000337

OCR Text: л
f
8TRANA 2 — Jedtnstvo, 6. decembra, 1963.
Poslije ubijstva predsjednika
ЛГ
Kennedya Why the world mourns
ашшЈ
7ACTO IF CUTALA? his loss
U svijctu se jo§ uijck diskusira ubijstvo ameriCkog
predsjednika Kennedya. Mnoga su pitanja nerazjaSnjena.
Dosed data objaSnjenja nikoga ne zadovoljavaju. Evo Sto
jalja dopisnik 'Tolitikc" M. KadojCic iz New Yorka.
John Kennedy je jednom
napieao knjigu "ZaSto Je En-glee- ka
spavala", da bl ras-vetl- io
kako su dani minulog
svetskog rata zatekll Engles- -
ku tako neepremnu. Neko Ce
jedanput morati napisati
knjigu "zasto Je Amerika cu-tal- a"
— da bl objasnlo kako
su danl poele predsednikovog
ubistva zatekll Ameriku tako
nemu. Pisac ove knjige zadu-Ш- е
savremenu lstorlju ako
dobro objasnl taj neoblCnl fe-nom- en,
Jer, sve kad se sabere
taj fenomen, jedva nesto ma-n- je
fasclnlra od dogadjaja ko-- jl
su se zblli u Dallasu u kra-tko- m
rasponu od 48 Casova iz-me- dju
petka 1 nedelje.
Sve kad se sabere 1 kad se
lzdvoji, najneverovatnlje Je od
svega zvuCala ona izjava in-spektora
policije Jessy Kerrya
da posle ubistva Lee Oswalda
nema vise Sta da se istrazuje
o ublstvu predsednlka Kenne-dya
1 da Je ceo sluCaJ zatvo-re- n,
gotov da se stavi ad ak- -
Ko Je video ogranicene fl- - vera, gde Je ljude najvlSe za-zono- mije
toga inspektora 1 ,prepastllo da su JoS moguCne
neklh njegovlh pomoCnlka'i danaSnJe doba zlve ame-moga- o
Je IvCs. poverovatl Western-verzl- je pucanja
su tl lokalni policajcl mogll 1 krimlnalnog Serifskog neha-zaist- a
mislitl Je ubistvo Ja. Bio Je to on drukcijl
predsednlka "JoS Jedno ubls-lj- e
tvo kao 1 svako drugo", da su
lmali "svoj velikl trenutak"
"sjajnl publicitet" 1 da Je
stvar Teksosa da sad knjigu
aatvori, pogotovu Sto po Us-ta- vu
taj zloCln spada formal-n- o
pod lokalnu pravdu 1 is-tra- gu.
All Je nezgoda — 1 tra-gi- ka
zaista — Sto stojl utisak
da je malo nedostajalo pa da
cela Amerika priml kriterij
jednog lokalnog policljskog
inspektora da Je "sluCaJ pred-sednikovog
ubistva" zaista
zavrSen da nema vise Sta da
se Istrazuje, poSto je ubijen 1
Kennedyev osumnjlcenl ubl-c- a,
Lee Oswald.
DOSAO JE TALAS IZ
EVROPE. . .
TeSko se otctl 1 onom dru- -
gom utisku: da bl sve leglo
da lz Evrope nije zapljusnuo
val zgrazanja, kojl se podigao
kada je proletela vest da Je
John Kennedy ubijen. Talas,
kojl Je doblo nove pllme kad
Je vidjeno televlzirano ubistvo
Lee Oswalda pred oclma cele
policije u Dallasu. Tek kad se
osetio ovaj vol 1 kad su ame-riCkl
dopianicl poCell da pre-no- se
komentare iz Evrope —
to ne sa evropskog Istoka,
те5 evropskog Zapada — kad
je shvaCono da se taj komen-ta- r
sliva u uzasavanje "ako
je to Amerika nam po- -
mogne nebo", tek onda se ne-ko
pametnlji uhvatio za gla-v- u
1 lz Washingtona Je doSla
predsednlkova naredba za hlt-n- u
1 potpunu lstragu onih 48
stravicnlh casova u Dallasu.
Kao da Je tek onda shvaCeno
da ubistvo predsednlka SAD
nije stvar koja Je samo briga
Teksasa ill samo Amerlke, vec
stvarno i briga celog sveta. To
su ljudi na druglm kontlnen-tim- a
kao prvo shvatlll: na
celom globusu Amerika Je an-gaiov- ana
i za ceo globus nju
predstavlja Covek na vrhu, po-goto- vu
Sto malo kojl Covek na
vrhu lma takvu vlast 1 takva
ovlaScenJa da odredjuje polt- -
tlku svoje zemlje, kao Sto Ima
ameriCkl predsednlk.
To Je, medjutim, u Amerl-c- i
zanemareno, odbaCeno re-k- lo
bi se, 1 u Casu kad je le- -
ta.
u
da ricke
da aJ Sok:
1
1
1
nek
i
zao na odru ubljenl predsed-nl- k
Cak 1 njegovl prljateljl su
naJveCma slavill ameriCkl si-ste- m
upravljanja i pevall ode
Sto je smena na vrhu lzvrSena
tako mlrno, bez potreea i gr-mljav- lne
"kao Sto Je bilo ne- -
gde drugde".
I sve to kao da Je bilo gla- -
vna briga dok Je naclja defl- -
lovala pored ubljenog pred-sednik- a.
KAO DA SE SPUSTILA
ZAVESA CUTANJA
Jeste, bilo Je Soka. All ne
onog Soka kakav se sretne na
emotlvnom evropskom medl- -
teranu, gde Je ljude dirnula
naJvlSe ljudska tragedija Je-dn- og
prerano zavrSenog zivo- -
ta, nltl onog Soka kakav se
sretne na hladnokrvnljem 1
racionalnijem evropskom se
11 sve to opasno, kako to
mene pogadja? Sok kojl je
trajao trl dana, dok se videlo
da Je sve lpak ostalo normal- -
no, da niko AmericI ne preti
spolja 1 da koristl pometnju,
a da unutra smena ide bezbo-ln- o
1 da posao ne trpl bolno.
ZaSto Je predsednlk ubijen 1
kako Je ubijen, to kao da Je
vec blla tema mlnulog dana,
bez veze sa danaSnJim. Kao
da se na sve spustila zavesa
cutanja. Posle trl dana, ret-k- o
ste srell nekoga da Je ze-le- o
da mnogo ulazl u detalje
kako Je to sve bilo mogucno.
Odakle ovaj gotovo nevldjen
fenomen, zaSto Je, dakle, A- -
merika Cutala? Je 11 mogucno
da Je Jednostavno prihvaceno
bilo ono Sto "vlast kaze":
predsednlka Je ublo Jedan Lee
Oswald, mladlc crvenkast do-S- ao
na tu ludu ldeju, 1 Sta se
tu moze? Ill Je naprosto u toj
konfuzijl zavladao 1 Jedan
strah u kome Je i oblCna lju-dska
pamet nazirala da tu
"neSto zaudara", kad se na
scenl pred zatvorom pojavlo
striptlz-revolvera- S Jack Ruby,
ill Je u toj pometnjl naprosto
prihvaCena ona sltna mud-ro- st
— neke su mracne slle
upletene u sve, najbolje je nl-S- ta
ne govorltl 1 nl u Sta se
ne mesati. Ko to moze znatl?
Amerika Je prevellk kontlnent
da bl se mogla sasvim "osetl-tl- ".
Stojl, medjutim, da Je ne- -
kl muk pao preko ubistva u
Dallasu 1 da su ovde zabele--
zenl nekl krajnje fridnl deta-il
1.
Podsetlmo se malo. Ubijen
Je prvl gradjanln Amerlke, a
Federalni Istraznl biro, kojl
Je umeo da se pozabavl mno-go
sltnljlm slucajevima, u o-v-oj
prllicl ostao Je "mrtav
hladan", kao da se nije desl-l- o
niSta 1 kao da neko razu-ma- n
moze prlhvatltl da lst-ra- ga
spada samo u nadleznost
ednog provlncijskog policljs-kog
Inspektora — sve do onog
gnevnog talasa spolja 1 do na--
Published
and Slovenian
Toronto
3 1G42.
04Y%X%XVXXVXWASnVVVX JiiiiT¥0
Editor Stjcpan Mio&j, Business Manager Ivan
Subscription rates: $G.0O per year. USA and other
Authorized as Second Class Mail, Post Office Dept, Ottawa, and
ш Wi
Lee II. Oswald
" 4 f ' ! ''И
Jack Ruby
redbe novog predsednlka za
potpunu federalnu lstragu. Sa
svlh strana bujlca predloga
da se taj 1 taj most ill park
nazove lmenom John Kenne-dya,
all malo ko u novinsklm
pismima uredniku zatrall od-luC- no
1 hrabro da se traga za
punom istlnom u dalaskoj
draml. Jedva je poglnull pre-dsednlk
spuSten u grob, a lz-nadj- eno
je vec kakve su San- -
se Nlxona protlv Johnstona,
all nigde dr Gallupa da nam
kaie Sta Amerikancl mlsle ko
Je krlv za poglbiju Johna Ke
nnedya!
A onda, Lee Oswald, kao po--
glavlje za sebe. Kao da Je je- -
dlno bilo vazno da se objavi
1 dokaze da je on pucao na
Johna Kennedya 1 da se po- -
kaze da Je on bio "markslst"
i "kastrovac". Kao da Je Lee
Oswald sam samel J at pod ne-bo- m
1 nlko da posumnja da
moze bltl 1 nekog drugog i tre-de- g
kada Je policlja u Dallasu
rekla da "lma sve dokaze" i
kada ga je proglaslla krlvim
pre sudjenja. Kao da niko ne
zell da zaplta bilo Sta, pa 1 on!
najozblljnljl llstovl Jedva ne- -
gde na Iks stranl javljaju da
ollmpijski Sampion strelac su-mn- ja
da je sa onlm starlm i-tallj-ansklm
modelom puSke
bilo mogucno gadjatl tako
preclzno kao Sto Je gadjao
Kennedyev ublca sa stotinu
metara daljlne. Izjavu dlrek- -
tora ltalljanske fabrike da Je
to nemogudno llstovl mahom
i ne Javljaju, lako bl to po lo- -
glcl novlnarske profeslje blla
ne baS mala senzaclja.
ODAKLE NOVAC LEE
OSWALDU?
Niko da se pozabavl konfu- -
znlm Izjavama Inspektora da- -
laske policije, kojl ka2e da je
Federalni Istraznl biro pratlo
Lee Oswalda, all da lokalnoj
pollclji to nije rekao 1 kojl
onda kroz nekl sat izjavljuje
every Friday, in Serbo-Croatia- n languages, by Jedinstvo Pub-lishing
Company, 479 Queen Street West,
2B, Ontario, Canada; telephone EM
Stimae.
countries $7.00.
for payment of postage in cash.
Zmm
da nije siguran u tu svoju tv-rdn- ju
Nlko da se zamlsll ka-ko
to Lee Oswald Izjavljuje
da mu unutra na sasluSanju
niko ne priplsuje da Je ublo
Johna Kennedya, a tuzllac je
napolje vec pre toga objavio
da Je osumnjiCenl stvarno i
optuzen kao predsednikov u-bl- ca.
Nlko da ode ozbiljnije i
malo dalje od verzlje Jednog
ogranlCenog provlncijskog po-licljskog
inspektora i da lzra-- zi
bar malo sumnje o torn lz
Dallasa prezentiranom llku
Oswalda 1 da se uplta odakle
taj "markslsta" da dodje 1 21-- vl
baS u torn oslnjaku rasista
1 desnlh ekstremlsta, u kome
je Adlal Stevenson nedavno
javno lspljuvan 1 u kome Je
Lyndon Johnston, rodjenl Te-ksaSa- nin,
pre toga flzlCkl na-pada- n.
Ill, da se uplta odakle
da taj Lee Oswald, bez zapos-len- ja
1 bez sredstava, putuje
u Meksiko 1 provodl tamo de-set- ak
dana u trazenju kuban-skl- h
1 sovjetskih vlza. Odakle
novae da se kupuju puSke, o- -
dakle takvo vrSljanje momka
koga prati oko Federalnog is
trainog blroa, 1 kako da ga
lzgubl upravo o danu kada Je
John Kennedy stlgao u Dal-las
da tu onda 1 poglne?
CIJI JE AGENT BIO
LEE OSWALD?
NICeg gotovo drugog o Lee
Oswaldu sem njegovog "mar- -
kslzma", sve dok svetski gnev
ne prekipe 1 dok se sveteke
sumnje ne prellSe zbog kriml-nalnog
nehaja policije u o-n- om
Casu kad svet gleda gde
Jacky Ruby ubija Oswalda
Oswalda tako lako da samo
Sto JoS nije najavljeno — u
tollko 1 tollko Casova bice prvo
televlzirano ubistvo.
Istraga zadire dublje. Tek
potom predsednlk SAD lme-nu- je
specijalnu komlslju sa
predsednlkom Vrhovnog suda
Earl Warrenom kao Sefom. I
gle. Llk Lee Oswalda poclnje
praktlfino da se menja. Sta
Ce ostatl od njegovog "mark- -
slzma" 1 "levlh slmpatija" ne
zna se, all odjedanput Jedna
oblcna stenodaktilografklnja
sa kojom je ovaj cudnl mo-m- ak
kucao Jedan tekst za Je-d- nu
antlsovjetsku knjigu, ra-zbor- ito
prlmeCuJe ono Sto Je
u Engleskoj na primer suge- -
rirano elm se Culo za Kenne- - j
dyevu poglbiju: da Je Lee Os- -
' wald verovatno bio amerlckl
agent kad je boravio u Sov- -'
Jetskom Savezu. Po nekim lz-veSta- jlma
ova stenodaktllo-grafkln- a,
kojoj Je lme Pauline
A. Battes, Cak Je lzjavila da
Joj je sam Oswald nagovestlo
da je bio agent.
Prvobltnl llk Lee Oswalda
iznenada se tako menja 1 de-tekt- lvi
u New Yorku sad evo
ve6 tragaju za njegovim prija-telje- m
"krajnje ekstremnlm
desnlcarom" kojl Je u zvue-nl- m
debatama u nJuJorSkom
boemskom predgradju "Gren-wlc- h
village" umeo da doka-zu- je
da ie amerlckl Jug izvr-Sl- ti
prevrat.
Kad specljalnoj predsednl-kov- oj
komlsljl stignu svi na-la- zi
raznih Istraga, lako se
moze desltl da ce jedan od na-lo- za
bltl 1 to da Je Lee Os-wald
bio, mall Sraf u vecoj
mrajnoj maSlni najekstrem-nijl- h
nazadnjaka ameriikog
Juga. Mali Sraf kojl Je odje-danput
mozda shvatlo da i on
treba da izgubl glavu da bl se
umorstvo Johna Kennedya
predstavllo "u crvenoj bojl" i
kojl Je, shvativSi to. ocaJniCki
poCeo da se bori za svoj zlvot
i da sve porlCe, dok ga Jack
Ruby nije zanavek utiSao da
bilo Sta viSe kaze.
Odavde su nekl plsci uvod-nik- a,
slaveci piilagodjavanje i
neometano nastavljanje ad-mlnistra- clje,
posle jednc tra-glC- ne
pogiblje, prigovaroll E-vroplj- anlma
da dlzu panlku
svojlm strahom od "makartl-jevskl- h
fantoma". АД neCe
bltl da su to baS samo fanto-m- l,
kad su u Teksasu Cak ze-ns- kl
klubovl organlzovali svo-je
kurseve "Mrzlmo Kenne-dya- ",
kad majke protestuju
protlv udibenlka u kojlma bl
'dec! zelelo da se kaze da su
rasne predrasude pogreSne, 1
kad policlja mora da Cuva ku-C- u
onog katolICkog pastora u
Dallasu kojl se usudlo da ja-vno,
preko televlzije, kaze ka-ko
se zgrozlo kad Je primetio
da su osnovci u Jednom raz-red- u,
na vest da Je ubijen
predsednlk Kennedy, oduSev-ljen- o
pljeskall 1 klicall "Ura".
Posebno Je to stanje pslhe
gde tlnjaju ovakva oseCanJa 1
ovakve mrznje i gde se pone-gd- e
u Skolama na Jugu nl da-n- as
ne uCl kako se zavrSio gra-djans- ki rat pre sto godlna,
gde se i danas viju zastave ju-znja- Cke
konfederaclje. Gde
Jedan Jack Ruby sedl u zat-vo- ru
posle ubistva, all iz za- -
tvora telefonlra u svoj strlp-tlz-burde- lj,
da vldl kako idu
poslovl, lz zatvora odgovara
na pozdravna plsma 1 raspltu-J- e
se Sta o njemu mlsle nje-govl
prljateljl, 1 u zatvora pl-- Se
Cak i svoje patriotske me-moa- re
da smekSa srea uoCl
sudjenja. Gde 1 guverner Tek-sasa,
kojl je ranjen u lstim
kollma sa Johnom Kennedy-e- m,
lako Je konzervatlvac po
nazorlma severa, dole na Ju-gu
ne izgleda dovoljno Ju2-nJaC- kl,
pa pre intervjua s
njlm radio-reporte- ri moraju
da se zakunu da napolju neCe
red u kojoj od bolnlCkih so-b- a
lezi, da neko nebl poku- -
Sao da guvernera dokraJCl na- -
knadnlm metkom, kad ga ni
je dokraJClo onlm prvlm.
GEST SOVJETSKE VLADE
Specljalna komlslja od se- -
dam lstaknutlh Amerlkanaca,
koju Je nalmenovao Lyndon
Johnston, sutra (2. decembra)
Ce veC poCetl da pravi svoj
doslje, rezlme svlh Istraga.
PravoJ lstlnl o ublstvu Johna
Kennedya prlCi Ce se onda
bllzu, mozda sasvim blizu, mo-zda
najzad 1 sasvim. U gestu
dosad bez presedana, sovjet-sk- a
ambasada u Washlngtonu
stavila je na raspolaganje
State departmentu svoje sluz-be- ne
dokumente o Lee Oswal-du,
njegovom trazenju vlza i
boravku u Sovjetskom Save-zu.
Ovaj Je doslje Deanu Rus-k- u
predao llCno sovjetskl am-basad- or
Dobrinjln, 1 sa ame-Ш- ке
strane Je objaSnJeno da
Je ovaj gest doSao po dobroj
voljl sovjetske vlade, u nadl
da Ce i ovi paplri pomoCi neSto
u lstrazl oko predsednlkova u-bis- tva.
All i neSto dublje od
ovog istraznog akta i pravog
nalaza trazlli su ill zapazlll
veC najautoritatlvnljl pozna-vao- ci
ameriCkih stonja i ame-riCk- ih
duSa, i dan posle pred-edniko- ve
sahrane Walter Li-ppm- an
Je, na primer, plsao:
"U Dallasu Ce bltl mnogo
traganja za saveSCu. I treba
da ga bude. Jer zadugo veC
blla Je stldljlva tolerantst u
Dallasu prema ekstremletlma
1 blla je stldljlva i nesposob-no- st
poStenlh gradjana, kojl
su bez sumnje u vellkoj veClnl,
da suzblju ekstremlste i uspo-stav- e
uslove za Casnu, odme-ren- u
1 razumnu dlskusiju".
Na drugl naCin, ovo je isto
pltonje — zaSto Amerika Cu-t- i,
ill zaSto Je Amerika Cutala,
zaSto oblftnl ljudi nlsu progo-vori- ll
JaCe 1 poStenlJe u Casu
velike naclonalne tragedije,
lako umcju bucnlje da progo-vor- e
u daleko nevoznljlm de-batama.
Okrutnost 1 nasilja,
mnogo oruzja u privatnlm ru-ka- ma
1 mnogo "onih kojl u-m- eju
da ga korlste" — sve je
to lznaSao da postojl u zivotu
nacije naJCuvenlJl amerldkl
esejist. On to slgumo dobro
John Fitzgerald Kennedy Is no more. An aaeaaein'S bul-let
has suddenly and violently removed him from the world
scene into the pages of history- -
That his will be among the brighter pages of history
there is no doubt, for In his one uncompleted term in of-fice
John F. Kennedy has made a contribution to his na-tion
and to the world that few of his predecessors con
equal.
He was a progressive president — in the historic mea-ning
of that word. He was very much aware of the great
changes that have taken place in the world in the past
two decades and in hk own way, with some measure af
success, tried to adapt his nation and his people to this
changed new world.
There will be some who will seek to evaluate John F.
Kennedy differently. They will point to the fact that he
was a millionaire, an anient defender of capitalism, of U.
S. Imperialism. But those who argue from this standpoint
have a distorted, unrealistic view of the world. They in-dulge
In irresponsible leftism.
Of course Kennedy was a member of the capitalist
class, an upholder of U. S. Imperialism. But so was Fran-klin
Delano Roosevelt. Yet did not Roosevelt in his Ume
play a progressive role?
Peaceful coexistence means the existence side by side
of two opposing systems. It does not mean that the leaders
or spokesmen of either side cease to champion and defend
their respective systems. It means only that both sides
agree not to resort to uar to resolve their differences.
John F. Kennedy saw this. In his June 10 speech to
the American University In Washington he put It this way:
'World peace, like community peace, does not require
that each man Ioc his neighbor — it requires only that
they Ihc together with mutual tolerance, submitting their
disputes to a just and peaceful settlement."
It was this understanding by Kennedy of the Impera-tive
need for peaceful coexistence in the age of nuclear
weapons that made it possible to achieve the East-We- st
cooperation that had been re-ache- d In recent months. That
is why Kennedy became the target of the ultra-Righ- t, of
the "pre-empti- ve war" generals, of the "better dead than
Red" crowd.
It Is also the reason why the millions of people throu-ghout
the world were so stunned and grief-strick- en by his
untimely death, why they poured out their sorrow In pra-yers
and tributes, why he will live In their memories.
— The Canadian Tribune
MiiBHIHH II II
Bkl Ш
Шш ЈЈШ
IS мМ
Lyndon В. Johnson
zna. Stranl pratilac ovlh Cud-nl- h
dana i dogadjaja mogao
bl dodati samo da lma neCe-g- a
Sto vredja 1 pogadja dub-lje
od dobrog ukusa kad list
s najveClm tlrazom u Ameri
cI "New York Times", samo
nekl dan po predsednikovoj
poglbljl, donosi reklamni og-l- as
Jedne velike radnje sa o-ruz- jem,
koja za 59 dolara nu-- dl
vanrednl italijanski model
puSke. Samo Sto JoS nije, radi
veCe efikasnostl oglasa, napl-san- o:
Model puSke iz koje Je
pucano na predsednlka Johna
Kennedya. . .
M. Iladojfid
STA MISLE U rilANCUSKOJ
Pariz. — Povodom sumnjl-vi- h
okolnostl pod kojlma je
vodjena Istraga o ubojstvu
predsjednika Kennedya od
strane dalaske policije, parls--kl
list "France Solr" organl-zlra- o
Je, u suradnji s francu-skl- m
lnstltutom za utvrdjl-van- je
javnog mnljcnja, anke-t- u
koja Je pokazala da 33 po-s- to
anketlranlh Francuza
smatra da Je ubojstvo ameri-Cko- g
Predsjednika djelo ra-sistl- Cke
organlzaclje. Oko 19
posto smatra da Je ubojstvo
djelo lzollranog 1 ncuravnote-zeno- g
Covjeka, 30 posto anke-tlranlh
nema nlkakvo mlSlje-nj- e
o ubojstvu. Samo 10 po-sto
spremno da prihvati neka
druga tumaCenja, kao Sto je
na prim jer "prlpadnost aten-tato- ra
komunlstlCkoj partljl".
игоиглшл
Ubijstvo predsjednika
Kennedya izazvalo Je sjeCa-n- ja
na nacistlCku provokacl-j- u
sa paljenjem Reichstaga
1933. godlne; oba slucaja, pl-- Se
parlskl "Humanltc" Isko-riSte- na
su za bacanje ljage
na komunlste kako bl se lz-vu- kao
profit za reakcionar-n- u
1 faSistlCku polltlku.
Raspolozenje Afrike
U svojoj poruci novoni americkom predsjedniku
Johnsonu u pootlu smrti John Г. Kennedya predsjednlk
africkc driave Nigcrije NmadI Azikiuc izrazio je miSIjenje
da sjedi5te organizacijc UN ne bi trcbalo dalje ostatl u
New Yorku.
Azikiuc je rekao da ovako raspololcnjc lada medju
svim africkim driavama po§to ubijstvo Kennedya poka-zuj- c
da "medju nekim Amcrikancima postojl duboka mri-nj- a
prema crnim ljudima kao ljudskim biCima".
Aziklue je dalje rekao da je on, poSto je studirao na
americkim univerzitctima, Nigcrljancima stalno govorio
da je "Amerika bogodana zcmlja", all sada Ih moll da mu
oproste Sto je bio tolika bud a la".
w