" Lwiazkowiec” (The Alliancer) Printed and Published for every Tuesday and Fridey by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED 1638 Bloor Street West — Toronto, Ont. Canada — M6P 4A8 Telephones: 531-2491, 531-2492 Second ‘class matt registration number 1673 ae: Official Organ of The Polish ‘Alifance Friendly Soclety of Canada Jan Bidas nme Chairman of the Board. Stanley Lasek — Secretary Editor-in-Chief ~~ HB, Heydenkorn. ~~ General Manager — S. FL Ronopka Business Manager — Czeslaw Blasryk Subscription: In Canada $13.00 per year, In other Countrisg $17.00 PRENUMERATA Rocma w Kanadzie PéHroczna Kwartalna §15.00 § 8.00 $ 3.00 | Zagranicg — Roczna $17.00 Potroczna $10.00 Pojedynczy numer 20¢ 4 ampania . wyboreza rovkrecona, Reweleeli chy ba 2 nie na- i lezy oczekiwaé. Prem. Davis nie pozatuje roznych przy- rzeczen, ! panowie Nixon i Lewis beda ostrzej krytykowaé i wypuszezaé bardziej celne strzaly, z tym oezywiScie iz Ni- xon coraz dobitnie] bedzie mdwh, jak beda wygladaly jego rzady, o ile bardziej] beda kerzvstne dla ludno&ci. Lewis w obeenych wrborach jest grubo bardzie] powéclagliwy ani- zeli w poprzednich. Nie zapowada juz co zrobi jako premier Ontario a raczej szykuje sie na przyszlego przywoédce opo- zyeii. Dia Nixona i Lewisa obeecne wvborv maia szezesdine znaczenie, chodzi bowiem o ich orzvsztosé jako prevwéhdcdw. Pierwszy po raz trzeci prowadzi Partie Liberalna do wvbo- row i gdyby i tym razem nie zweclefyt na pewno zrevyg- nuie — elbo nawet bedzie musial zrezvenowae —~ 7 przv wodztwa, Taka bowiem jest juz tradvcia politvezna tego kraiu. Uwaza sie bowlem, ig niemal wsavstke zelezy od przv- wodey. Jego ascbowose ma zapewnlé zwyelestwo a skoro jest inacze} to znaczy iz dokonano fatszywego wyberu, wzglednie iz oceniono go blednie. Stad tez kampanie wybor- cze w Kanadzie i Stanach Ziedneezonvch sa raéwniez pew: nego rodzaju konkursem liderow. Od ich popularnasel. umie- jetnosci trafienia do szerokich rzesz wvborcéw, zalezy zwy- clestwo. Decyduiaca jest osoba pravwaéder a obok tege zesndt jego naiblizgszych wspdéipracownikow,. kandydatow na ezton- kéw rzadu. N*® zajmujemy sie stawianiem horoskepdéw. mie bedziemy | wiee gapowiladall wrnikdw wvbordw. Instytutv Badania Opinii Publieznej postuguiac sie ankietami potrafia na ogdt dosé trafnie ustalié procent glosdw, jakie uzyskaia poszeze- golne partie co jednak nie koniecznie jednak pokrywa sie z ilofScia mandatéw, ale czecto przewidywania na tej podsta- wie okazuja sie faszywe . Przvimule sie, iz odchvienia w gra- nicach do 5&- nie nodrvwaia wiarvgodnosei baden tych instytutéw, ale te 5% zmieniaja nieraz zdecvdowanie wvnik wyboréw. Orientacyjne zneczenie moga mie¢ wyniki ankiet przéprowadzonych na tydzien przed gtosowaniem. Ankieta Gallupa na poezatku br. wypadia niezwykle ko- rzystnie dla liberat6w podezas gdvy pozveia np. Nowei Partii Demokratyeznej nie ulegla zmianie od wvhoréw z 1971 r. Ale wybory odbeda sie w 9 miesiecy pdznie] kiedy wiele, bardzo wiele zaszio w Oritario. OczywiScie bytoby fatszywe twierdzic, iz to nieiako automatveznie zmienito nastroje spo- feczenstwa a wiee iz popularnosé liberatéw ewattownile spad- da a konserwatystow wzrosta. Nie! Cheemy jedynie powie- dzieé, 2e inaezej kazdy ustosunkowuje sie do wybordéw, kiedy sq bliskie, a inacze] gdy nie wiadomo kiedy beda. Bardzo ezesto ostateczna decyzje pobieramy w dniu wyboréw. a ilosé wiernych zwolennikow réinych partii jest znikoma. Wvstar- czy przeciez sprewdzié ile oséb nalezy do Ickalnych oddzia- iédw partyjnych i bioracych udziat w zebraniach nominacyi- nych, Jest to przeciez znikoma ilesé w pordwnaniu z glosami, jakie padaja na kandvdatéw. Stad wiasnie wielkie znaczenie przywodey, kandydatow w okregach. Ww waja oezywiscie bardzo wyborach prowincjonalnveh problemy lokalne odgry- duza role. Kandvdat znajacy sw6} okreg, znany mieszkaficom ze swej dziatalnoéci — ma grubo wieksze szanse zwyciestwa nawet gdy kandyduije z ra- mienia partii nie cieszace] sie popularnoscia, anizeli naijbar- dziej] reprezentatywny kandydat silnego stronnictwa. Pamie- taé musimy o uprawnieniach prowincji co pozwoli na nale- zytqa ocene niektérych obiecanek kandydatéw. A wiec ani polityka zagraniczna, ani polityka imigracyina nie Jezy w kompetencji prowincii, podobnie polityka finansowa. Pro- wineje rowniez nie moga wprewadzaé czy znasié kare $mier- ci itp. Wspominamy o tym, gdv2 niekt6érzy kandydaci w po- rywie krasomowezym zapowiadata co tez zamierzaja uezynié w tych.dziedzinach. To zwykla blaga, natomiast sa to zagad- nienia posiadajace duze znaczenie w wyborach federealnych. Wydaje nam sie, ze naledy bra¢ pod uwage zaréwno pro- gramy stronnictw, Scislej ich platformy wyboreze, jak i wa- lory indywidualne kandydatéw. Kompetencie prowincji sa ogromne, wzrastaja niemal z kagdym rokiem i dletego nie nalesy skupiaé sie do zagadnien czysto lokalnych i wysoce aktualnych. I tak np. nalegyta polityka ochrony Srodowiska posiada ogromne znaczenie i partia, ktéra to zagadnienie nalezycie ustawia, ma odpowiedni program, zastuguje na poparcie. Albo np. polityka mieszkaniowa. Podobnych zagadnien jest wiele i oczywiScie kazda partia uwzglednia je w swojej platformie, trzeba wobec tego spo- kojnie rozwaiyé w jakim stopniu i czy nalezycie, ezv odpo- wiada to nam. Tutaj ezesto osoba kandy data jest decydujaca. Jedni sq zainteresowani ochrona Srodowiska, inni szpitalnic- twem, a jeszeze inni szkolnictwem itp. A my?.., Spokojnie rozwazmy wszystkie te elementy i zadecyduimy na kogo glosowa¢. Ze swej strony jedynie naklaniamy wszy- - stkich uprawnionych do gtosowania. Do glosowania roztrop- nie 2 wedhig wiasnej najlepsze] aceny, Zarybianie Baltyku Szezecifiski Urzad Morski wespét ze Ziednoczeniem Go- spodarki Rybnej prowadza od kilku lat systematyczne zary- bianie tzw. wéd przymor- skich, tj. zalewéw, jezior i uj rzek potodjonych nad morzem, a takze morskich wod przybrzeznych. Najwiek- 874 Hose narybku WwPUSZCzZa Sie do Zalewu Szezecinskiego i Zatoki Pomorskiej. Jest to przewaznie narybek: jososia, ‘szezupaka, lina, certy, WELO- rza oraz pstraga, a wiee tzw. ryb dwuSrodowiskowy ch, kté- re moga zyé i rozmnaiaé sie Ww ‘wodach Stodkich i zasolo- nych. . " praybraeinych jest bardzo ko- _ SADRE, + ale wydatki ponie- yhianie=Baltyku i wéd- sione w ciagu ostatnich let zaczynaja procentowaé; odio- wy zwiekszaja sie z kazdym rokiem., ROZBUDOWA SANDOMIERZA W Sandomierzu powstaje nowe osiedle mieszkaniowe dla 7,000 os6b, W osiediu wzniesione zostana takie pla- céwki handlowo-uslugowe i o$rodek rekreacyjno-sporto- Wy. Rownoczesnie. -rozbudowy- Wane sq osiedla wzniesione w latach ubiegtych, ordz obiek- ty Komunalne i plac6wki han- dlowo-usingowe; w budowie jest szpital. Profesor Aleksander Mateiko po .roboczym pobycie , na Carleton University w Ottawie odleciat do Europy i pozostanie tam w nadchodzqeym roku akademickim. Zostal bowiem zaangazowany na goscinne wyktady do najstawniejszej uczelni a mianowicie do Orfordu. Prof. Matejko jest w Kanadzie od 1968 r., jego sta- te miejsce zamieszkania to Edmonton, gdyz na Alberta University jest profesorem socjologii, Wunada stwier- dzi¢ iz jest chyba najbardzie} pracowitym naukowcem i nie zamknietym tw czterech Scianach gabinetu. Biblio- grafia jego prac obejmuje kilkanasgcie pozyeji ksiqzko- wyech, kilkadziesiqt w czasopismach specjalistyccnych i wielokrotnie wiece} ogtoszonych na famach rosnych pism. Prace jego uleazaty sie nie tylko w jezyuku pol- skim, ale rowniez w przektadach na francuski, niemiec- ki, rosyjski, ezeski. Nim preybyt do Kanady prace jeqa tlumaczone byly rdwniez na angielski, ale teraz pisze i wyktada swobodnie w jezuku angielskim. W tym jezyku ukazata sie przed kilkoma miesia- cami jego ostatnia praca pt. SOCIAL CHANGE AND STRATIFICATION IN przez jedno z EASTERN najpowarniejszych wydawnictw: EUROPE, wydane Praeger Publishers — New York, Washington, London. Niemal réwnoczesnie ukazaty sie naktadem firmy Sedhna Prakashan, Meerut, Indie diie ksigiki: SOCIAL DIMENSIONS OF INDUSTRIALISM i THE SOCIAL TECHNOLOGY OF APPLIED RESEARCH. To samo wy- Jesli ktos sadzi, ze rozwija- jace sie dopiero od niedawna kraje ezarne] Afryki maja skromne wymagania, to jest w grubym btedzie. Przede wszystkim biata elita kolo- niaina (i postkolonialna) stworzyta dla samej siebie stosunkowo wysokie standar- ty, ktére naslepnie zostaly przejete przez rodzime czar- ne elity. rozwijajace sie bar- dzo szybko w warunkach nie- podlegtosci. Nowa wladza nie ehce okaza¢ sie prymitywna, wiec podtraymuje gdzie mo- ze standarty obowlazujace uprzednio. Stad wiee rdéwniez i przy werbowaniu pracownl- kéw naukowych selekeja by- wa nieraz dose ostra. Znajo- mosé jezyka angielskiego lub francuskiego (zalezgnie kto poprzednio wiadat danym krajem) byla przez wiele lat symbolem Spoteczne} WyZ38Zz0- Sci. Kto wige przybywajac z zagranicy nie witada ktéryms z tych jezykéw dostatecznie poprawnie, tatwo moze o- Smieszyé sie wérdd studen- tow lub kolegéw po fachu. Nastepnie sprawa pozio- mu naukowego. Jest reecza zrozumiata, ze dawne metro- polie kolonialne nadal w po- wainym zakresie stanowia punkty intelektualnego od- niesienia. Przeciez wiekszos¢ aktualnyeh pracownikéw uni- wersyteckich albo sama 2z tych metropolli pochodzi, al- bo tez w nich wiasnie zdoby- ta swe wyksztaicenie jako stypendySci. Diatego kazdy obcy, przybywajacy 2 innego obszaru, jest oceniany wed- lug kryteridw przeniesionych z dawnej metropolil. Stwarza to nieraz dosé powazne dyso- nanse i nieporozumienia, gdy np. dyplomy spoza obszaru wplywow anglosaskich przyj- mowane sa z niedowilerza- niem. I wreszcie kwestia obycza- ju. Otéz ktos nieobeznany z uczelniami brytyjskimi lub francuskimi moze natrafié na trudnosci w uchwyceniu zasa- dy skutecznego dziatania o- bowiazujacej lokainie. Ko- niecznose aktywnego uczest- niczenia w szeregu komisji faktyeznie readzacych po- szczegolnymi sprawami uczel- ni wymaga sporej orientacji i doSwiadezenia administra- eyinego, ktore tylko z duza trudnosciq moze byc przenie- sione z jednego spoteczenst- wa do drugiego. Slowo takt kryje za soba bardzo rozmai- te znaczenia zaleznie od Swia- ta, w ktérym sie zyje. USeisk reki przy kazdym przywita- niu sie jest ezyms obowiazt- jacym np. w Polsee, nato- miast ezymS$ zgola nlezwyczaj- nym w po-brytyjskie} Afryce (nie méwige juz o. 2upemie nie gnanym calowaniu Tak ¢ kobietom). Albo problem zy- cia towarzyskiego, ‘ktore jest 7 wprawdzie znacznie bardzie) sziywne niz w Polsce, ale nie mnie} wazne dla zyskania so- bie spotecznej akceptacji. Jeszcze trudniejsza spra- wa, jak stac sie autentyeznie pozytecznym dla spoteczefist- wa afrykanskiego. Jest«zgota zrozumiate, ze Afrykanie zy- wia uzasadniona podejrali- woSe wobec bialych i czesto nie odrdéiniaja podziatdw ist- niejacych miedzy tymi ostat- _mocy administracyjnej. nimi. Wielka liczba rdéznego rodzaju specjalistow, jak tez i przez réznych pseudo-spe- ejalistow. Nowe powstajaca afrykan- ska biurokracja ma swoje prawa i koleiny, ktore trzeba gnac, aby zrozumiec pewne dziwolagi. Np. bywa tak, ze ministerstwa sprowadzaja za clezkie pienigdze fachowcdw w kwestiach, kt6re mogtyby doskonale by¢- roswiazy wane | przez ludzi na miejseu, zatru- dnionych np. w “uniwersyte- cie. Ale... fachowlee sprowa- dzonyv na pare miesiecy nie bedzie troszezyi sie, co fak- tyeznie zostato urzeczywist- nione sposréd zalecen, kt6re wymienil wo swoim raporcie koncowym. Dla biurokraci ktopot duzo mniejszy anizell z fachowcem pozostajacvm na stale, kt6remu ambicja za- wodowa nakazuje troszezye¢ sie o praktyczne rezultaty. Diatego wiec bywa tak. ze in- stytucie rzadowe latwiel wv- daja pieniadze na drogich i niepotrzebnych ekspertéw za- granicznych, anizeli na roz- w6j badan j ekspertyz w= ro- dzimych uezelniach. Specyficzna dla ezarne] Afrvki sprawa jest ustawicz- ny ruch specjalistaw. Ludgie ei z reguly przvjezdzaja na stosunkowo krétkie okresv czasu.j nieustannie zmienia- ja sie. Sytuacja ta jest w gruncie rzeczy bardzo nieko- raystna z punktu widzenia za- chowania ciagtosei spraw, ale dyktowana w duzej mierze wymaganiami natury poll- tycznej. Rzadom afrykanskim oczywiscie weale nie nalezy na tym, aby biali zagniezdza- li sie na stale. Ich funkeja ma polegac przede wszyst- kim na przeszkoleniu rodzi- mych kadr, udzieleniu porad i nastepnie ustapieniu miej- sca, Kto tutaj przyjezdza, mu- si z gory pogodzié sie z takim wlasnie stanem rzeczy. DZIEN CODZIENNY Trzeba przyznac, Ze praca w uniwersytetach afrykan- skich odbywa sie przewaznie w dobrych warunkach. Np. w moim uniwersytecie w Lusa- ce miatem wilasciwie wezyst- ko co mi byto potrzebne do wykonywania moich zajeé za- wodowych. Biblioteka spro- wadzata . wszelkie potrzebne mi ksiazki. Kazdy m6j refe- rat byt szybko powielany w dowolnej] liczbie egzempla- rzy, ktére rozdawatem stu- dentom lub przesytatem moim kolegom rozsianym po Swiecie. Pokaj miatem obszer- ny, widny, wyposazony Ww wszelkie niezbedne urzadze- nia biurowe. Moja duma by- ta kartoteka, ktora znakomi- cie ulatwiata mi rozmieszeze- nie wszelkich listow, notatek itd. Otrzymalismy od uniwersy- tetu domy obszerne, wyposa- zone w podstawowe meble, otoczone ogrodami lub co naj- mnie] miejscem dostatecznie obszernym na urzadzenie o- grodu. Uniwersytet tez udzie- lat pogyezki na zakup nie- zbednego samochodu. Oczywiscie mielismy tez i swoje bolaczki. Tak np. w na- szym uniwersytecie powszech- nie narzekato sie na stabe Ewali eeele Rica T2y steht 280% ~“niepraw- dopodobne bledy. Trudno aresztag dziwi¢ sie im, gdyz pisaé na maszynie nauczyli si¢é niedawno na kursie, a przeciez nawet czytanie gaze- ty byto clagle jeszeze dla nich nowoScela. Powazniejsza bo- laezkag bylo niedostateezne zrozumienie przez wladze po- irzeby prowadzenia przez nas systematyeznych badan tere- nowych, ktore wymagaty érodkéw materiaInych i po- Hi- storycy byli w lepszej] sytua- efi, bo siedzieli w archiwach i nie potrzebowali wiele do swoich badan. Ale my, soejo- logowie... Wiee spotvkajac sie co dzieh na kawie w = na- szym klubie uniwersyteckim oczywikcie poteznie narzeka- lismy. Tylko ze nie bardzo wiadomo na koge konkretnie narzekat, gdyz przeciez wszy- scy byli za prowadzenieii n. ba- dafi. I rektor i nawet mini- sterstwo. Tylko ze Srodkéw bnie przegra. dawnicteca OVERCOMING zapowiloda diaie dalste prace prof. Matejli: ALIENATION IN\WORK i SOCIAL UP- GRADING OF ZAMBIANS., Prof. Matejko ma umiecietnosé jasnego przedsta- wiania najfrudniejszuch prablemow socjologicenych. Po- trafi zaciekawie nawet najbardzie} opornuch stuchaczy i ceyfebtikare. Referuje zwiezle i btyskorlieie. Zakres jego socjologicznych zainteresowan jest bardzo wielki, Interesuje go temu wlaceyt sig bardro etniczne. Zasila, jak wiedomo, stale “ iwiazkowiee™. wiasciwie wszystha co go ataecza, Drek! srubko w spre polonijne, -gtaszat kilkakrotnie referaty. w ustepowal na cebraniach polonipnyeh. bret udziat w dyushus) blemy palonijne itp. ach na aktualne pro- W Zambii prof. Matejko spedzit dia lata twublada- jac na untiwersytecic ie Lusaka ‘socjologie pracy. Wor, 1968 praujal w Kanadtie. zaproszenie University of Alberta i ostadt W kiku kolejnuch aaemerach bedtiemy publikowac obserwacje i refleksje prof. Mateiki o Zambii, Bez po- petnienia wielkiego btedu moina sarurykowad twrerdre- nie 12 odraseq sie ove afrukanskieh, Obszerniej na ten temat w do wiekscose? mitodueh panstic ksigzee: SOCIAL UP- GRADING QF ZAMBIANS, htora ukate sie miebawem w Jndiaeh. na badania ciagle jakos nie byto. Troche zreszta czasem tru- dno dziwie sie, gdvz pracow- nievy uniwersyteccy ezasem lubla narazi¢ sie wladzy poll- iveznej. Tak np. rzad urza- dzit wSréd ludnosei referen- dum w sprawach, na ktoryveh bardzo mu zalezato. A tvm- ezasem niedhugo przed tvm jeden z naszych uniwersytec- kich ‘kolegow opublikowal w Erasie saznisty artvkul w ktorvm wykazywal. ze to re- ferendum rzad prawdopodo- A zreszta jego zdaniem referendum weale rzadowi nie bvio potrzebne dla przeprowadzenia spraw, o ktore chodzito. Wiec wia- dza byla poruszona i w row- nie sazgnistvch artykutach starata sie wykazac, ze nasz kolega jednak nie miat racji. 2 drugie] strony jednak w rozmowach ktérzy ministrowie chwalili pracownikow uniwersyteckich za odwage w wypowladaniu swoich saddw. Nierzadko zda- rzaio sie, ze profesorowie uniwersyleccy proszeni byli o rade w sprawach dla rzadu istotnyeh. Np. w 2zwiazku ze strajkami zle ptatnyeh nau- czyciell szkét podstawowvych jeden z profesoréw zostat mianowany przewodniczacym specjaine} komisli rzadowej majace] zbadaé warunki pra- ey i bytu nauczyciell. Jego whnioski potwierdziilv stusz- nos¢ zaldw nauczycielskich i zostaly powaznie wziete pod uwage. Moznosé dopomozenia w rozwoju kraju réwniez poza naszymj normalnvmi obo- wiazkami byla dla nas ezyms wielce atrakcyjnym. Np. pr2y- gotowatem kurs pracownl- kéw personalnych i aktywi- st6w zwiazkowych, na kté- rym prowadzitem wyktady i seminaria. W prasie codzien- nej opublikowatem obszerny artvkul na temat organizacji rniejscowych zwiazkow zawo- dowych (ta organizacja jest | nawiasem mowiae bardzo ie- szeze niedoskonata), ktéry zo- stat wziety pod uwage i stal sie przedmiotem specialnej dyskusji na kursie. Trudno o co§s prayjiemniejszego dia so- cjologa jak Swiadomose, ze jego wiedza moze sie konims prakiveznie pravdac dla ule- pszenia zycia spoteeznego. Kontakt ze studentami na eo dzien byt przyjemny. Cheieli nauezyé sie ezegos, a przy tym byli grzeczni w sto- sunku do swoich wykladow- céw. Mieli natomiast dos¢ gnaczne trudnosel zwiazane ze slabym obeznaniem w= li- teraturze i w kulturze wspdt- ezesnej. Nawet przedstawie- nia kinowe byty dla nich no- woscia. Nie wvdaje sie wiec stuszne mechaniczne przeno- szenie na teren afrykanski europejskich wzorcéw uni- wersyteckich. Moim zdaniem nazbyt faszerujemy naszych afrykanskich studentdéw wie- dza trudno dla nich strawna, natomiast za malo dajemy im okazji ogladania filmow, czy- tania dziennikow i czasopism, dyskutowania. W moim = za- kresie staralem sie naprawi¢ ten blad organizujae wieczo- ry dvskusyjne poswiecone kulturze pracy w roéinych spoteczenstwach. To pode}j- Scle znajdowato zywe zrozu- mienie wsrdéd studentéw, ktd- rzy z zapatem pytali o rozne zjawiska dotad im obrce, a je- nak budzace coraz wieksza clekawose. Zreszta tak kiero- watem dyskusja, aby studen- ci wryelagneli konkretne whioski na temat tego, co z obcego doSwiadezenia moz- a PIzyswoic w Zambii. you ; miu 1939 r., udziat w WIEZIE PRZYJAZNI Pobyt wésréd obcych jest prywatnych nie- BUL. zawsze o tvle tatwieiszy. o ile mozna nawiazaé 2 ludzmi ja- kies bligsze wiezie. Przvsto- wiowy chiod Anglikaw i ich podejrzliwase w stosunku do ludzi o obcej im kulturze in- felekiualne] oezywiscie nie wlatwiala kontaktu. Mimo wszystko daje o sobie znae walka o wplywy. ktora Wiel- ka Brytania chciala wvgrac chocby na terenie swoich dawnych kolonii. Zreszia wila- angielskich, specjalnyeh raja uezonveh udzielajac subwencil datkowania, a takze am podtrzy- PRODUKCJA SAMOCHODOW W okresie od 1 styeznia do 23 sierpnia krajowe wytwor nie samochodawe wvprodu kowsly 887.825 wozow. ped- czas gdy woivm samym ckre- sie woub, reku 1.020.981. Na} wiecejs wykonat koneern Ge- neral Motors — 369.868 sziuk. SPADEK PRODUKCII Wartose produke}i ogdéino krajowe}] wzroesta wi oskall ro- ezne} w okresie T kwartslu br, do sumy $146,572.000.000, spadia jednek o 1L4°r w ze stawieniu z ostainim kiwerte- lem io 2° 2 plerwszvm 1074 roku. ZNACZKI BOZEGO NARODZENIA Jak coroceznie tak i w obee- nym Poczta wypuscl serie znaczkow 2 okazii Bozego Na- rodzenia. ktorveh projektan- tami sa dzieci, Na rozpisany konkurs nadeszio preeszto 8.000 prac. 2 ktorych wybrs- no 7, wtvsm jedna. kiore} au torem jest lldetni Robert Rowalski 2 Teronto. Znacrki ie 9 wartosei 8.8.10) 15 cen tow ukaza sie w oblegu 22 pazdziernika, SPRZEDAZ PAPIERU ‘Sprzedaz papleru gazetowe- go w lipen wyniosta 650.607 ton, o 21.6%. mniej nig wivym samym miesiacu preed- ro- dze brvytyjskie bardzo popie- If] \W/} wolnyveh od opo- {f mujac instytueje majace upo- |? seme wazechniac w Afryee kultu- re j nauke brytyjska. Jednakgze wsrdod wieclonaro- dowe} gromady pracownikow naukowyeh mona znalezé wielu milych, clepivch luda), z ktérymi warto nawilazac bligszy kontakt. Ja np. przy- jazntem sie z jednym z moich duzo starszych kole- gow, klory za swole polityez- ne przekonania zostal wygna- ny z Poltudniowej] Afrvki | pozniej Lusace. Dowiedziatem sie od niego wiele na temat stosun- kéw panujacvch na sasied- nim poludniu rzadzonym przez biatvch. Majac wilasne wspomnienia z hitlerowskie- go obozu pracy podezas oku- pacji psvchicznie tatwo mog- fem zrozumiec wiele spraw, ktére bola nie tylko ezarnych, ale nawet takze choé¢by czes¢ sposréd uprzywilejowanyeh bialyech. M6} bialy przyjaciel % poludnia poswiecit swoja doskonala kariere profesor- ska, po to. aby walezye o pra- wa czarnych. ‘Wiedzial, ze sam narazi sie na wygnanie, ale wolal tkwié tutaj z czy- stym sumieniem, anizeli u- ezestniczyé wi przywilejach, ktére byty mu osobiseie wstretne. To czysiy ezlowiek i mam dla niego gleboki sza- eunek do dzig dnia. Aleksander Matejko Rozegtosnia sisyiicka pods: ia w Srode 27 sierpnia, iz zmart po dluzszej} chorobie w 83 roku zycia Hajle Sellasje, byly wiadca tego panstwa. W bardzo tajemniczych ckolieznosciach odeszia z te- go Swiata jedna z najbardziei barwnych postaci, ktéra w w pewnym ‘cokresie czasu byta nawet symbolem walki z agre- sja. Haile Sellasie —- jak to cezesto podkreslano — byt giowa najstarsze] na Swiecie monarchii i rzadzit? swoim krajem przez 50 lat. Jemu tez zawdziecza sie wyprowadze- nie tego prymitywnego kraju na szerokie wody, moderni- zacje, uprzemystowlenle itp. Zapewne nie potrafil dopro- wadzié swego dziela do kon- Ca, niewatpliwie wielu spraw nie tknat, ale zdziatal bardzo wiele., Rozglos Swiatowy zdoby? w 1935 r., Kiedy fo nie poddal sie Wiochom, ale zbrojnie stawit opér wielokrotnie wie- kszvm i doskonale uzbrojo- nym wioskim sHom zbroj- nym. Wojne przegrat, gdyz nie ofrzymat zadnej] pomocy od Swiata. Wprawdzie Liga Nearodéw potepila agresje, wystuchala jego ape- lu, ale z realna pomoca nikt nie pospleszyl. Cesarz znalazi sie na emigracji, prowadzac akecje ma rzecz uwolnienia swolego kraju sped okupacii wioskiej. Niedlugo zreszta musial czekac. Wybuch wojny we wrzeé- nie] Wioch po stronie Niemiec wyraznie nakreslit kierunek wraz ze mng uczyt w brytyiskich pray wspdoludz! _ opieral. NOWE JEDNOSTKI FLOTY Flota tenkoweow Polskie} Zeglugi Morskie}] powiekszvla sie o dwie nowe jednostki. W hemburskiej stoezni przeka- zeno polskiemu armatorowi tankowiec mt ,.Rysy" o nos: nosci 137,000 ton, ktary jest trzecia jednestka, wybudowa: na dia PZM wi stoczniach NRF. Pierwszymi statkami tego typu byty: ..Kasprowy Wierch® oraz ..Giewont’. Flotylle szezecitiskiego ar matora dia obstugi linii pali- wowej Zatoka Perska — Pert Péinoeny uzupeinit 145-tysie- eznik .Sokolica®. Ten tanko- wiee, podobnie jak jego po przednik, flagowa jednostka .Zawrat, zbudowany zostal! w stoczni japonskiej] w Joko- hamie. Z chwila wejScia tyeh stat- kow do eksploatacji flctylla PZM bedzie liczyla 12 tan- kowcow, a faczny je] tonaz wyniesie 833,000 DWT. »KIELECKIE ZAKOPANE‘ Rozpoczete zostaly wsiepne prace przy budowie ,Kielec- kiego Zakopanego*® -—- cen- trum turysiyezno-wypoczyn- kowego wrejonie Nowej Stu pi w Gorach Swietokrayskich. Przystapiono tam do budowy wodociagu, ktory zaopatry- wat bedzie w wode domy wy- poczynkowe oraz okoliczne wsie. Plan budowy ,,Kielec- dalszej kell cesarza na wy- gnaniu. Byt tez plerwszym wiadea, ktory wréeil do wy: zwolonego kraju, bo stato sie to juz w 1941 ro wo wyniku zwycieskiej kampanii wojsk le bojownikow abisynskich. Po woj}nie nastapil wielki rozwoj Etiopli, panstwo to Stato sia osrodkiem zaintere- sowania wielkich mocarstw a Hajle Sellasje stai sie najbar- dzie] powazanym mezem sta- nu Afrvki. Odgrywal wielka role zaréwno w regulowaniu stosunkéw miedzy panstwami afrykanskmil, tymi wszystki mi nowo powstadymi, jak row niez miedzy panstwami afry- kanskimi a Swistem zewnetrz nym. Byt inicjatorem szeregu spotkan przywodcow afrykan- skich, odegral duza role w- utworzeniu Organizacii Jed: nosci Afrykanskiej, byt me- diatorem w roznych zatar- gach itp. Modernizacja nie pozostala jednak bez wysoce ujemnych efektéw, kiére w prymitywnym spoleczenstwie trudno uniknac. Hajle Sella- sje byl oczywiscie absolut- nym wiladea i perlamenta- _ wioska ryzm stanowit azwykia przy- krywke systemu klanowo-ro- dzinnego. Wszystkie kluczo- we stanowiska byly obsadzo- ne przez .swoich" to jest je go bliskich } dalszych krew- nvch, a za nimi stali eztonko- wie rodzin arystckratyez: nych, na ktérvch cesarz sie Oczywiscie korupcja panoszyla sie. a gdzierall _NR 20/71 kiem. Jezgeli chodzi o glowne- go odbiorce. kidrvm sa Stany Ziednoczone. zakupiy one 466.195 ton, o 22.8% mnie). POZARY LASOW Pod koniec ub. tygodnia na obszarze Ontario plonelo 28 pezarow lesnyeh, Od kwietnia zanotowano ich 2.8038. co jak dotvehezas stanawi rekordo- wa Hezbe. Wiekszase z poza- raw spowodowanyeh zastato uderzeniami picrunow. MILIONOWA INWESTYCJA Firma Shell Ltd. w Toron- fo planuie rozbudowe swych zakiadow chemieznyeh w Sar: nia kosztem przeszia $20,000. QUO. Po ukenereniu tyeh prac wriworezase ich ulegme po dwojen. ROZBUDOWA PORTU Port w Wheatley zost anie rozbudowany. Dyr eke] la ego podpisala kentrakt 2 firma Dean Censtruction Co. Ltd. w Tecumseth na wstepne pra- ce ziemne o wartosci $617, 902, ZAPASY ZIARNA | Pod koniee tygodnia. ktéry zkonezvt sie 20 sierpnia. pasy zgiarna w magazynach wyresity 191,900.000 buszii, w poprzednim zas 197.300,- 000, przed rekiem zas w tvm samym czasie 228,600,000 buszli. Paes & 2a kiego Zakopanego" przewidu- je. ze na wzgorzach okalaja- eych Nowa Slupie wzniesione beda domy wvypoczynkowe. hotele, motele, zajazdy. Po- wstanie tu te? duzy osrodek sportéw zimowych. PONAD PLAN KRolejny sukees odniosta zaloga elektrowni ..Turéw’. Od poczatku br. wyproduko- wano tutaj ponad zadania plenu 560,000,000 kilowato gedzin (kWh) energii. Tak znaczng ,.poreje’’ dodatkowe} energii uzyskano dzieki zwie- kszeniu sprawnosci blokow energetycznych, do rekordo- wego poziomu — 81.6%. ZATRUCIE WoD Kolejne przypadki zatrucia w6d Sciekami przemystowymi zanotowano wo woj. poznan- skim: skazone zostaly wody jeziora miejskiego w Szamo- tuach, na ktorym = pojawily sie duze ilogci Snietych karpi, ploci, amuréw, wegorzy i szczupakéw. To wymarzone miejsce dla wedkarzy pokry- to sie przed kilkoma dniami .kozuchem® biale} piany. Za- barwiona na kolor brunatny woda pozbawiona zostaia tle- nu, co w konsekweneji spo- wodowalto wymarcie ryb w jeziorze, ktore w roku ubleg- tym zostato zagospodarowa- ne, aS Ry e : oe ‘ = oe: a sete ‘ = eS a ey ‘ ea sie z kazdym dniem, podezas gdy polozenie szero- kich mas, w pierwszym rze- dzie rolnyvch, byto wreez fa- talne. Ziemia nalezala do ma- gnatow, ktorzy z dzierzawcow skore. Byla war- stwa ciezko pracujacych ne- dzarzy. W ostatnich kilku latach poprzedzajacych jego detro- nizacje w 1974 r., Hajle Sel- lasie ulegajac naciskom prze- prowadzit kilka nieSmiatych reform. Byly one jednak nie wystarezajace, natomiast spo- wodowaly brutalna reakcje. Grupa miodych oficeroéw do- konala przewrotu, przeprowa- dzajac krwawe obrachunki. Zamordowano bodajze wszy- stkich cztonkaw rodziny ce- sarskiej«i tylko interwencja wielu panstw uchronita od takiego losu cesarza Hajle Sellasje. Wywieziono go z pa- facu i umleszezono w jakims blizej] nieznanym miejscu pod straza. Tam tez zmari. Now! wladey Etiopii — jak dotychezas —- dokonali jedy- nie wielu morderstw, tocza clezkie boje z elementami se- parystyeznymi i partyzanta- mi, ale nie zrealizowali ani jednego punktu swojego pro- gramu polityeznego. Dola lud- nosci nie poprawHa sie. W miejsce jednych korupcjoni- stow przyszli drudzy. Hajle Sellasje zdziaial w swoim dfiugim zyciu i pano- waniu bardzo wiele dla swe- go narodu i zaslugiwal na zgon w lepszych warunkach Gérna warstwa — z dwo- anizeli si¢ to stato. rem cesarskim na czele, boga-