czy. -_wszysey chea? Cry wy:

| rzekna. sie pewnych wygod i
miurzadzeh, czy przestana 2a-
y | nieczyszczac ‘wody i ziemie?

Czy w ogdle zechca myslee 0 |
rzadzic sie madrze i sprawie-

przysztosci, czy tylko o sobie
a 4 swoim 2yciu?

Trudne to sa problemy i

yiivliko wiara w madrosé czto-

| wieka, jego adolngsé przysto-

W; jsowania sig w potrzebie i
—@ | szezerg chec ulatwienia zyela
3M iprzysztym pokoleniom | daje
fam nadzieje.

A przede wszystkim trze-

“Iba byé o tym dobrze poin-

.|formowanym, trzeba umie¢
| wspélpracowaé we whasnym

“Sa ludzi zie, Ktorey weale nie cheg 1 mieée wakacji Ww Je. | Panstwie tak Jak 1 z innymi

cle. Wolq na wiosne albo jesientq. Jesli wezmq wakacje |

latem, to 2a nic w Swiecie nie cheq nigdzie jechac a wolq

odpoczywac w domu, w swoim ogrddku, Takim nawet nie |
ma co mowic o zwiedz zaniu yeh okolic czy podrézy do a

innego kraju.

Spytaé ich dlaczego? — to “powiedza: “Co? Wlee sie |
samochéd za samochodem? Zwie-|
— dzaé jakies miejsce qdzie thumy a mato cie nie zaduszq? |
Nie mode znalezé parkingu, miejsca w motelu ezy hotelu, |

zattoczonymi szosami,

w restauracyi? Za wszystko ptacic kilka razy wiecej, bo
sezon turystyceny? OQ. nie,. to nie dla mnie. Ja wole sobie
spokojnie w domu wypoczqe”.

-Prawda, ze lato. najlepies “nadaje sig na podrdze, bo

ciepto i tadnie, dzieci nie maja sekoty, wiec mogq “qechac |

z rodzicami, drogi czyste bez Sniegu, warto to i tamto zo-
baczyé, ale i ci, co jeadzié latem nie cheq majq do pewne-
go stopnia racie.

Wszystko - dlatego, ge wszedzie jest duzo ludzi, wsze-|
dzig tlok a mie kazdy w ttoku dobrze sie czuje. Kanada |
jest jednym z najmnie} galudnionych krajow w- stosunku

do swojego obszaru a ja tu stysze w dzienniku wieczornym,

ge wedlug obliczeh statystycenych. Organizacji Narodéw |
Ziednoczonych (United Nations) jestesmy najpopularniej-
ssym krajem turystycenym, bo nas odwiedzito ostatnio 38 |

milion6w ¢ gosei! Rzeczywiscie, ile to sig widzi grup wyciecz-

sie styszy jezykow!...

Powinnigmy byé z tego zadowoleni, ze nasz kraj jest przyklejone

‘moja przyjacidétke jak je zro-|
ibita. Ot6z kupita ona papier, |
ikléry _nazywa_ sie
|paper”, Jest on przezroczy-
isty jak plastyk ale z kazdej
‘Istrony klei sie. Zasuszone i
|utozone artystycznie na kart- |
Jce roSlinki sa bardzo ostroz-
nie nakryte tym papierem i
‘przyci$niete dobrze, by sie

taki atrakcyjny dla turystéw, ale osobigcie, to i ja wole
podrozowac nie wiedy kiedy jest sezon turystyczny w pet-
nt. Bo choé lubie ludzi, ale nie w wigkszych ilogsciach, w
ttoku i Scisku.

-Zobacemy jak wyglada ta sytuacja na swiecie.

Mieszkaticy naszej {

Oczywiscie méwmy tylko | ludnosé tego kraju wzrasta
9 ludziach a zostawmy na bo-|podwdéjnie co 31 lat. Co sie
ku zwierzeta, gady, plazy,
ptaki, ryby i owady, choé i
one $3 mieszkancami Ziemi.

ju za 31 lat? W innym kra-
ju, na przyktad Keniii, sy-
Czy wiecie, na przyktad, ecu J eae al BOrsza
ile byto ludzi na naszym glo-
bie w roku 1971? Liczba dose
duza: 3,692,000,000. 1 to trze-
ba powiledziec male) wiece],
bo w niektorych  krajach
przeprow adza sie spis ludno-
sci niezbyt dokladnie a w nie-
‘ktérych weale. Podana licz-
ba juz w tym roku jest
znacanie wyzsza, doktadnie o
69 milionéw, a w ogole zmie-
ia sie z minuty na minute,
bo niemowleta przychodza
ha swiat a starzy i chorzy
’ umieraja. A wiecej  ludzi
praybywa niz umiera, wobec
ezego ludnosé kul ziemskiej
ciagle rosnie,

Cztowiek jest stworzeniem

nie ludzie w tych ‘krajach.
‘Tam gdzie gospodarka jest
prymitywna i zacofana, cZe-

| choroby i przecietnie ludzie
‘Ameryki pdtnocnej,
wanych,

70. przecietnie. .
Jest jednak jeszcze inna

powietrza, |

stanie z ludzgmi w tym kra- |? % 7!
|pier rowno z brzegami karty.

| ryginalne,
obliezeniach |
traeba jeszcze wzigé pod Us |
wage jak diugo zyja przeciet- |

nych i dobrze zagospodaro- |
ludzie zyja do lat}

obawa, ktéra coraz wieksze |
budzi zaniepokojenie wésréd] —
ludzi a o ktérej na pewno| —
juz nieraz styszeliscie. Jest |
‘to zanieezyszczenie wody i
zanieczyszczenie :

towarzyskim i lubi a nawet
musi i chee zyé w gromadzie.
Ale uezeni, kt6rzy obserwu-
ja przayrost ludnosei zaczyna-

je sie powainie obawiae i co-

raz czeSciej o tym mowic, ze
edy bedziemy rozmnazac sie
w takim szybkim tempie —
wkrétee zabraknie na Ziemi

jedna piata cate]

czese nadaje sie pod upra-

gle praybywajace
0s6b? |

Sytuacia. ta réinie preea-
stawia sie w rdéznych panst-
wach. Kanada, jak obliczono,

23 i Ys miliona mieszkancow

b w ‘takresie leczenia lu
niet. wody do picia. Stany|
kraj, |swole zdrowie i swoje
maja na kazda mile upraw- |&

ea ‘do uprawy roli, jak row-

Zjednoczone, ‘bogaty
ej ziemi 250 osdb, ale lud-
nos wzrasta— “podwéjnie. co
44 lata, dak bedzie ten kraj
wygladat za 44 lata? Gorzej
jest w Indiach, gdzie na kaz-
da mile dobrej_ do uprawy

‘ziemi. Dobrze jest mieszkac
| wygodnie, jezdzi¢ samocho-
dem, mieé wszelkie urzadze-
Inia w domu, ale fabryki za-
wlewaja_
jodpadki chemiczne do rzek i
jezior i coraz wiece) smieci
lzalega tereny wokot skupisk.
idudai.
miejsca dla nas wszystkich. |
Pamietaé bowiem trzeba, ze |
po-) |
wierzchni naszego bi {2 | cS |
nowia morza a z ladéw tylko | > [__eeeres |
Czosnek - a zdrowile;
we. Jak wiec wyzywimy cla- |! |

miliony |.
7 septyeznym $rodkiem, kt
wa zanieczyszezenia
ibiega lub niszezy
iwodujace ropientie.

truwaja powietrze,

Czy mozna temu ztu zarar,
dzic?  Owszem, mozna, ale

Czosnek jest naturalnym anty-
ory usu
krwi i zapo-
bakterie, po.

Pearies zawiera prawdziwy ole

| * : Ys Fiek ezosnkowy, klory
w roku 1975 bedzie miata}
| ; itulecia. miliony. oséb -

jest od wielu lat jako lek. , Pezer |
szosnku jako zdrowotnego érod-

mania sit, -Okatcic | debits G
patrzcie’ sie w paczke
gerii lub aptece,.

piel, mocnie], nabywajac tez od-

pornosé: na przeziebienia. Zale |7-
cany przez nas q
aapachu ani smaku i ‘przygote-
wany jest v w fone kap

Srodek nie ma

tiemi Wypada” 710 sdb, ale jae .

. tabedzie,
Kto kogo nie stapie, ‘ten

Adams Garlic |

Kdams an
Garlic Pearles w najblizszej dro- ia
jeszcze dzis

Niezawodnie . poczujecie sie le |

‘dlivie,

tow,
‘jest naprawde piekna...

S: _sranazxowieee uipine ul) wore, es 21972

narodami. Bo azig juz Ziemia ,

nalezy do nas wszystkich i)

wszysey musimy dbac o iZy-
ele na naszej planecie, piek-
nej, bogatej, zyciodajne) —

hez wzgledu na kraj,
kolor skéry, religie, Jezyk...
Jesli wiec gdzies w tej |

chwili jestescie, Drodzy Czy-
telnicy, gdzies gdzie macie
jasne niebo nad gtowami,

ezyste wody rzeki lub Jezio-
ra, pola, lasy zielone czy g6-
ry majestatyc ezne — rozko-)
szujeie sie pieknem i swiezo-
écia. powietrza, barwa kwia-
gielenig roéglin. Ziemia

Nasza eromada
Niech nasza gromada rak bezcezynnie nie sktada,

tylko razem szczerze do roboty sie bierze.
Lepszq dole my sami swyml stworzym rekami.

Niech radosniej juz przecie bedzie ludziom na swiecie,

Kazde dziecko 2 osobna to

kruszyna jest drobna,

ale gdy sie stu nada, to juz sita nie lada!

A najlepiej i razniej] z

aye gromada Ww przyjazni.

Bo ‘kiedy jug co robie, to dla wszystkich, nie sobie!
Nasze hasto powiada: za jednego gromada!
Trzeba smutek i nedze wygnaé z ziemi najpredze}!

Jak sie wszy sey gabiora,

ngidzie praca — a skorol
Anna Swierszceynske

—— niekno ziot i kwiatkow

Dostatam w prezencie ta-;
‘daja sie i na karty 2 zycze-
niami, na-wszelkie okazje, na |
iprezenty i jak ja zrobiiam,

‘kie kartki, na ktorych pray-
‘klejone byly zasuszone traw-.

ki, polne kwiatki w formie
matego bukiecika. Byly one
tak Sliczne, ze je sobie opra-
wiam i powlesilam rzedem

kowych, ile samochodow z obcokrajowymi tablicakami, ile | Scianie. Katdy je podzt-

WiaSciwie to one nie sa
bo wypytaiam

przykleily. Obcigé trzeba pa-
Takie kartki sa bardzo o-

3 ladne a robota
ich jest

Dobre

—- Ja nakuple-duzo ztota

| \Gdzies w zamorskiej ziemi,
sto panuje gléd, szerza sSi€¢| 4 potem sie mym bogactwem
ayja@ do 40 lat. W krajach | odziele @ biednym!.

zamoz-INie gatujac reki,

I dia wszystkich biednych

sierot ‘Musze

— A ja bede ciggle szyta

Porobie sukienki.
we A ja bede budowniczym

mi. Jedno koto, zewnetrzne,

‘idzie w jedng strone, drugie |
wy
przeciwna. Jedno bez pary|

mniejsze, wewnetrzne,
chodzi w samym srodku, sa-

rece 1 Spiewaja:

*

Po zielonym stawie, stawie |
plywaja |

plywaja labedzie,

niezdara_ bedzie,

™  Kto kogo nle ztapie, ten|
a niezdara bedzie.

Po ostatnim stowile dzieci

cza w pary. Dziecko pojedyi-

Wa:

‘Mamy, mamy niezdare ta-|
iweale nie grzeje,

y | Kiego, iezdare takiego,.

uiek. at fo
88g

“1727 BLOOR one WEST
- tuapesectw. stacil kolesid podziemned Keele)
~ YORK DALE SHOPPING | cate

heppard ‘Avenue / Don Valley Parkway.

Hees at SHERWAY.
Queen Euzabeth & osasiaindls 2

“contactd

prayjemnym Zale

Co nie umial analeze tabe- |
cizia swojego, a

 NASWIEKSZE w KANADZIE, "NAJLADNIEJSZE
t | NAJOBEICIE! ZAOPATRZONE SKLEPY W

EUROPEJSKIE DELIKATESY

. ‘hallepszal ‘Jakodcl | w nalwigkarym wyborme
‘be konkurancylayshy cenach

elem podcezas wakacji. A na-|

na obrazki do powileszenia na
Sclanie.

Sprébujcie. Przyjemne to
i artystyezne zajecie.

ay 7 of om ee *
Usmiechnij sie
— Czy ty wiesz co podaje
statystyka? Podobno za kaz-
dym razem, kiedy ja oddy-

cham kto$ na Swiecie umie-|
ra.

rine’?

— Czy cos nowego jest w
dzisiejsze) gazecie?
— Nie, te same stare rze-

ezy, tylko wydarzaja sie one| :
y, tylko wydarzaja sie one |naé 2 gtodu.

innym ludzjom.

dzieci

JI z belek ogromnych

Wybuduje duzo doméw

Dia ludzi bezdomnych.

— A ja bede gospodynia,

Maki mi potrzeba,

Bo dla wszystkich
wystodnialych

upiec chleba.

Or-Ot

. Zabawa dla dzieci

Dzieci chodza dwoma kola-,

Zabawa zaczyna sie od po-
ezatku, z
ko jest pojedynezym fabe-

mo. Wszysey trzymaja sie 2a | [#¢™.

-ZAGADKI

“|, Plaska lecz kolorowa,

lwisi na Selanie.

Caty Swiat mozesz ujrzec,

igdy patrzysz na nia.

9. Biate, czarne zy iotte,

jjedno wspdélne maja,
odwracaja sie do siebie i ta-|

Ze sie uczg (w swoje] ‘mo-

lwie), bawia sie, Spiewaja
eze szuka sobie takze partne-. , AQ SIE, SP Ja.

ra. KtoS zostanie bez pary i|
stanie w Srodku, podezas gdy.
reszta tanczy parami i Spie-|

3. Wielkie niebieskie oko,

iw zielen otoezone, — |
| Patrzy w gore a niebo pa-
lirzy w jego strone.

4, Co to? Ma “piec” , ktory

Bo ciepto, bo gorace ston-

jee w nim sig saieie.

GARDENS © .

i

| Sy detojariskie}

ldwoch innych poddato go dro-

lw najwyészym zdenerwowaniu

drial tam niemal dwa lata jako

gestapokolonne, Dolat mu wie:
— Cztowieku, to straszne! ce] kawy i pod jakims pretek-|
Dlaczego nie Way WARE “Liste. |
przekazaé mu najnowszq sensa-—

lto niedziela — Grenz zapowie-
i dziat przestuchanie. Dat Pilar-
lcaykowi whasne Sniadanie i Ta-1 oougeit rece i uczynit pierwszy

inym ezasie na schodach usty- |
| szeli’ ciezkie kroki.
‘stang} gestapowiee Beslack, ale.
|i ten byt ,,starym gnajomym*.
| Pilarezyka z wiezienia w Gdan-4
jsku, a pééniej jako klient skle-

Imocy Pilarezyka na

iprawiono mu. trzy portrely siyn- |
Inych
| kich..
Co nie umiat znalezé tabe- |

dzia swojego. Irzadéw do bicia, ale Beslack za-

tym ze inne dziec-.
|jego wizyty u Wiensa, zadat do-

lsetowanego i najfrudniejszy eg-
zamin, Strona. po stronie, tele-
‘fon po telefonie musiat wyjaé- [tam adwokata Wegnera 2 Gdyni
niaé — kto, gdzie, po co. Nie |—— aresztowanego pod zarzutem
byto ‘to Tatwe, wiele telefonéw
‘bowiem tyczylo kontaktéw Pi-

przestuchanie, -zatelefonowal do

diugo..

Bi zw récii. sie do Pilarezyka —
' A te wodke to ja od ciebie ku-

‘ay? pred nim na stole doktad-
} nie odliczong naletnoSé¢ — 54°

I sie w domu, a tydzien pozniej — |;

ce fi szawy, gdzie ‘Michal Wisniewski
| Sut wiedziat 0 wszysthim.
|| — Zaezeto sie — powiedzial | meldunkach nie ma ‘odeiskéw |
|jego palcéw, gestapowcy ner
jtez nie mnajdq maszynhy, na kté-|
rej ‘meldunki. te pisal - — - wazyst- | dyjskich.
y. | kie anajdowaly sie albo- w toni,
ke albo- na anie ‘Allantyku na hit--|
| sskich to

| | do Pilarezyka —w Warszawie,
: | krétko. po aresctowanit ‘genera,

\Alojzy Meclewski

ale dla “bezczelnego Volksdeutscha’

wikei niemieccy albo gestapow-
ey, o spotkaniach zag Wiensa w
sklepie nic nie wiedziaia. Zezna-
nia jel. byly prawdziwe i mos?
je uwiarogodni¢ sam Loellgen,
ktéry wielokrotnie byl $wiad-
kiem, jak Wiens — typowy Nio-
miec —— realizowal w praktyce
nadrenskie pojecie o roll kobie-
ty w domu, zamkniete} w obre-
bie siynnych trzech ,K“ Kir
che, Kinde, xnueche (koseidl,
dzieci, kuchnia). Na poczgtku
pazdziernika w Gdansku  prze-

ry dni po aresztowaniu

| Wiensa wrécil do Warszawy
komiwojazer firmy Schwital w
Gdatsku — Alojzy Pilarezyk.
Kiedy majae pod pachg teczke
zt butelka wédki i niemieckimi
gazetami zadzwonit do mieszka-
nia na drugim pictrze pray ul.
78, = zamiast
Wiensa drzwi otworzyi mu u-
mundurowany gestapowilec.

Weiggnat go do Srodka, gdzie

blazgowej rewizji i natychmia-|
stowemu przestichaniu. Powté-;Hanny Wiens 2 Michalem Wis-
ryt wyuezong legende: — Wien- niewskim, aresziowanym w War-
sa poznalem u Schwitala, kiedy szawie, Byt nerwowo rozbity,
kupowat ,,osiatnig wieczerze", trzqst sie jak osika, nosit na so-
te ktéra wisi un niego w sypialni. bie Slady tortur, zadawanyeh mu
nié wodke na tyton. chiwan w Warszawie.

Po pot godzinie znalazt sie w| -~— Nie pamigtam tego pana —
eeli na Kamiennej] Gérze z ja- ‘odpowiledziala twardo. — Tylu
kim§ starszym Niemcem, ktory ludzi do nas prayjezdzalo przec
wojng... Nie, to nie jest nasz
chodzit po celi i za wszelkg ce- |Znajomy, na pewno nic.
ne pragnat sie przed kim§ wy-
gadaé. Aresztowano mnie u zha-
jomego — médwit — u nieja- |
‘kego Wiensa. Czy pana tez? Aj
moze pan go znal? Nie? Wpadl
pan tam przypadkowo? To stra-
sina historia, wiem, co mnie
czeka..

kiéry prowadzii te konfron-

Jpréb, jednak jeszeze kilka razy
doprowadzono jq do gabinetu
\Loellgena. Rozmawiali zawsze
ww eztery oczy".

— Gdzie mdgt sie schronic¢
Antoni, jak pani -sadzi? — py
‘tal, nie oezekujae zapewne pra-
waziwe) odpowiedzi. Byt wobec

Sluzbe nocng w wiezieniu ob-
jat straznik Grenz, ten sam, kto-
ry w latach 1940—1941 byt klu..
eznikiem ' Ww Oapesneee Canter’ niej grzeczny, znali sie przeciez
(,Hausge aengnis”) W GGANSKUT, licanyeh spotkan towarzy-
na Neugarten 27. Poznat on Pi-
larezyka od razu — wszak sit-|5. Loellgen nie ma interest w
lodnalezieniu je} meza, totez

roboezej, t2W. |hiedy przewieziono jq na Ka-

ezionek grupy

niete je] zobowilqzanie, Ze 2a-
wiadomi gdyrtisk
Staatspolizei (polic}i panstwo-
wej), gdy tylko dowie si¢ cze-
gos o miejscu pobytu meza.
Wrtedy dopiero wypuszezono 49
na wolnose,

Hickiewieza aresziowano 5
lwrzesnia na gdatskim dworcu,
Ledwo zdgzyt skingé do” zony,
‘kiéra, odjezdzata do siostry W
Generalnej Guberni, zaledwie

stem wywolal na korytarz, by.

eje: wezora] w nocy ‘niejaki
Wiens uciekt ze szpitala spod-
nadzoru gestapo. Grenz obiecal,
se o aresztowaniu zawiadomi
zone Pilarezyka i nie da mu 2El-

Nastepnego dnia rano — byla.

dzit ezekaé w spokoju. Po pew-! puch, by odwrécié sie, kiedy po-

Na progu Czarnym Mercedesem - praewie-

misarza Leyera.
— Jak sie nazywasz?
- Stanistaw Hickiewicz.
— Kilamiesz, Twoje prawdzi-
we nazwisko brzini Galowsk i.
Pod pseudonimem _ ,,Galow-

pu Schwitala, gdzie dzieki po-ij
imieniny

gony niemal na poczekaniu o-

kompozy tordw niemiec-

Leiat na stole komplet pray- lwany w centrali wywiadowcze]

AK w Warszawie, gestapowcy

lehowywat sie jak dzentelmen. aag blednie przypuszezali, ze to

celu |jest jego prawdziwe nazwiske,
Stenzel, ktéry kierowat Sledz-
datkowych szezegolow, a po kil-liwem, stluki go bykowcem.
kunastu. minutach siegnal PO| __ pedziesz mi — ryczat —
zabrany Pilarezykowi notes. By-| wyrétce gpiewat, jak kanarek.
la to. najciezsza chwila dla are-

Krytykowat opowiastke 0

uprawiania ‘szpiegostwa, Juliu

larezyka w Warszawie...
Jeznosé do »Gryla Pomorskie-
Najwidoczniej jednak Beslack go“, dezertera z Wehrmachtu
byt tego dnia pogodnie usposo-

biony, bo skoro tylko zakonezyl |

mieszkania dyrektora Loellgena
w Sopocie:

— Mam tu tego Pilarczyka... |
Zna go pan dyrektor jeszcze h
Gdarska; siedzial u nas dos | grafiste,
Tak,
Wszystko w porzadku... |

— No, to udalo ci sie —

radiostacji .okretowe) do nada-

Niemeom meldunkaw oraz inne-
po Niemcea, rownlez radiotele-
zrzuconego Zé Zwigeku

‘ledztwo nie dawato wyniku,
| przez tydzien trzymano Hickie-
lwieza W gestapo w. Gdyni, gdzie

Mam rozkaz zwolnienia ciebie. przez dwa dni z rzedu lezat w pi

pie. Masz tu pienigdze. =~ Polo-

»Gryfa Pomorskiego" — Hugo-
inem- Czarnowskim. Tymezasem
 jokupacyjne ‘ote, tyle | bowiem “do ekipy. Sledezej dotaczyto kil-
| kosztowaka w Warszawie. co

‘Tego dnia- Pilarezyk analazt | szawy, ktérzy praywieZli ze soba
i -pokazali Hickiewiezowl | kilka
jak zwykle — — wyjechai do War- jego. meldunkéw. Hickiewicz j

— Tbowiem by? pewien:

dziach podwod-

pmiecku.
idatkowo kilka paezek tytoniu --
li to wszystko, co moze powle-
‘dzieé Maria Suwalinska na jego
| itemiat,

Prayszedtem, bo chcialem zamie- | ¥ ¢zasie dhigotrwalych przesit- |

‘taeje, grezygnowal z dalszych |

placowke |

eaul, Ze tha na rekach kajdanki. |
|Powiedzial jej, ze przychodzi z|
ziono go na Neugarten 27 i tam.
przestuchiwano W gabinecie ko-
j;Wiens pyta,
slepen iz zona.

ski Hiekiewicz byl zarejestro- ;

lodpowiedniego micjsca.

Tysiae marek za Antona Wiensa

ale giosno, W klupie nosii Ha-.
iekenkrentz, ani jednym stowem
nie wspominal o przedwojennej
|znajomogei z je] mezem czy bra-
liem. Byl wobec nie} suchy i su-
Trowy
|Volksdeutsch, kisry nigdy
izdradzal
|mySsli.
gwaree z gestapoweami,
ido nie}:

—- prawdziwy, bezezelny
nie
swoich prawdziwych
Tylko niekledy po po-
mow

— Niech pani pawie swoim

fgnajomym, ze dzisiaj wieezorem

: : dane | bedzie w Orlowle dapanka,
prowadzono konfrontacje Ju.)

(3)

my z Orlowa. Byt to Michal
Semrau, Przyniés} mu ,,pozdro-
wienia od Antka, kiory chee sic
z nim widziee’, Nastepnego diia
Pilarezyk zobaezy! Wiensa ww
Orlowie, gdzie na padwarzu i
stronne] willl ukrywal sie ow
wielkie} skrzyni przykryte) ster-

ita koksu. Wiens opowiedzial mu

o swoim aresziowaniu i wizyeie
Kurawskiego w Peenemuende.

'— Materigiéw od Rurowskieso
'Sestapo nie znalazio — mdwil.

— Ukrylem je zaraz po jego

Méwil to oezywigcie po nie-iprzybyciu w kurniku,

Czasem dawat jej do-

Gdy zbyt dtugo
gwyrnysial ja,

-~ Nie cheiatam wiece} pra-

| leawaé u tego Szwaba — powic-
estapowiee Lothar Stenzel.)

dziala niedawno do autora tej
relacji, — I wiedy Wiens zre-
flektowat sie, poradzid mi, brm
ith niego zostala i powiedzial:
»Niech pani zrozumie, ze ja sie-
‘dze na beeczce prechu®.

| Po powrocie 2 pracy opotvic-
dziatam ito mezowi 1 tak to
wspdinie skomentowaligémy: —
Zrobil sie Volksdeutschem 1 te-
raz nie wie, co z tym fantem

grobi¢. Niech siedzi sobie na te} |
I beczce i sam si¢ martwi.
skich. Wkrétee zorientowala sig, |
rwatitiska — juz jako wdowa —|
ispostrzegta, Ze ktoS ja Sledzi. Po
Ikilku tygodniech, kiedy sprawa
imienng Gore, podpisata podsu- |
ltudniu (poprzedniego dnia Gdy-|
| Krakowie, |
partyzanckim

Po aresztowaniu Wiensa Su-

przycichta,, w niedziele po po-

‘tia przeiyta silny nalot) zapukat

‘do. je} drawi nieznany mezczy-
lena i spytal po polsku, czy nie

zainteresowalaby jq wiadomose

lod WiSsniewskiego.
| -—~ Nie znam zadnego WiSnic- |
iwskiego — odpowiedziala po
iniemiecku, gdyz obawiata sic |
|prowokacji. —- I pana ted nie
ignam.

Nieznajomy byt jednak upar-|
ty, tak kolowal, tak namawial, |

:
de wreszcie wpuscila go do po-
koju i tam doszio do rozmovwy.

polecenia ,, Wisniewskiego lub —
jak pani woli Wiensa“.
co dzieje sie 28

pe onenamnd

o pewnym czasie nieznajo-
my -—~ byt nim Mieczysiaw

|Semrau z Ortowa — 2gtosit sie
lponownie i przywidz! pozdro-
lwienia od Wigniewskiego, ktory
| A
ze po ostatnim nalocie wiadze |

cheialby z nig porozmawiae.

okupacyjne nakazaly» hy wszyst-
kie magazyny skicpowe ewaku-
owaé z centrum miasta na przed-

mieScie, pojechala do Orlowa |

pod pretekstem poszukiwania
Spol-
kala sie wledy z Semrauem. Za-

lprowadzit jq do niepozorne).

iWiens dojechat
idem ciedarowym firmy Ostland

lwyniku. W

igoneze, rozieplajac w

iniu rehabilitacyjnemu,

Po wyskoezeniu z drugiego
pietra szpitala w pizamie tylko,
woo gwaHlownym,  deszezawym

isztormie pobicst pusta vilieg A-
i brahama,
| KiedyS wieezorem konferowat,
w biurze ze swolm ,. ksiegowym"
| Hiekiewiezem.

izamykala kase,
\tak ze poplakala sie i nastep- |
nego dnia wymdwila prace.

potem  kartoflanym
polem wzdiuz tordw kolejowyeh

li schronil sie na podwérzu do-
imu

pray ul Swietojanskie),
gdzie dozoreg by} jego znajomy
Michal Serwa. Ukryty w jakiejs

iklitee na strychu, sluchal wycia
lzblizajaeveh sie od Kamienne)
Géry ssren poheyvjnyeh.
tdni ukrywal sic w
iGierszaléw, potem w warsztacic
'Michala Hensehla pray skwerze

Wilka
mieszkaniul

Kosciuszki, a dopiero stamtad
arzenidsl sie do Orlowa.
Po kilkunastu dniach od roz-

mowyz Wiensem Pilarczyk przy-
leioz? mu z Warszawy nowe do-

kumenty na nazwisko Géra i

| przepustke, ktéra uprawniala go
ido przekroczenia graniey w Wy-

szkowie w drodze do Krakowa.
‘am samocho-

(wlasciciele
Rexin),

Gmbl
Hallman i

Transport
Loellgen,

listorego kierowea byl Polak Jd-
izef WiSniewski.

Poczatkowo ukrywat sig Ww
potem w  oddziale
na reeszawszcz’-
anie, |

Oblawa na Wiensa nie dala
pazdzierniku. Besia-
po rozestaio za Wiensem listy
trojmic-
Scie wielkie afisze z jego foto-

lgrafig. Tysige marek nagrody

przeznaczono dla osoby, ktora

lwskazge miejisce pobyin Wicnsa,

uzywajacego pseudonimu  Grub-
ski“ lub A 14% — dywego inh

| martwego.
Kilka miesiecy péiniej hitle:

rowskie gazety infermowaly ©
wykonanin wyroku Smierel na
Zahimeisirze Kurewskim, ska-
zanym przez sad specjalny’ na
kare Smierei za zdrade kraju.

*

Czytelnikéw zainteresujg no
pewno powojenne Iosy bohate-
row niniejsze] opowiese!. Anto-
ni Wiens Wisniewski, klory w
ezasie okupacji miat IL grupe
narodowosei niemieckiej, mu-
siat poddaé sie taw. postepowa-
Za swo-
ja dziatalnosé wojskowg Ww Cza-
sie okupacji otrzymal po wojnie
kilka orderow. Zmart w Pozna-
niu przed kilku laty.

Wielu Jego wsepélpracownikow

| Zamknieto: go wceli nr 7 wo
| podziemiach gmachu. Spotkal

[ayciu i prosit, by — jesli stwier-
sza Koszatke, Bulezaka z Byskie} |
Huty, gresztowanego za przyna-|

postrzelonego W ezasie poseigu, .
radiotelegrafiste Kriegsmarine, :
oskarzonego 0 wykorzystywanic |

lwania za granice. stkodzacych | -

gestapokolonne. Radzieckiego na spadochronie. |

wnicy na plecach, skuty jedng
| para  kajdanek z -ezkonkiem | es

lwtedy nie -galamat sie, jednego | —

na_tych |, tyczacego zycia grupy polskie] w Kanadzie. Otrzymamy obraz

torstwa, Ww |

gyje i pracuje jeszeze na Wy-

jbrzezu. Stanistaw Hickiewiez
{jest legniezyrm w Mirachowie w
m | pow. kartuskim, w Orfowie mic-
szka Mieczyslaw Semrau — pro-
ifesor sopockiego Technikum -
konomieznego, w Sopocie — A-
lojzy Pilarezyk, w Gdyni azas Mi

willl, ktérej ukrywat sie
Wiens.
Opowiedziat jej wtedy w kil-

tu slowach o swym podwéjnym

Ww

dzi, ze nikt jej ruchéw nie Sle-
dzi — z duzego, murowanego
kurnika, ktéry miat w podworai
wyjela plik niezwykle wainyeh | chat Smigielski.
papierow i przekazata je Sem-| Tadeusz Wanski, pseudonim
rauowi, ktéry sie po nie zgtosi. | Kawon", zmart w Gdyni w 1958 ©
W koficu wrzesnia do Alojze- roku.
go Pilareayke zgtosil sie znaio-,

Konkurs na pamigtnik imigranta

-Konkurs rozpisany przez Polsko-Kanadyjski Instytut
Badawezy na pamietnik imigranta wywolal duze zaintere-
sowanie. Zwrécono sie do Instytutu z prosha o przediuze-
nie terminu nadsylania prac twierdzgc iz w tak kroétkim

KONIEC

‘ezasie wiele oséb nie zdola spisacé swoich . -wspomnien. In- |
jstytut uznat te sugestie za stuszne i wobec tego przediuza |

termin do 1 wrzesnia br. —
‘Priypominamy iz w konkursie moze braé udziat kaidy.

lInstytut goraco wzywa i zacheca, by jak najwieksza ilos¢
losdb. spisala swoje wspomnienia. Forma jest obojetna.
~ |Mozna sie ograniczy¢ do jednego okresu ale mozna tez_
_ | ku nowych gestapowcdw 2 War-| |

obja¢ cale swoje dycie w tym i16wniez przed_ przybyciem do.
Kanady. Styl i jezyk nie beda odgrywa¢ w ocenie zadnej —

roli. Chodzi. wylacznie | oO a Prawde, autentyzm preezye, obser-

wac) i, rozmyslan itp. |
_Pamietniki- dostarcza nam podstawowego materiaiu do- .

walk o miejsce w spoleczenstwie, 0 stanowisko, przebieg:

| procesu adaptacyjnego, stosunku do spraw polskich i kana- _

‘Tnstytut zobawiazuje sie do ‘zachowania tajemnicy aus :
w owypadku zadania, nawet gdyby ‘pamietniki te
miaty. byé ogloszone.. ‘Diatego tez prosimy o. nadsylanie —

” |fak to juz zaznaczylismy - — pod pseudonimem CZ krypto-—

_ |nimem a nazwisko i ‘adres podaé w oddzielnej_ zaklejone} .
iewi- | kopercie. w eat drugie} Ropereie naleny (62 miescié pismo —