- RIES “aueust) 196, : / eh ecaeue

OSWIATA . LUDU

~ DOKONA

W przekonaniu wigkszosei ludzi jako tako “ob-
latanych”’; sprawa oSwiaty i jej oceny uchodzi
Za sprawe znang; obgadana i oklepang. Do kto-
rej nie ma co dodaé: ani poprawié.

Czy w. rzeczywistosci tak jest; czy ludzie tacy
wiedza coS o oSWiacie 1 czy postepuja w miare
je) rozwoju? ,

“Oswiata Ludu dokona Culu”; zdobi nagtowek
wielu pism ludowych 1 patry
nizacyjnych; i nie ma bodaj jednego zeromadze-
nia, Jednego obchodu, na ktorem by ja nie pod-
kreslano ; parafrazowano az do mdtosci; zdawaé-
by sie mogto, ze wnikneta juz w nasza krew 1 ko-
$ci spoleczenstwa; jak dogmat nie waruszony.
Niestety tak nie jest. Albowiem nie na tem po
-lega doniostosé oswiaty, oforyzmu czy dogmatu
Ze go ludzie czesto powtarza jg. Lecz na tem, Ze
wen wierza, czynnie wierza, ze dziatalnosé swo-
ja kazdodzienna do wskazowek danego tematu za
stosowuja. Pod tym wzgledem, duzo jeszcze u

nas pozostato do zyczenia.

Nauczyli$smy sie na pamiec paplae, rézne_ has-
la i strofki znanych wieszczow naszych, ktore
zawsze mamy na podoredziu, gdy chodzi o pal-
ni¢cie patryjotyczne) jakiejs mowki, na_ bankie-
cie lub wiecu, lub napisaniu, wzglednie skleje-
niu jakiejS osadowej korespondencji, lecz w_ u-
—czynkach hasel tych nie widaé.

Weiaz’ powiadamy — jeden drugiemu, Ze “ago
da buduje, a niezgoda rujnuje”’, a przeciez kloci-
my sie na potege o lada drobnostke, wolamy do
drugich, BSH) do Swego ‘ a pieniadze zanosimy

eh sie nasz ‘bliéni Ramitasein od ‘drugich, Ra-
dziemy w's ay stkiem z wiclkiem potosem, zc “w
jednosei jest sila”, Pomimo, ze przy kazdej spo-
sobnoSei nie wplywamy na ta jednosé, aby hyto
trwalo miedzy nami, lecz o byle rhupstwo, nie-
eee drobne ra | star ANN, ae row
lub

erch namawiamy do aeae

Nie ma najmniejszej watpliwosei, ze na drug
dzien znowu wolamy, ze “oSwiata Jnudu dokona

cadu’. Ci sami, co to méwia, z¢ sktadkami na ce
le o&wiatowe nie spiesza sie. Na ksiazki i gaze-
ty zaluja pieniedzy.
~ Podobnych praykadow, gznalezli bySmy bardzo
wiele, pomiedzy nami samemi.

Mowiac o oSwiacie, bardzo cZzesto nie ndajemy
sobie jasno sprawy, 0 jakiej} oSwiacie mowiemy,
i jakich to “cudéw’ ta oswiata dokonuje.

I stad tez czesto spotykamy takie zdania. Atl

: niech ta panowie czytaj4a sobie ksiazki 1 razety,
7a zabiedny na to, nie mam C7Za8U, mnie potrzcba
. a a i dobre) roboty. Cé6z mi po tem, — nowia-
da nic jeden madyral, ze przeczytam Ogniem i. Mie
- ezem, Pana Tadeusza, lub Ekonomj¢ K. Marks:

_ Nie zarobie przez to wiece}] we fabryce, ani es
od “hosa” nie dostane lepszero | ‘obus.

Jest to popularne, lecz mylne twierdzenie lu- |

dri. Jezeli jednak ezesto bedzie kto$ czytal lepsze

jotycznych scen orga

pray

gzdobyta w szkole, nie

la Jiterackie | iL Le ee Ww nich, natenczas

wzbogaci swo] umys! i uszlachetni seree, stanie
sig lepszem i przez to Swiadomszem. Ani sie nie
spostrzeze, Jak to idealne dobro, kt6ére bezwied-
nee Ww peobiey Faas

ae
Wszystko, co wzrusza iP eertalel wraZliwosé |
wychowuje cZlowieka. Wazruszenic to, zopomoca
sztuki i piSmiennictwa pieknego, zmierza do te-
yo, azeby wywotaé zachwyt dla piekna, dobra,
pozytku, i prawdy i budzié odraze i wstret do
zta, braydoty, ktamstwa i podtoSsei. |
Ci, ktorzy wlasnie duzo czytaja dobrych ksia- -
zek i gazet, uszlachetniaja sig, staja sig lepsi,
jemniejsi, a zarazem korzystni jak sobie, tak
i swemu_ spoleczenstwu.
Nie ma SHOWER LOSS DY nie posagar, wica
kszepo,
a tem samem oe ese]. hh mniejszej,
lub lepszej wiedzy. Samouctwo, czyli
zdobycie } nagromadzenie wiedzy
wyzsza poniekad wiedze ndobyta w szkolach.
Umiejetnoseé czytania, pisania i rachowania, |

yorszej,
ta droga

ma szkola Jaka by to tk byla, nie stanowi o$wia
ty, na ktore) polegaé mozna cale swoje Zycie.

Umiej jet nosé czytania, pisania i rachowania, po
za swa uzdrawiajaca korzyScia zyciowa, jest tyl
ko srodkiem, narzedziem do zdobywania SZersze] —
oswiaty. OSwieconym nie mozna nazwaé czlowie|
ka oczytaneyo, 2 tego powodu,
nie
pod reke wpadnie. A wpadaé w reke moga ksiaz-
ki i pisma wszelkie, zle i dobre, szkodliwe i po-
zyteczne, ksiazki sa takie same jak i ludzie, kt6-
rzy ich tregé uktadaja. Taki eee eet
stokroé razy dupszy i } TAD oo

: CUE A nie umiejacegc

nié. iK eR re fatale, rae Czyta jedynie) ae
zaspokoié cickawoSé i oczy, a nie umyst i ducha. -

Taki cztowiek, ktzry nie obeznal sie z wialu ksig
ni ami l Bezel | O réznem kierunku i Hrese ame

ny ascot a ‘poj ieciami frecivenit Wi: iadomoseia-
mi zawiiemi, trudnemi do wyhbicia mu z |

tak Ze cztowi ek, ktory mnie] ezytat,

Snieiszy, Swiezszy i nie aprnedzony..

O4wiata bowiem, nic jest bynajm nie} dobrem
wylacznie tylko ideowem, leez posiada  réwnies
nadzwyczaj donioste znaczenie praktyezne, i ma_
ferjalne. Smiato mozna powiledziedé, Ze
cevutany prawidlowo i gruntownie,
duktywnie bedzie pr acowal,
dzivslania, anizeli taki
ktory powlada, ze wszystkie ksiazki na Swiecie MAN
dziat, ezvtal i zna.

A jeszcze wiece] pra eerie
ed eee eRe CO

daleko pro-
w swojem zakresie

ana wie
ive nic

epocanie deen _

ogéInej, prae-

jest jeszcze ‘ogwiata, Sa-

ze taki cztowiek, . .—
‘az czyta byle co, byle jak, byle kiedy, co mu :

ezlowiek

‘fy OY pr ‘ee a 70 yr) Vv oc ZV ta n ic c ; y ne