No i (tu nuta histerii : whradla sie do jej
glosu) — ani ty, ani méj maz nie mo-
secie mnie uwazac za odpowiedzialng 2a
moje sny, Wiesz jak to jest — jak éni
sie nieraz roézne niemadre rzeczy...”

“Tak, wiem. Snimy, na przyklad, o
rzeczach, ktérych pragniemy, ale ktére
nie smiemy robié na jawie z réinych
przyczyn... giéwnie dla tego, ze boimy |
sie byé przyiapanymi.”

Reka Stelli trzymajaca kwiaty zaci-
sneta sie na ich dlugich lodygach, Przez
ehwile milcezata. Potem powiedziala:

“Ken — nieraz mySlalam, ze w tobie
jest dwéch réznych ludzi: jeden dobry
|; tolerancyjny, drugi egoistycany i bru-
talny. Ale dawniej ten pierwszy hamo-

| sie, Ze mozesz sie wplataé w jakas nie-
{mila historie: ‘Wiec tada bylam, edy sie

Zapadio zenujace milezenie. Po chwi-

li Ken powiedzial: “Tak bytem_ zajety Sama powiedziataé, ze wszystko tu jest

widziane ... i donoszone, Gdzie trzeba
‘i nie trzeba. I tak juz siedziatem tu z
‘toba zbyt dlugo. Zegnaj, Stelle. I badz
pewna,.
twoje postepki... obecne i. dawne.”

pragnieniem zranienia ciebie, ze ‘nie
przyszio mi nawet na myél zapytaé —
co wiasciwie robisz w Bamako?”

“M6j maz bierze udzial w dorocznych
‘obradach naczelnikow okregu,. Wiee
przyjechalam z nim, by ‘wpasé w wir

towarzyskiego zycia’ tutejszych kilkuset |

bialych”’,

Ken skinat glowa potakujaco, “Tak,
zycie tam, w Ganda, musi bye dla cie-
bie viekielnie nudne.”

Stella rzucita mu ukosne spojrzenie,
jak gdyby pragnac sie przekonaé, czy

nie byt to sarkazm. Sadzae jednak 2 wy-| _BY0 Je]
niu. Wysztla ona do biura jeszcze zanim
Ken byt catkowicie ubrany. Usiadt przy

razu jego twarzy, mdwil to szczerze.

wal drugiego. Zdaje sie, ze teraz, po|Przez chwile zbierala odwage, wreszcie

prawie dwoch latach twego pobytu. w

powiedziala: “Ken —- zrozum mnie na-

Afryce, w tym brutalnym kraju ~ Tole lezycie. To co powiem nie jest :dyktowa- |

ga odwrocone.” Zamilkla na chwile i do-|
dala 2 rezygnacia w glosie: “Jevzeli tak
jest w istocie —- moze nawet lepiej, ze
rzeczy... gdy chodzi o nas — tak sie ulo-|
« dyly.

3 Gniew i uraza Kena zniknely, Poru-
. gayt sie nerwowo na lawce.

“Bylem niezlym chtopem... ‘az do tej
praeklete] wojny. CoS sie wéwezas we
mnie zmienito.. zalamato. Oczywiécie nie
we mnie tylko, Po latach nauki mordo-
wania.. a pégniej} stosowania te] nauki
. w praktyce — trudno jest wrécié z tej
| rzezi takim samym jakim sie bylo przed-

» dzien.. nie wiedzge czy ten dzien nie

cajac uwagi na takie ‘drobnostki’ jak

powszechnie przyjete, zasady etycane....
~ lub czyjes uezucia. A potem, gdy sie.
: Wroci — trudno jest hamowaé brutalna
‘ezesé swoje] natury. Naiury kaidego
egowieka, Szezegélnie tu, w Afryce.
Mialag racje pod tym wzglederm — to
jest brutalny kraj...”

Stella polozyia na chwile swa dion
aa Toke Kena, zacisnieta na krawedzi
awki

|. tem. Gdy sie zylo pare lat z dnia na|

bywaé z tego dnia co sie da. Nie zwra-|

ne ani zazdroscig ani checiq odpiacenia

tobie za przykros¢ jaka mi sprawiles..” |
Ken zwrécil sie szybko ku -niej. Ry-|

sy jego twarzy, odprezone przed chwila,

}zndw napiely sie nowym skurezem, “Tak

Co cheesz powiledzieé?”

“aycie jakie pedzisz nie jest nor-)
malne- Potrzebujesz kogos na plantacji|
.. Czemu nie ozenisz sie z Marie-Louise? |
Mam wrazenie, ze jest to mila, rozsadna,

dziewezyna.”

Ken milczat dtugo. Walezyl z silnym |
pragnieniem zerwania sie z tawki, wy
kraykniecia brutalnych rzeczy dziewezy-|

nie obok niego. Ze planowat on “nor-
malne zycie” — z nig! I ze z pewnoscia

‘nc im onetatnim vy sie wvydo.| Me B¥i0 to jego wing, ze te plany sie]
jest twoim ostatnim uczy sie wydo ‘rozwialy. Ze... Ale po co? By ja 2ra-|
Ta cata historia}
przestala mie¢ sens. Mowiac | to przed |
pragnela- ona. jego. dobra. |
0 tym byt przekonany. Jednaz cech' kté-|
Ta mu sie ta podobata bylo, ze. byla ona|

/zawsze zbyt lojalna i szezera by byé sar-|
| tyezyia,

nié jeszcze - “wigcej?

chwila

oleate
FS

kastyezna,

Prébujac mmusié sie do normalnego|
|tonu, powiedzial: ““Wiec znasz Marie?” -

“Nie, nie znam. Ale wiem- oO hie}.

Zebratam informacje.”

- awanturnicy... Wiesz "dobree: te -mamy {si

|..tego rodzaju,” Zaczerwienila sie pod
badawezym wardkiem Kena. -

ozenku z nia — well, moze i masz racje.”’

korkowy na wypadek, gdyby ich ktoé
‘obserwowal, odwrdécil sie szybko, doszedt
po Sciezee z powrotem do ulicy, zatrzy-
‘mal sie na chwile, niezdecydowany, po-
‘tem skierowal sie ku domowi Marie-
Louise.

biurku i biorac éwiartke papieru listo-
Wego, poczal pisaé:

adales sobie z tego Sprawe -~ pozostaje | macje!”
nadzieja.”

Ken wymusil na swe
—usmiech. “To jest Pocieszajaca wiado- wiony tak
moge!”

1c =: SSS SSS =

Serer a

— Darujeie, wasze wysokorodije! —~{inosé walezyli, dzieciom przypadia W
umaczyt sie Kozak pokornie. — Przy-
si¢gam, ze zyta i nikt jej nie krzywdzil.
Rozkaz byt pogpiechu, w6z trzqst, mu-
; Slala skonezyé w. drodze! Jej] Bohu, my
nie winnil! Dostawili w tri miga!

~ Won mi.z-oczu, kanalie! A trupa
oddaé ksiedzu- Zmarnowaliscie mi Sledz-
lwo, glupcy!. Wont,

. Podnidst reke, skint na oficera do-
wodzacego. egzekucja.-
~ Konezyé:z nim, juz niepotrzebny!
- krayknat wracajac ‘do wnetrza domu.
Beben uderzyt przeciagty  werbel.
Oficer przeezytat wyrok, drugi werbel,
komenda — dziesie¢ kul poszo, gwit-
dzac, piersi ofiary...
Szukaty daremnie zycia, by je 2nisz-
czy¢... piers meczennika juz byla gtu-
cha i pusta jak dzwon, ktéremu serce
ydartol.. |

tun oplacajac powierzchowny stat, by

proszeni burza, odarci z mienia rzucali
sie w Swiat, -walezac o byt i kariere, pra-

giodnym, nedzarzem, zamykano wszyst-
kie drogi.....Bylty posady, stuzby, ‘Sposo-

Iny, 2 rozpacza w.@uszy....

| Za soba miat kraj bez domu; weynisa- |
ezona pustynie, skazanq na zaghade, a
przed nim wystepowat z zaulka geniusz

oo, sze ktadt trujace ziarna! — I widzialby
ee F starzec-patriota, ze w to samo. morze,
A sierota ptakal glodny, coraz ciszej.
ara stuga wyniosla go wreszcie 2 do-
u, gdzie zjechata moskiewska admini-
racja, poprzedzajac konfiskate. Zabra-
2 soba maleristwo na straz, gdzie je]
az stuzyl, Starzy: trwoznie poptakali
had dola panska: o dziecko nikt sie nie
Upomnial, Swidow ieli. mals krew-|

kraju to, co czulo,, kochato i mySlalo!|

zien - fortecany, miody chtopiec, na. wil-}

lym u taczki syn brat gruba swite ka-|
torznika i pod batogiem dozorcy kopal}
miedz i srebro na_ wojsko i policje dla
| cara!
Dobrze, ze starzec-patfiota. praysitos-|

: [ole 2 i math@..

‘\popreednich rozdziaté.
| nie tkniety. pozoga,
omu.| kiem: byt cziowi
sta y| rozbestwionych ko:
po OW Sterdyniu by!
yall brych. czasow szly tu. zb!

sarem | boty, jak za pafiszezyzny slucné

szyst-| pi, ‘Tolla sie stuzba, plynat a ate =
ro-| magiczny- krag. otac Gl ae iels
| zachowal - nie » tkni

|bywania rzqdu . kolonialnego Sudanu |

Ken poruszyt sie nerwowo, tears: je-| , WYRE oe Ae |
“Jestem uczniem. Ucze sie wszystkiego,

“Nie mowmy o tym wiecej, Ken, Raz | go zadrgata, “Ach tak! Zebratas infor-|

“Tak. Gay postyszatam | 0 twej.. ve PIZY=|
ista kezywawy jazni z nig —- obawiatam. sie, Ze pozba-)
dingo. towarzystwa ° bialych|
: kobiet, mozesz hye mata oar + ele

ae 4 \spotykat twarte & surowe, tchnace najwyz-

“ A] lgdy on swoja wyciagal; gdzie sie uka-

udziale walka o chlebizycie!.
I widziatby starzec jednych, CO 2Wie.
chnieci, szaleni, trawili. czas. w Diernej,|~

bezmy§Inej bezezynnoéei, resztkami for- Czaplic walezyt daremnie, byt zgubiony,

nie myslec! 1 widziaiby.. innych, co TOz-

eq polwiekow3. zdobywajac nauke i fach,
|Mogli wiele dzialat — a potem przed

by zarobkowania, ale nie dla pariasa Po-|_
jlaka, Odchodzil. ‘odepchniety, pogardzo-

Ji przed nia. jedna spuszczat czolo.zuch-

nedzy, socjalizm, i w znekana jego du-|

‘eo przed dwudziestu laty, splywato | z|
Nazwisko swoje rodzinne znajdowal wie-

| gotnej scianie kazamaty, a po ojeu zmar-| |

, ndczas ‘ady icles! i spadaly na “okoli-| FE
1a {ki vofiar, 1 miliony. roe: i

sie nla

we, 2 WS
noce na ‘plantacit ragniente je] ‘priyia
cielskiej obecnoSei....i jej ksztattnego
gladkiego, pieknego ciala —- bedzie

tutaj réinego rodzaju kobiety. Balam

dowiedziatam, te Marie-Louise nie- jest

ze. Jego. Genvaia. byta stuseng._ 2e ieee
Opanowala go fala wzruszenia. Ale|obelga d j ji: |

to trzeba byto zwalezat, Wauruszenie by- : 2yn a eae
io niebezpiecznym terenem dla nich |i jej
obojga.

3a kob'

réwnoczesnie w jego ae h.
| TT ezul, ze gdyby ulegt. pokusie utray-
mywania ‘nadal ich dotychezasowego sto-
sunku — datoby to mu pewna przyjem-
nosé, oczywiscie, ale rowniez wiele chwil
obrzydzenia wobec samego siebie i po-
gardy dla swej stabosci.. |

Z roztargnieniem kierowat samocho-
dem, pograzony w swych niemilych my-

“Tak, Marie jest all right, Co za& do

Ken wstal. “Sadze, ze lepiej. péjde.

ze teraz rozumiem nalezycie
Unoszac ceremonialnie -sw6j helm |przed chlodnica, rozlegt sie okrzyk prze-
strachu, brzek thiczonego szkia.

-Rzucajac ealy sw6j ciezar.na pedal,
Ken zatrzymat w6z wéréd przenikliwe-
go pisku hamulea. Wyskakujac, podbiegt
do matego ksztaltu lezqacego miedzy pra-
wym przednim kolem i brzegiem chod-
nika.

Bylt to czarny chiopak — ofSmio lub
dziewiecioletni. Rozbite naczynie rozsy-
pane wSréd tubylezego jedzenia, wska-
zywaio, ze nidst on zapewne Sniadanie
dla ojea — najprawdopodobniej jedne-
igo z plantonéw, milicjantéw przydzielo-
z|nych do biur rzqdowych. |
Gdy Ken pochylat sie nad swa chu-
kiedy znéw sie zobaczymy. W kaz-|da mala “ofiara”, chlopak poruszyt sie,
_dym razie nie predko. potem usiadi. Widocznie nie doznat on

Nie ezekaj na mnie, Marie. I bar-|Powazniejszych obrazen, Zapewne, uska-
dzo cig o to prosze — nie miej do| kujae w bok przed blizajacym sie sa-
mnie zalu. Badé pewna, ze moja de-|mochodem, chtopak potknat sie i, pada-
eyzja nie ma nic do czynienia z tobg |Jac, uderzyt giowa w skraj chodnika, co
osobiscie. Mam nadzieje, ze nie po-|80 przejsciowo ogtuszyto.
myslisz ig wyjezdzam, gdyz znudzi-| Teraz stal, pocierajae swa kedzierza-
jaS mi sie. Zreszta, gdy o to chodzi|wa glowe, a uezucie strachu ustepowato
— nasza ostatnia noc musiata ci udo-}stopniowo przed innym — zalem z ja-
wodnié, ze z pewnoscig tak nie jest.|kim spogladat na pottuczone naczynie

Wadzieceny li rozsypane jedzenia,

Ken.” [juz zapewne wybuchnaé dziecinnym py.

Pociagnela go Marie bo, chociaz nie|kiem”. Ken zaczat méwié do niego w
zdal on sobie wéwczas -z tego sprawy |jezyku Bambara — miejscowym narze-
—- przypominala mu Stelle, — lezu, ktérego nauczyt sie juz niedle na
. Ale teraz, gdy nie miat pod tym [plantacji. Siegajac Spiesznie do kieszeni,
wzgledem watpliwosei, -utrzymywanie | w
nadal ich stosunku byloby nielojainym. jnot pokrywajacy dziesieciokrotnie strate.
Dia wszystkich, ktérych fa. ‘Sprawa do- |

Oezywiscie nie bylo je} w mieszka-

“Droga Marie, |

Musze opusci¢ pospiesznie Bama-|
ko. Nie bede w stanie widzieé sie z
toba przed odjazdem. I nie wiem,

Po ostatnim kolistym spojrzeniu, kté-jny, powiedzial po francusku: “Merci,

re przeSlizgneto sie _po mieszkaniu, Ken |

francusku.” °

_Wyprostowujac sie dumnie, dodat:
francuskiego. No i gniazdo plotek oraz

intryg. | Tak jak francuscy chiopey.”

Roz d ziai X VI. i I. . Ken udal, ze jest bardzo zaintereso-

z sngenyat Postanpwientem nie widzenia ezegot®

eee nA

szym wstretem, dion kazda cofata sie,
gakami,
zat, obeeni-brali za czapki ischodzili mu} Trupa nie bylo, Swida zgingl, moze
Z drogi, na progu Sterdynia nie postala
polska noga, mijano dwor 2 daleka jak
klatwa tkniety.

Wsciekly, szalony meczarniami py-
chy,, denuncjowat jednego po drugim
dawnych przyjaciél. Brano ich na‘ jego
_ tslowo, bez Sledztwa, wywozono daleko,
na ich miejsce wystepowali inni, nie-
pomni niebezpieczenstwa, sily tego ezio-
|wieka, miazdzyli go coraz srois2g po-
garda.

. Duch..zyt jeszeze w spoleczenstwie,

bali koledzy. Czaplic poszedt po. odpo-
wiedZ do Wladki.

partii, pani Ordyniec zabrala z Grabéw.
Brat. jg dlatego sprowadzil spiesznie 22a
granicy. Nie byio oporu ze strony wy-
chowanicy,

lotnie do jakiegoS obrazu w myéli!

wystawiony wu pregierza, skazany. na
przeklenstwo bratnie, Nazwisko jego. po-
szio' z powiatu do- powiatu, DZ. gubernii
do. gubernii,. plwali nan nieznajomi, ‘kaz-
dy, co polska. krew mial w zylach — dla
Czaplica . nie bylo. miejsea Ww ‘Krajue. fee

I uleciat tez.od niege szacunek Wiad-
‘ki, Usta jej milezaly,-nie rzekla mu: sto¢
wa 0. zdradzie,. miesckala nawet w. Ster-
‘dyniu, - ale.on z oczu je] wyezytal myél

na. nia.

Céz anaczyty m miliony,. -bezpleczet-

jego jek ostatni.
_ .~&yje! Gdzie? Jak?.

sity, zdrowie; .Slicazny uSmiech Wtadki
burzyi mu wszystkie mety w duszy. Byl

wate, ktérym uragat calemu. gwiatu,
y ae to takte meczennik — wystepku.

I byta jeszeze jedna. rzecz, aiaistra-
szniejsza, co dniem i noca meczyta Cza-
pliea, byla. myél, co go nurtowala jak zadnego Sladu, Szpiegi moskiewskie go
trueizna, gorsza od pogardy bratniej, od nie znalazy i szpiegi Czaplica wrécity z
wstydu, od: rozpaczy: Trawiony nig jak niezym jon sam nie byt w stanie niczego
zarem piekielnym wit sie jak plaz, zgrzy-' Sle dobadaé, choé sig tym tylko aj.
tat zebami, szalat besilny.,.1 na te nie|Mowal..
mist mocy. ‘Blejt. murawiowski. =

Wowezas, gdy-cudem uszedt od p
tii i dyszat zemsta na Aleksandra

LS don prz szedt,. jedna:
zpieg ae . jeto- | aresztowaniach i Sledztwach, |

| by. na tol.

istot, co pelza w> dzien, a lata jak n
perz w nocy i. “Ktérych pare mia
dwor: 3 see u siebie, Brayszedt 1 i opow

2 ci nie mogt widzieé; bo moze by sie nie ‘kes: andi
_| cleszyt ze sierola ay, 3 a Nie poszedt 2 wal an,

bardzo silne. A jednak byt przekonany, 4

{élach, Wtern cos biato-czarnego mignelo - -

Lada chwila miat_

wyjait portfel, wyciggnal z niego bank.

Teraz chiopak nie miat juz ochoty na_
ibeczenie, Chwyeil banknot i, roze$mia- —

Monsieur! Nie potrzebuje pan méwi¢ do “
| wyszedi: na zalany sloficem plaski wierz-jmnie w tubylézym Jezyku. Ja méwie po °
‘|cholek pagérka Kuluba — miejsce prze-

| jwany tym faktem. “Doprawdy! Uczysz
Ken’ opuscit bungalow Marie-Louise |sie wszystkiego? No, no! Naprayktad:

jak 0 nie e zdoby! sig 2 na  odwage. bronié j jej -
sam przed assaula, ktory mu ‘Brozit Ko- _

padt w innym miejscu, moze go pogrze-

Dziewczyne, w pare dni po rozbiciu ;

przaybyla do Sterdynia jak ..
zwykle spokojna i milezqca, ale niekiedy os
w zamySleniu rysy jej przebiegat jasny ..
blysk radoSci- i nadziei, niekiedy zapa- —
'trzona przed siebie usmiechala sie prze- 7

= On iyje! - Tzekt Czaplic patrzae -

stwo, taski Aprasjewa wobec tego faktu?
Jemu do szczescia trzeba byto smierci «-.
‘Swidy, najwieksza: rozkosz ‘Sprawilby mu ae

Do obledu. dochodzit, furie nienawig- a:
ci, zazdrogei, zemsty odbieraly mu sen, 4

O Swidzie wiesé zginela, nie zostalo

A ‘jednak on zyi — Caaplic praysiagt |

“| ‘Tymezasem- tygodnie mijaly. Z po:
th wiatu ledwie dyszacego po rabunkach, -

2 > okazii zblizeyj aeych. sie. wick?
BOZEGO NARODZENIA i NOWEGO R KU

zareqd Grupy 4-e) ZPwK zasyla serdecene zyczenta
Swigleczne wszystkim Czionkom Grupy 4-tef, j
¢ rowniez calej Polonii w Kitchener. Zyczymy weso- 2
tych Swidt B. N. 1 Nowedo Roku. 2drowila, szezescl |
powodzenia, Organizaciam Polskim na -teren
J Kitchener gyezymy pomysinej i owocnej pracy: dla
: » dobra Polski i cate} Polonil w Kanadzle. ee

' Grupa 4 ZPwK,
: - Kitchener, Ont.

-‘SYCZENIA WESOLYCH. SWIAT :
I SZCZESLIWEGO NOWEGO- ROKU

Nt Zarzqdow! Giéwnemu RPK, ‘Zaraqdom Okread
Na. OKPK, Ksiezom; Siostrom - 2akonnym, . Organiz
Ne Ob Pol akem w' Kitchener, Guelph Prest af

oe

uy :

Qe

ALN
: VOX