DR. MIRKO ) MARKOVIC =

- Posto je za sve to trebalo imati
finansijska sredstva i neki poéetni
fond, sjeéam se, Frano Petrinovic
je, onako lezerno, izvadio éek,
rekavSi: “To bar nije tesko” — |
popunio ga na iznos od 5.000 dola-
ra. To isto uéinili su odmah Martin
Bogdanovié, Joe Martimec, Nick
Bez a kasnije i Zlatko Balokovié,
tako da je na licu mjesta, u samom
pocetku sakupljen fond od 25.000
dolara da bi se od toga novea
mogao otvoriti ured u New Yorku |
poéeti sa radom. (Od Adamiéa niko
nije ni oéekivao prilog u noveu, jer
on nije bio kapitalista, a na’ moj
ratun u tom pogledu bilo je Sale |
smijeha).

Na tom, osnivacékom, sastanku
Ujedinjenog odbora Juznosloven-
skih Amerikanaca (kasnije obi¢no
- je nazivan Jugoslovenski odbor)
izabran Je Luj Adamié za predsjed-

nika, Zlatko Balokovié za potpred-—

sjedni ka, Nick Bez za blagajnika,
dok su u uZi odbor u8li: Frano Pe-
trinovié, Martin Bogdanovié, Joe
Martinec, a nesto kasnije kooptira-

ni su Savica Kosanovié | dr Viktor
Sarenkov.

Tom prilikom S. Maletié samo
| formalno nije blo izabran za izvr3- _

nog sekretara Odbora, Jer do toga

wremena jos nile. blo BEPIQ, od

; * fe

Eparhije ighodit! ‘legalan otpust Iz.
parohije, pa ge, zbog toga, njegov

izbor, u javnosti nije smjelo ni
objavijivatl. Nekoliko dana kasnije
Maletié je u tome uspio i stuplo je

na duznost izvr$nog sekretara Od-.

bora. (Napominjem, da je N. Dre-
novac tada trebalo da prede iz
parohije u Youngstown u parohiju
u Alikvipu, ali se on predomislio,
premda je prethodno bio dao pris-
tanak).

Dozvolite mi, da vam, kurlozite-
ta radi, ispri¢am Sta se meni, liéno,
poslije zavrsetka toga sastanka
dogodilo. _

Kada sam prisutnima, kojt SU

krenuli na zajednitki ruéak, saop-

Stio da odmah moram autobusom
da se vratim u Pittsburgh zbog
objavijivanja.u “Slobodnoj reci”
vijesti o osnivanju Ujedinjenog
odbora, prisao mi je Martin Bogda-
novié ij uzeo me pod ruku, rekavsi:
“Ispratiéu vas”. Kada smo IzaSli na

ulicu, predlozio je, da svratimo u

jedan obliznji, ne ba& ugledan
restoran. Iznenaden takvom njego-

vom izuzetnom pazniom | intim-

noScéu, pitao sam se, zaSto to Bog-
danovié éini. Cim smo sjeli za prvi

sto, M. Bogdanovié mi Je, snebi-

vajuci se, pruzio poveci zamotuljak
novea, rekavsi mi da me time Zell
éastiti. Hiadnokrvo sam prihvatio
pruzeni zamotuljak i poSto su u

nen. ‘bile novéanice od po 20

Vancouver 1° City Savings

" Credit Union
. Owned by the People it Serves

U vlasnistvu liudi kojima sluzi

Foe

Bhinches} in Vancisioe: West Vancduiser rave North E Burnaby,
consult your Yellow Pages for the branch n nearest you.

es Rs .

= Filijale u Vancouver, West Vancouver 7 North
Burnaby. Proverite u Yeloow Pages za fili jalu —

naiele vama.

co ¥.

| sabuakvout

Eleonora Roosevelt,

dolara, brzo sam prebrojao 1.000
dolara. Taj novac .sam ponovo
slozio i vratio mu uz najtopliju
Bogdanovi¢é se zbog
toga ocigledno zbunio — bilo mu
je vrio neprijatno. Objasnio sam
mu, daja
radniéke novine, ne mogu takav dar
da primim. M. Bogdanovic, pocrve-
nevSi, iskreno se Izvinjavao, aja —
da “budu koze na broju i vuk sit”,
izvadio sam iz dzepa pretplatnu
knjizicu “Slobodne reci”, rekavsi,
da éu, sa najvecim zadovoljstvom,
primiti taj novac za “Slobodnu reé”

pod uslovom, da mu na iznos od

1.000 dolara izdam pravovaljanu

_priznanicu, tako je | bilo...

Martin Bogdanovic, bogati fabri-

~ kant ribljin konzervi iz San Pedro,

Kalifornija, umro je 1944. godine

A od sréane kapi | to u trenutku kada
“Je na jednom zboru drzZao vatreni

govor, apelujuci na prisutne, da
sakupljaju pomoé za narode Jugo-
slavije.

Ujedinjeni odbor je za vrijeme Il
svjetskog rata razvio ogromnu pad
ti¢ku aktivnost kako medu nasim
iseljeni¢ékim masama, tako | u

najSiroj ameriékoj javnosti, pa ak i

van granica USA. Na_ primjer,
supruga predsjednika Roosevelta,

aktivni javni radnik’ | publicista,
pristala je da: bude poéasni pred-

sjednik Ameriékog odbora za po-

moé narodima Jugoslavije, koji je,
koliko se sjecam, osnovan koncem

1943. godine kao humanitarna

organizacija UJedinjenog odbora.

-Gradonaéelnik New Yorka, Laguar-

dija, uvijek se odazvao svakom
zahtjevu Ujedinjenog odbora. Sje-
éam se, kada je l citavom New
Yorku bila posebno posvecena
jedna sedmica za jugoslovenske
partizane — sakupljanje novéanih
priloga, dijetjenje letaka i sliéno.

Ovo su samo neke crtice u vezi-

pomenutog sastanka u Clevelandu,
koje navodim izmedu ostalog da

“ohladim” volju kod vajnih “istori-

cara” naSeg pokreta, koji nastoje,

da po svom obiéaju pripisuju rad i.

uspjehe u pokretu makar i crnom
davolu, samo ne onlma koji su za
te uspjehe stvarno bill zasluzni.
Kako u moralnom, tako | u
materijainom pogledu na liniji
pomoci ‘“Narodno-oslobodilackoj
borbi Jugoslavije, rad Ujedinjenog
odbora, svakako je bio i najveci
domet antifasisti¢kog pokreta
Srba, Hrvata, Slovenaca | Makedo-

naca u USA* — sve do pobjede
| revolucije u Jugoslaviji. Zato, smat-
| ram, da bi S.- Maletié, kao danas

jedinom Zivom élanu iz uzeg kruga

Ujedinjenog odbora, bila duznost i

obaveza, dao ‘radu: tog Odbora,
istorije | istine radi, napise, po
sjeganju sve Sto zna, jer — koliko

ml je poznato, do sada, o cjelo-

kupnoj aktivnosti tog Odhora, vrio

- malo je napisano.

MALI. B+4104 |

, kao glavni urednik jedne

inate veoma:

Nase nov

Rijeé dvije o nadie svestenicima

Kao Sto sam u poéetku naveo,
od samog osnutka “Siobodne reci”
i Vidovdanskog kongresa, Getiri
sveStenika: Jovan Krajnovié, Ale-
ksije Savié, Jovan Smiljani¢ i Mirko
Vujisi¢é, veoma aktivno su poma-
gali taj pokret i samim tim doprini-
jeli njegovom usponu. Kasnije,
uporedo sa Sirenjem uticaja antifa-
Sistickog pokreta, sve vecim anga-
zovanjem iseljeniStva na_ liniji
NOB-a, tj. pomoéi NOB-u i Savez-
nicima, broj naprednih sveStenika,
koji su prelazili na nasu stranu, se
povecavao. Jedna od manifestacija
toga procesa bila je izjava 7 sveSte-
nika 1942. godine na liniji naSeg
pokreta. U to vrijeme vise nije bilo
medu Zivima Jovana Smiljaniéa i
Aleksija Saviéa, a da su bili Zivi —
bilo pi ih ukupno devet. Izjavu su
potpisali: Jovan Krajnovié, Strahi-
nja Maleti¢, Nikola Drenovac, Emi-
lijan Glocar, Vojislav Gatinovié,
Mirko Vujisié i dr Milan Popovic.
Izjavu su napisali Drenovac | Male-.
ti¢é u Drenovéevom stanu u Young-
stownu. )

Uglavnom, svi ovi» svestenici
zauzimali su veoma vazne parohije
u iseljeniStvu. Gaéinovica smo iz
male crkvene opstine u New Yorku,
gdje je inaéé izgubio vecinu medu
parohijanima, premjestili u_néza-
visnu od Eparhije i Patrijarsije —
crkvenu opstinu y S. Pittsburgh
(bivSa crkva pokojnog A. Saviéa),
koju smo, inace, Dptpune kontro-
lisali.

Kasnije Eparhija | i viadika O Dioni-

sije, iskljuéivo iz politi¢kih razloga,
nekiehuo je hajku, naroéito protiv
Maleti¢a, Drenovca i Glocara. Tako
je, pod pritiskom Eparhije | proéet-
ni¢kih parohijana, Drenovac 1944.
godine izgubio vecinu u Youns-
townu i tada je preSao za jednog od
urednika “Slobodne reci”.

Rad novopridoslih svestenika —
Maleti¢éa, Drenovca, Glocara, Gaci-
noviéa, kao i onih koji su od
pocetka bili uz “Slobodnu rec”,
mnogo je doprinio Sirenju i jaéanju

pokreta. A Milan Popovié se od-

mah po objavijivanju izjave, pod
pritiskom “Srbobrana”, povukao.

U najveéem usponu rada Ujedi-
njenog odbora Amerikanaca jugo-
slovenskog porijekla i svin pokreta
koji su u njega ulazili i sa njim
saradivali, naSe napredno iselje-
ni$tvo je doéekalo kraj Il svjetskog
rata i oslobodenje Jugoslavije. Cil]
i Zelje.toga pokreta bile su ostva-
rene blagodareci stotinama pozrt-
vovanih aktivista od Milwaukke,
Chicaga, Gary, Pittsburgh, Hazle-
tona, New Yorka, Detroita — na
istoku, pa do Seatlle, San Pedra,
San Francisca | Los Angelesa — na’
zapadu USA, kao i u Kanadi. Mno-
gobrojna su to imena, imena onih
koji su radili na tom polju nesebic-
no, pozrtvovano — za ideju, ane za

Nenu slavu.. (Nastaviée se)

off. 423- 3321
. Res. 423. Vetr.

Phone: —

200 0 FIN ; SER | VICE

SHINGLES ¢ & FLA ' ROOFS:
EAVES TROUGHING |

5 COSBURN AVE, SUITE 101, fonowne, ONT. MAK 269

',