2 Lwiazkowiec" (The Alliances) s

. Printed and Publishes for every Tues cay —

and Friday by

“POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED >

“Teleptiones: | $31-2491, “531-2492

- Becond class mail registration number 1673. 3

: "Official Organ ot ‘The Polish Aillance Friendly Society. at Canada a

a _ rey

| Biden ~ - Chairman. of the Board, Marla Sawko ~ “Secretary. =

Editor in-Chiet oe  B. Heydenkorn, ~ General Manager = 8 oF, ae
a Business Manager «— HR. Frikke,

& _Subseription: in Canada $12.00 per year, In. other Countries $14.00

PRENUMERATA

‘Rocana | w bases
Pétroczna
Kwartalna

$12.00
$ 7.00
% 4.00

Stosunki

Zagranicg — Roczna

Pétrocezna

i Pobedyncay humer

$14.00 .

8s 8.00
Be

po heii

_ tosunki AT POLO zaczely ulegac state] po-
- prawie od 1957 r. w nastepstwie dojscia do wladzy Go-
Tuli, -Owezesny sekretarz stanu USA John Forster Dulles
zapowiadat wprawdzie znaczng pomoc gospodarczg, ale kie-

dy. praystgpino do bezposSrednich rozmow wytonily sie trud-

nosei. Znamienne i godne podkreslenia jest, ge zaréwno 0é-
rodki emigra¢ji politycznej] w Londynie jak i Kongres Polo-

nii Amerykahskiej, podobnie jak inne organizacje polonij-

ne, zgodnie wypowiedziaty sie za pospieszeniem z pomora

gospodareza Polsce.

Stany Zjednoczone udzielity wéwezas Polsce kredytdw
na 2 zakup nadwyzek rolny ch oraz pewnej ilosci sprzetu prze-
mystowego. Kanada réwniez na warunkach kredytowych do-
starczyta Polsce pewne ilosci zboza. Polska zaczela w ra-
mach nowej umowy zbiorowej eksportowaé coraz wigce] do
USA i po dtugich staraniach uzyskata klauzule najwydszego
uprzywilejowania w obrotach handlowych co oznacza zmnie}-
szenie stawek celnych. W zamian Polska uregulowala spor

o odszkodowania 2a znacjonalizowang wlasnosé amery-

‘kahska.

Zblizenia na polu polityeznym nie byto jako Ze War-

szawa. wiernie sekundowalta Moskwie i dopiero gdy nastg-

pito odprezenie w stosunkach miedzy ZSRR a USA ujawni-
to sie to‘samo w stosunkach polsko-amer ykanskich. Jest ono
., Jednak- wysoce ograniczone j Wiasciwie shuzy dla poglebie-

rlia stasunkdéw. gospodarezych,

oe ‘Niewatpliwie zarowno spoleczenstwo polskie jak i Po-
lonia Amerykatiska szczerze pragna blizszych stosunkow,
swobodnej. wymiany na wszystkich odcinkach, ale nie jest
to. tak tatwe do osiagniecia. Zwiekszyla sig co prawda znacz-
nie wymiana kulturalna miedzy obu panhstwami.. Setki 1dz-
nych polskich naukowcéw przybywa na diuzszy lub krétszy
pobyt do USA, a pewna ilos¢ —- znacznie mniejsza — ame-
rykafskich specjalistow udaje sie do Polski, ale ta wymia-

na jest Scigsle regulowana i kontrolowana przez czynniki
pahstwowe. Ww dalszym ciagu cenzura w Polsce decyduje
@- publikacjach prac i odpowiednie organy o wyjazdach za-

‘granicznych kandydatéw.

“Mimo jednak tych ograniczenh stosunki miedzy obu pan:
- stwami ulegly” znaczne] _Poprawie, rozwineta sie i pogtebita

wymiana handlowa. -

oy” Polonio- Amerykanska ‘odégrata tutaj jakas role?
- Pytanie jest ‘ktopotliwe- a odpowied2 bardzo trudna.

Ze pewne. rézne organizacje 2 Kongresem na czele — jak
to areszta. wynika z obszernej. wypowiedzi: prez. Mazewskie-

~Odpowieds pozytywna, ‘Niewatpliwie_ jest. ezesciown. ‘beista ,

olska ~ ~~ prayiodar — - catowlek ~ se - gespsdacke — - Auto:

- ray: Boleslaw Augustowski, Leazek Baraniecki, Anna Dyliko-
wa, Teofil Lijewski, Henryk Samsonowicz. Paniatwowe Wye
dawnictwo ‘Naukowe, Warszawa. 1974, ptr. 241, |

| Whadystaw: Lozinakt: Zycle polskie w dawnych wiekach

= _ Wydawnictwo Literackie Krakow 1974 r., str. 281,

Botena Kraywoblocka: Delfina i inne, Ludowa Spéldziel-

~ nla Wy dawnicza —- Warszawa

“2nany 1 popularny pisarz
Marian Brandys, autor mie-

dzy innymi tak glosnych ksig-
tek jak dwytomowego ‘dziela .
“Kozietylski i inni’ trzytamo-
we “Koniee Swigta szwoleze-
réw” napisal zwiezla prace a

Polsce, przeznaczona dla cu-
dzoziemcéw. Ukazala sie ona
w. jezyku angielskim w Sta-
nach Zjednoczonych, 2 wielo-
ma ilustracjami Wiesilawa
Prazucha, Catos jest
niejako zbiorem zywych,
barwnych felietondw o Pol-
sce. Daje zwiazly zarys histo-
ryezny od pocagtku az do
okresu obecnego, nie pomija-
jac oczywiscie zmagan narodu
polskiego w ostatnie] wojnie,
wielkiej ilosci ofiar i strat
materialnych. Daje sylwetki
wybitnych osobistosei z rdéz-
nych dziedzin, pisze o kultu-
rze polskie] 1 osiagnieciach
na tym polu. Tustracje dos-
konale uzupeiniajg dobry
tekst. Nie jest to oczywiscie
ani przewodnik dla cudzo-
ziemea, ani tymbardzie} pod-
recznik o Polsce, ale bardzo
dobrym wprowadzeniem .w
sprawy polskie dla kazdego
inteligentnego ezytelnika. Po-
trafi na pewno zacheci¢ uwaz-
nych odbioredw do blizszego
poznania Polski badz. przez
lekture odpowiednich dziel
badz przez podréz‘do niej.

/ | |

Druga. pozycja — praca
zbiorowa: Polska —- prayroda
—~. czlowiek -—~  gospodarka
jest chyba najlepsza tego -ty-
pu jakie ukazaly sie w ostat-

nich latach. Wiasciwie wolno.

zaryzykowaé twierdzenie, ze
ukazalo. sie stanowezo zbyt

wiele publikacji albumowych

0 charakterze niby to krajo-

: znayenym. Samy. wae’ 0

-@ mianowicie w granicach w’ jakich przecigtny obywatel | <=

wplywa. na. ‘Kderunek polityki swego rzadu. Ale niezaleznie
od tego. poszezegolni rzecznicy Polonii wielokrotnie inter-
vieniowali- w konkretnych sprawach, ktore posiadaly anacze-

nie dla Polski. .

~Wydaje sie jednak iz bardzo powaany wplyw miato. na- Hh
wigzanie bezposredniego kontaktu miedzy Amerykanami He
-polskiego pochodzenia a ich bliskimi w Polsce. Rozpoczely |j|)

sie. Mmasowe- przyjazdy de Polski co. naturalnie nie. tylko

1974 r., str. 917.

‘Te zbiory fotografil w  po-

szezegdinych ksiazkach _nie-
wiele. rdznia_ sie. Figuruja je-
dynie inne ‘nazwiska autoréw,

inne lata wydania. 0. innych

miastach ezy rejonach jest

mniej, ale tez zbyt. wiele po-

krywajacych sie wyborem
2djeé czy treScia. Nie sa to
zadne publikacje specjalisty-
ezne, jakkolwiek czasem_ usj-
luja za takie uchodzié. Ostat-
nia publikacja “Polska” zaslu-
guje na poczesne miejsce w
kazdej bibliotece. Powtarza-
my iz Jest to praca o wspdl-
ezesne] Polsce przez aulorow
zamieszkalych w kraju i wy-
dana w kraju. Naiwne wiec
bedzie wysuwanie ewentual-
nie pretensji za ominiecie
spraw dawnych waglednie ich
naSwietlenie, akcentowanie
wielu aspektéw wspdlezesnej
rzeczywistoSel, uwypuklanie
osiagnieé w réznych dziedzi-
nach itp. Nalezy jednak
stwierdzic, ze jest to praca w
granicach wytyezonyeh przez
warunki wysoce informacy)-
na, rzeczowa. W oparciu o da-
ne statystyezne autorzy oma-
wiaja gospodarke narodowa,
jej najwazniejsze dzialy, jak
i inne problemy. Bardzo do-
brze opracowana jest réwniez
strona geografiezna i krajo-
brazowa. ilustrowana mapami
i zdjeciami.

Zamiast z dawnych czasdw
we wspdlezesnos¢ pizechednr
my ze wspdlezesnosci do daw-
nych lat. “Zyecie polskie w
dawnych wiekach” Wladystla- ,
wa Lozifiskiego nalezy chyba

do najbardzie] popularnych

jego dziel. To bardzo stara
praca, ktéra ukazala sie we
Lwowie w 1907 r. Do 1939 r.

ukazalo sie jedenascie wydan

a obecne jest ezwarte od 1958
yr. Trudno chyba o bardzic}
~ Brzekonywujacy owed. Popa

jak dente pierwsze-
» wydania spowodowalo- i

-w nastepnym Lozifiski wpro-

wadzil nowe rozdzialy, rozaze-

rayt dawne, ilustrowat tekst
. 2djeciami. Lozinski daje barw-
ony i bardzo przystepny opis

zycia We dawnej Polsee, U-
waglednia ocezywiécie nie tyl-
ko gycie rodzinne, ale i spra-
wy publiczne. Zaznajamia
Czytelnikéw z zamkami mag-
nackimi. ale i skromniejszymi
domami, z trybem zycia rdéz-
nych warstw, 2 wielkimi da-
mami i czupurnymi szlagona-

mi, ale i z utemperowanymi.

osobami. Kreéli dwory, pala-
ee i miasta, Opisuije stroje,
bron i bizuterie, ale nie za-
pomina o koSciolach, szkolach

itp.

Jest wiele prac doskonal-
szych, bardzie] szezegdlowych
i pieknicj wydanych anizeli
ta, ale ta nie utracila nie ze
swojego uroku i nadal pozo-
stanie najlepsza popularng
praca OQ obyezajowosci daw:
nej Polski, “Delfina i inne”
Bozeny Krzywoblockie] na
pewno bi¢ bedzie rekordy wy-
sokoscei nakladu. Autorka jest
bowiem nie tylko history-
kiem, ale doskonala pisarka.
I to specjalnego gatunku. Pe-
dzi po kartach historii wydo-
bywajaec na pierwszy plan da-
my, ale nie gardzi mezezyzna-
mi Wybiera swoich bohate

row z réinych sfer, _jakkol-

wiek przewazaja magnacl. Ale § —~ (),
sq tez obok moznych — eks- @

centryey. Autorka poluje na — e. La ; ee Soe |

sensacje i dlatego tez nie wa-

ha sie odbrazawiaé niektére —

znane postacie, obdziera je z

legend. Jest zresztq wysoce
-ostrozna | wystrzega sie przed

ferowaniem ostateeznych wy-
rokéw. Umiejetnie zestawia
wydarzenia i okolieznosci po-
ras ralajac Czytelnikom na wy-
claganie wnioskéw. I nie zaw-
sze jest to zresztq mozliwe,
bo sa jakies luki.

Bogata bibliografia do kaz-
dego rozdzlalu, kazde} postaci
ma oczywiscie gwiadezye iz
nic nie jest wymyslem Au-
torki, ale solidnym naukowym
opracowaniem. Niektore pozy-
cje bibliograficzne nie sq jed-
nak ani historyezne ani tym-
bardziej] obiektywne. Sq to
relacje ciekawe, interegujace,
ale czy prawdziwe? zadne
wspomnienia nie sa obiektyw-
ne, ale ocazywiscie moga byé
wysoce clekawe i sq niezbed-
nyni materialem dla roznych
opracowan ,

Pani Bozena Krzywoblocka
gznakomicie wrecz wykorzysta-
ia sw6j bogaty material i da-
ja nam zbidr pasjonujacych
szkicow Ahistoryeznych, dos-
konale napisanych, Pogratu-
lowae.

B. H.

Sen. Paul Martin ambasadorem

Sen. Paul Martin, rzecznik
rzadu w Senacie w poprzed-
nich dwoch. kadenejach a tym
samym czionek Rzadu Fede-
ralnego, mianowany ~zostal
ambasadorem Kanady w
Wielkie] Brytanii. Dotych-
ezas przedstawiciele dyploma-
tyezni Kanaily w panstwach
Wspolnoty Naradow mieli ty-
tul Wysokich Komisarzy, po-
dobnie jak przedstawiciele
tych panstw w Kanadzie. Sen.
Martin zostal jednak miano-
wany ambsadérem, co ozna-
eza zmiane w oficjalnym ty-
tule. -

Jest to jeden 2 najbardziej
gnanych i najwybitniejszych
politykow, |

kiéry zasiadal w-.
‘Parlamenci¢ bez: przerwy. od.

1935 r .Plastowal mandat do
Izby Gmin z jednego okregu
w Windsor a w 1968 r, mia-
nowany “zostal senatorem, ~

Do raqdu wszedl po raz
pierwszy w 1945 r. jako Sec-
retary of State, nastepnie
przez 11 lat byl kolejno w kil-
ku gabinetach liberalnych
ministrem zdrowia i opieki
spolecznej. W 1963 r. — po
ponownym zwyciestwie Partil
Liberalne| — objal w gabine-
cie prem. Pearsona teke mi:

nistra spraw zagranicznych 1.

na tym stanowisku pozosta}
az do przeniesienia go do Se:

na
a konweneji liberalne] w

ewvietpiu 1968 r. byl jednym ...,

z kandydatow na praywédee. .

-POWAZNE KONTRAKTY.

Na Miedzynarodowych Tar-

: ‘gach Przemystu. Maszynowe-

go w Brnie, polskie centrale
handlu zagranicznego zawar-
lv z ezechoslowackim partne-
rem kontrakty eksportowo-
importowe na laczng sume
ponad 90 min rubli. Wartose
kontraktow eksportowych wy-
nosi 66 min rubli, zas impor-
towyeh 27 min rubli transfe-
row yeh.

WAZNE ROZPORZADZENIA

Rada Ministrow wydala 6
istotnych rozporzadzen wy-
konawezyeh do Kodeksu Pra-
ey — wielkie] karty praw |
obowlazkéw dla ponad 11 mi-
liondw pracownikéw  gospo-
darki. Regulujac wzajemne
stosunki miedzy pracownika-
mi, a zakladem pracy kodeks
kojarzy interesy spoleezne z
inferesami oby: wateli, konkre-
tyaujae i rozwijajac idee i za-
lozenia socjalistyezne}] orga-
nizacji stosunkéw pracy,
utrwalone w normach kon-
stylucyjnych.

SERIA OLBRZYMOW

W Gdyni trwa budowa se-
ril rudoropomasowcéw 0 nos-
nosci 105,000 ton. Pierwszy
statek 2 tej] serii —- “Marsza-
lek Budionny” — zwodowany
w styezniu br. wyplynie nie-
bawem w sw6éj dziewiczy rejs.
Kadlub drugiego stol juz na
wodzie. Rozpoezeto na nim
tzw. prace wyposazeniowe.
Jednoczesnie w suchym do-
ku przystgpiono do montazu
kadluba trzeciega 105-tysiecz- |
nika,

KROLEWSKIE WIZYTY

Praybyla do Krakowa z ofi-
ejaing wizyla na zaproszenie
Rady Panstwa PRL Jej Kréa-

lewska Wysokose ksiezniezka

Aleksandra wraz z mailzon-

ZELAZKO 1 POMOGLO.
 Pewna
bourne przed 7 laty stracita
mowe. Odzyskata jq dopiero
obecnie w... czasie prasowa-
nia sulienki pod wpliywem
wstrzasu elektrycenego, Cie-
kawe, ze cudownie uzdrowio-
na moéwi obecnie szkackim
akcentem, choc nigdy w Szko-

ey nie byta i nie ma Szko-

tow ani w rodzinié, ani w naj-
bli zszym otoczeniu.

kéw, warzywn ikow, n

mieszkanka ” “Mel-

"Kiem Angus Ogilvy. Jest. to
plerwsza wizyta czionka bry-
tyjskie]_ rodziny krélewskiej
w PRL. |

Przyby! do Polski z kilku-
dniowa wizyta na zaproszenie
Rady Panstwa kslaze. . Ber-
nard, maiionek krélowej Ho-
landii Juliany.

W czasie pobytu we Polsce
ksiaze Bernard zwiedzil. Kra-
kéw, woljewddztwo . zielono-
gérskie, Bialowieze | Warsza-
we.

-MNIEJ WYPADKOW |

W ostatnim pdélroczu nasta-
pila dalsza poprawa wartn-
kow pracy. Zahamowany 20-
stal wzrost ogélniej liczby
wypadkow clezkich. Osiggenie-
cie te uzyskoano wo wyniku
znacznego zaangazowania in-
stancji i organizacji zwiazko-
wych oraz administracji gos-
podarezej i inspekeji pracy w
likwidowanlu gléwnych rd:
del zagrozen wypadkowych.

HUFCE PRACY
Rozpoczgl sie jesienny na-
hér do Ochotniczych Hufeéw
Pracy. Przewiduje sie zorga-
nizowanie kilkunastu hufedw
dla dziewezalt wiejskich.
Hufce praygotowuja dziew-
ezeta do pracy w specjalisty-
eanych przedsigbiorstwach

nasienni-
kow, szkélkarzy i hodoweow.

WEGIEL DLA USA
Coraz wiecej statkéw Pol-
skie] Zeglugi Morskiej odby-
wa rejsy do Standw Ziedno-
czonych. Z poczatkiem bieza-
cego roku jednostki PZM za-
ezely przewozié polski wegiel.
Zawarty kontrakt przewiduje
dostawe.w br, 535 tys. ton
weegla. Dotad statki szezecit-
skiego armatora dostarezyly

juz 330 i ton paliwa.

a a ee oh Pe ee a ee OE

‘konsumpeji. dla. posbiawione} oe
wod “grédlanych “Wenecii.
Widobywa tez tysiqce me-
tréw szeSciennych gazu ziem-
nego spod miasta i okolic.

Niszczeniu — zabytkowego
miasta sprzyja takée dopusz-
czenie do kanatéw todzi o na-
pedzie spalinowym, co powo-
duje wysokq fale, ostabia
fundamenty doméw i kogcio-
tow oraz podmywa brzegi. Je-

dnoczesnie nastepuje zanie-
czyszczenie wody w kanatach
przez Scieki fabryczne,; spali-

sunki na ‘réanych polach, “a ‘przede ‘wszystkim- warosto za TP

_interesowanie. krajem przodkéw. Temu przeciez nalezy 2a- JEDZMY... TRAWE!

Angielski lekarz zaleca lu-

‘wdzieczaé takie akcje jak budowe wielkiego szpitala w Kra-

: _pomoc dla wielu innych podobnyeh przedsiewzieé. |

- wiekszym. sukeesem : nie “wyréwnuja i. -ograniczonych | ‘ukla-
déw ] andlowych. migdzy ‘panstwami. Polityka Stanéw Zjed-

"Rocz onyeh wyraznie aerule | Ku t Bowseechneiny: odpredeni HH

wiv Nina w czetweu 1972 7. . stuiyla ¢ din a> |
2 -demonstrowania. iz owe odprezenie posuneto. sie bardzo
< Y Pol to. Plerwsa _whnyta. | ieceines Stanow Bede

po atyeznej. ‘Prez, Ford. ‘to zaproszenie ‘nonowit iw ten spo-
ne ab Gierek” fe at pier Wszym Lael komunistycenym, Rt:

Korea pangtwa, P ‘Preeciez Franeja poennomaie’ “oe ‘ten ngieeey, i

Breiues ;

ch, a i ia ot we Frane}t’ i Belli :

tory. podobnie jak Gierek nie piastuje zadnego il |
Ww rzadzie. Nie inaczej Peg ee Ww Base a

dziom... jedzenie traw y.
Mozna jq, zdaniem tego le-
karza, spozywac w. formie so-
ku, wycisnietego z traw tako-
wych. Trawy zawierajiq bo-
wiem biatko i weglowodany
w naturalnej] postaci, thuszeze
roslinne, sole mineralne. i
witaminy, szezegdlnie pozy-
teczne dla edrowia eztowieka.

PREHISTORYCZNY STWOR

Wiele. okazdw ziemskiej
fauny wiygineto przed wieka-
mi i tylko dzieki wykopali-
skom i badaniom naukowym
wiemy o nich obecnie sporo.

Niektére 2z prehistoryez-
nych okazéw przetrwaty do

naszych czasdw. Naleiq do
nich tréjrogie kameleony.

| Kameleony te zyjq w Afry-

ce wschodniej (Uganda) i o-
_slagajq do 30 em dtugosci,
‘Trzy rogi dlugosci 2-4 cm wy

ie . rastajq. u nich na nosie -mig-
| ~dzy oczami. Ich demoniceny
wyglad, a takze. nieustepliwa

ad u  fubyledin.,

ny moterdw i wyciekl prey
przepompowywaniu ropy naf-
towej w porcie. Scieki te. —
podobnie jak dymy z komi-
now fabrycznych — zawiera-
iq tlenki siarki, ktére + nise-
czq kamienne sciany zbudo-
wane przed 8—~10 smiekeams,

TUNDRA W POLSCE

Prowadzone ostatnio na te-
renie Nizu Polskiego badania
aeologiczne wykazaly, 72 10-
000 lat przed Nar. Chr. znaj-
dowaty sie na terenie: Polski
— tundry polarne, Rosty tu
m. in. karlowate brzozy. oraz
kosodrzewina. W miare uste-
powania lodowca — ok. 7
tus. lat przed- Nar. Chr.-—
klimat zaceqt sig acieplaé, a a
nastepnie pojawily sie mo-
drzewie, sosny. W tysiqe lat
pozniej dominowaty juz drze-
wa lisciaste: deby, lipy, .wia-
zy, a takze ~~ leszczyna. Tdo-

‘piero na 3 tys. lat przed Nar.
‘Chr. przesunety sie z rejonn
| Karpat na poinoc bub, jodty |
- postawa w walce, budza res: i a a

NA. IDLUZSZY. TUNEL

i cisy:

ej SWIATA

| bardzo. groénej .
: , Se 3 sig. dob: :

W celu ‘skrécenia lintt ko-
lejowej, blegnaees lukiem do-
kota | gba |