SEES CERN OREN SRE 1 Tylko lo 7 ‘paddzierni — zlecenia na samochody Fg GN gg tN get AT An A at A ce Se eR IN TN gy RT RG GNENGNG NENG NGG OMEN NG GG SG NONG NENG SONNE NONONG NNO NONGNONGONONO SG NONGNENGNONGONONONGNSO NC NONGONGNGNGNG NONGNO ONO Wykrywanie klamstwa ' Wiele dzisieiszych yin eyjnych odkryé i teoril, np. w psychologii i medycynie znanych byto... setki, a nawet tysiace lat temu. Jedng z nich jest metoda wykrywania kiamstwa. W jednej z wiosek afrykan- skich zabito naczelnika. Po- dejrzanych byto kilku, Jak wykryé winnego? C2lonkowie szezepu ustawili sie pdlko- lem. Twarza do nich stoja oskarzeni. Wokot nich, w ryt- mie bebnéw, skacze w rytual- nym tancu dziwacznie ubrany ezarownlk. Stopniowo napie- cie wzrasta, potegowane ryt- miezna muzyka i krzykami czarownika. Naraz nastepuje cisza, czarownik kladzie przed kazdym z podejrzanych spe- cjalny placek na talerzu z li- Scia. Nastepnie wygtasza do cztonkow szczepu mowe po- tepiajaca to straszne morder- stwo, mowi o czarach, za po- moca ktorych morderca zo- stanie wykryty. Ci, ktérzy sa niewinni beda mogli bez naj- mmiejszego trudu szybko zjesé piacek,, winowajea na- tomiast, ktorego zprodnia tak przeciwna woli przod- kéw i.duchom puszezy, ge na- wet zwierzeta i rosliny nie ibeda chciaty mieé z nim nic wspdlnego, nie bedzie w sta- nie przelkngé nawet kesa. W ten sposéb ta ohydna zbrod- nia przed calym szczepem Zo- stanie .w peini obnazona. Mowi teZ, jak to w sgsiedniej wiosce w podobny sposob wykryto zloczyfice i uzyskano jego przyznanie Sie do winy. Pomocnicy czarownika poda- ja teraz oskarzonym przygo- towane placki. Nastepuje mo- ment najwiekszego napiecia. Wszyscy, z wyjatkiem jedne- go z obwinionych, jedza swo- je poreje bez przeszkod. Ten natomiast z sina, Sciggnieta twarza chwiejac Sig na no- y% bezskuteeznie usiluje przetkngé choéby kawalek. Wina jego jest oczywista, Na rozkaz starszych zostaje wy- rzucony z Wioski do dzunglti tam ginie od klow dzikich zwierzat. Kaidy chyba adezul kiedys, jak w chwill strachu wysy- chaio mu w ustach. Silne emocje hamuja trawienie i proces Slinienia, Leez bez $li- ny nie tylko trudno zué, ale i przeiykac. Winowajca 2z opisanej] powyzej} sceny, ma- jac Sswiadomosé popetnionego ezynu i bojac sie tajemniczej mocy ¢ezarownika, wierzy bez zastrzezen w to co on mowi, Tak wiee strach przed skut- kami wykrycia jego winy, co mu sie wydaje nieuniknione, wysusza mu gardio, a §wiado- moé¢ tego faktu wzmaga jego przerazénie oraz umacnia go przekonaniu, ze zostanie zdemaskowany. Nie moze wiee nie przetknaé. WspdtezeSni specjalisci od wykrywania klamstwa nie stosuja iloSci wydzielanej Sli- ny jako wskaznika standw emocjonalnych. Ich wwaga koneentruje sie racze] w zmianach krazenia krwi, od- dychania i na pewnych elek- tryeznych ztawiskach w sko- rze. Zmiany te sg rejestrowa- ne przez specjalng aparature elektroniczna i zapisywane na przesuwajace] sie z jedna- kowa szybkoScig tasmie pa- pierowej, ezyli wo tzw. poll- grafie. Istota sprawy polega na tym, ze takimi czynnoseia- mi organizmu ludzkiego jak: oddychanie, ‘bicie serca itp. kieruje autonomiezny uklad nerwowy. Wszystkie te czyn- nosei dziejg sie wiec bez udziaiu Swiadomosci cztowie- ka, jego woli, Silnie natomiast zwiazane $4 One z uczliclami ezy emocjami, Any wykluczye wolyw | in- nych ezynnikéw na emocje poza ktamsiwem, badanie przeprowadza sie w odpowie- dnio wyrezyserowanych wa- runkach. W tej sytuacji strach przed zdemaskowa- niem, w polaczeniu z wypo- wiadaniem klamstwa wywotu- je zdenerwowanie charakte- rystyezne dla oseby winne), a nie wystepujace, gdy dana osoba mdéwi prawde. Badanie powinno odbywaé sie w zaciszhnym pomieszeze- niu i w spokojnyveh warun- kach. Do clata osoby badanel przymocowuje sie rézne przy- rzady informujac ja jedno- cezesnie w sposdb ogélny o charakterze badania oraz za- gnaczajac, ze aparat ten moze okresli¢ czy ktos méwi praw- de, czy tez nie. Prowadzacy badania na wstepie urzadza pokaz dziala- nia aparatu, Wryciaga np. 5 kart do gry kazac osobie. ba- dane} wybra¢ jedna z nich, obejrzec i wiozye z powrotem miedzy pozostale karty, Na- stepnie mdéwi, ze pokaze jej koleino kazda z tych pieciu kart, a ona za kazdym razern ma mowié nie“, Podkresla sie wyragnie, ze nawet jeéli bedzie wlasciwa karta nalezy skiamac i zaprzeczy¢. Bada- jacy przystepuje do dziatania obserwujac jednoczesnie zapi- sy poligrafu. W 95 przypad- kach na 100 stwierdza sie zwiekszone reakeje emocjo- nalne przy mowieniu , nie“, gay karta jest prawidtowa. Dla pewnoSsci powtarza sie to jeszeze raz i mowi badanemu, przy ktorej] kareie sklamat. W ten sposob. badany na- wilasne oczy moze sprawdzi¢, ze aparat do wykrywania kiamstwa moze byé dlan na- prawde grozny. | Po tych ezynnosciach wstep- nych badany musi odpowie- adriee na | Pytania dotyezgce = zwiazKou ee whorok, b 2 wreini a in 108 t. — c OOO a SNONE RENE ~ Sn ~ LS ENERO ERODE ON NS SENS Nook RRNA: ORES = OO SNS EES FIAT 128, 131, 132 i ZASTAWA 1100 Polish Canadian Information Bureau - L. §. Garczyriski LTD. przestepstwa bedacego przed- miotem sledziwa. Jedna z me- tod zadawania pytan polega na pytaniach istotnych dla sprawy i nie zwigzanych z niga. Pytania nie majace zwiazku ze sprawa moga np. brzmieé ,Jak sie pan ‘nazy- wa’ ezy ,.le pan ma lat?”. Pytania te nalezy przeplataé pylaniami majgeymi zwiazek z badana sprawa, np. ,,Czy ukradt pan samochéd?“ itp. Najbardzie} wiarygodnym wskaznikiem klamstwa jest réwnoezesne wstrzymanie od- dechu i podniesienie sie cis- nienia krwi. Dla wprawione- go badacza latwe do odezyta- nia sg fez inne, mnie] jedno- znaczne objawy fizjologiczne. W kazdym razie podstawa do rozstrzygniecia o winie jest przekonanie, ze badany na pytania nile zwigzane ze spra- wa reaguje zupetnie od- Miennie nig na pytania dla sprawy istotne. Ponadto nie wolno jakiej§ pojedynczej re- akeji uwazaé za dowdéd kiam- stwa. To samo lub podobne pytanie nalezy zadawaé wiele razy i tylko wtedy, gdy widaé wyrazna zgodnos¢ w reak- cjach badanego na powtarza- ne pytanie mozna wyciagnac prawidiowy wniosek. Niekie- dy zdarzaja sie i takie osoby, ktore proébuja zafatszowac swoje reakcie, Ale doSwiad- ezony badacz w wiekszosci ta- kich przypadkow szybko za- uwaza, co oskarzony ezyni i odpowiednio to interpretuje. Gdzie i w jakim zakresie stosuje sie tego rodzaju me- tody wykrywania Kamstwa? OdpowiedZ na to pytanie ze zrozumiatych wzgledéw jest dose trudna. Wydaje sie jed- nak, ze w fych krajach za- chodnich, w ktorych. policje postuguja sie nimi, nieufnose spotleczens twa W obec tego ro- dzaju Sredkéw poweduje, ze. sa one iraktowane raczej ja- ko pomocnicze w arsenale metod a sledeayeh-. 669° Queen St. W. Toronto Ont. Tel: 366-4067 RARKARRAARARRRRARARARI RA RAAT TAMA HN PARES RRAKAAARKKTTNRARRRRRRLNANANA RNA NAA ANNA As zbrodniarzy formacji SS Otto Skorzeny, ktérego po- erzeb adby! sie przed niedaw- nym ¢zasem w Wiedniu, byl bezsprzecanie jedn;m 2 naj- bardzie] groznych gangsteréw hitlerowskich formacji SS w o- kresie IL wojny Swiatowej. Byt on z pochodzenia Austria- kiem, wysokim, barezystym mezczyzng, o fwarzy noszacej liezne Slady blizn — pamiatek po burszowskich, studenckich pojedynkach. Fanatyezny wiel- biciel zbrodniezego fuehrera IT Reeszy Adolfa Hitlera, zaprze- dat mu sie bez reszty i stat sic od samego poczatku objecia przez niego wladzy Slepym wy- konaweg jego rozkazéw, co o- ezywiscie szybko avrdéciio uwa- ge ,wodza” na jego osobe. Wy- peiniajaec poruczane mu zada- nia, najbardzie] zbrodnicze i krwawe, Skorzeny wybil sie w szeregach SS na asa pierwszej klasy. Szezytem jego zuchwa- tych wyczynéw bylo uwolnie- nie w 1943 roku Benito Musso- liniego, aresztowanego przez wioskich antyfaszystow po _od- padnieciu Wioch od panstw asi i osadzonego w niedostepnym wiezieniu gorskim. Nastapito to na osobisty rozkaz Hitlera, kté- ry mimo wszystko postanowil ratowaé z opresji swego niefor- turmego sojusznika. Do wykonania tego zadania Skorzeny dobral sobie niewiel- ka grupe najbardziej) zaprawio- nych w takich gangsterskich akejach SS-Manéw i wyladowal wraz z nimi na ciagnionych przez samoloty szyboweach transportowych tuz obok wiezie- nia, w ktérym znajdowat sie a- resziowany duce, Zaskoczenie bylo kompletne. Pilnujacy wiezienia karabinie- “rty whosey byli tak zaszokowani niespodziewanym napadem, ze nie stawili najmniejszego opo- “ru. Uwolniony Mussolini odle- eat do Niemiec na poktadzie a, Senmnonenysesese SSAC AA tacznikowego, pilotowanego o- sobiScie przez Skorzenego Fie- selera F-167 .Storch”, Nie ulega rdawniez watpliwo- Sci, i Skorzeny organizowal na polecenie Hitlera zamach skry- tobéjezy na generala Elsenho- wera, ktéry jednak nie doszed? do skutku, poniewaz wywiad a- liancki dowiedziat sie o tym i przedsiewzieto w pore nadzwy- ezajne Srodki ostroznoéci. W ezasie ostatnie}, rozpaczli- wej ofensywy Rundstaedia w Ardenach w koticu 1944 roku Skorzeny zorganizowal akcje dywersyjna na tylach wojsk a- lianckich, polegajaca na wysy- faniu lieznyeh zespaidw zolnie- rzy formacji SS, poprzebiera- nych womundury amervkanskic i wyposazonych w amerykanski sprzet i pojazdy. Ten dywersyi- ny personel wybrano z dosko- nale mowiazych po angielsku zoinierzy, przewaznie urodzo- nych w Stanach Zjednoczonych. Akeja ta spowodowata niebez- pieezny chaos w szeregach wojsk alianckich, szybko jed- nak opanowany. skorzeny byl fanatyezny, nie nie znajacy zadnych skruputiw moralnych nazista. Odznaczal sie niebywalym wprost okru- ciefstwem. On to whaénie kie- rowat nieludzkim katowaniem ujetych eztonkéw nieudanego zamachu na Hitlera w lipeu 1944 roku. Wielokrotnie powta- rzat on rowniez, iz akeja mor- dowania ludzi w-obozach kon- -eentracyinych Posuwa sie zbyt powoli, Po zaSlubieniu siostrzenicy Stupy Herkulesa Dokoficzenie ze str. 2 stanek byl dla celnikdw. Kiedy weszli 1 skierowali sie do tylu autobusu, rozne butelki i zawi- niatka mialy czas wyjechaé na ehwile za drawi w krzaki, Wré- cily po wyjSciu celnikéw, ale ‘moze nie wszystkie, bo caly ma- Mamy nowe Ministerstwo w Ontario. Ministerstwo Kultury i Wypoczynku - —~ Ministry of Culture and Recreation. , Pieniadze na realizacje wartogciowych projektow ida z nowej ontaryjskiej loterii "Wintario”. ‘Projektow majacych zwiazek 7 kultura lub wypoczynkiem. Projekty, kiére moga p omaga¢ we wzbo gaceniu zycia naszych ontaryjskich _wapolobywateli. | Krétko mowiac, sa dostepne Petite na Later: isinie] acych - Aby c cimnymind bezplatny egzemplarz, Piszcie na adres: | . "How to share”, Queen’ S Park, Toronto. : 7 | | - Powlarzaligmy: dotych czas aoe “wszyscy wygrywamy eh w Wintario”, lecz teraz, nasze_ nowe ‘ministerstwo : -hasto jo wprowadzaé Ww ezyn. iii tbes dud MINISTRY OF zaczyna Io newr byt zbyt naiwny. Do&é, ze ruszyligmy dale] i wziawszy le- we widetki szosy, bo prawe wiodly do Tangieru, przez euka- liptusowe lasy dotarlismy do Tetuanu, lezgacego na pagérku wsréd ogrodow nad rzeka Mar- til. Dla awiedzajacego ma on siedemnascie meczet6w z naj- znaczniejszym, Sidi Es Saidi na ezele, siynng szkola rzemiosta oraz dawnym patacem kalifa, 4 miejsca ofoczyli nas na- tretni przewodniey i nie bylo rady, jak wynajaé jednego z nich, aby przepedzat innyeh. Byt to miody student, znajacy jezyk hiszpatiski a nawet kilka stow po angielsku. On nas opro- wadzil po medinie, tj. po sta- rym miescie, gdzie w labiryn- cle waskich uliczek thoezyt sic tum przekupnidw,, rzemieélni: ministra gospodarki Hjalmara Schachta, stak sie jedna z naj- bogatszych w TT Rzeszy osdb, uzyskujae w posagu niezliczone majatki ziemskie i modzliwosei eksportowe, dajace mu miliony. Po zakonezeniu wojny i kie- see Rzeszy Skorzeny whpad? w rece alianté6w i miat stanae przed sadem jako jeden z naj- wiekszych zbrodniarzy wojen- nych. Udato mn sie jednak zbiec i przedostaé do Hiszpanii, w ktérej gyt az do zgonu, ktory w owrniku choroby raka nasta- pil 5 Hpea br. Bezpogrednio po 2nalezieniu Poézniey moze Najmniej popularne w moim stowniku jest stowo ‘pdzniej’. Ot naprzykiad: telefonuje do mnie przyjaciétka i zaczyna roz- mowe od stéw: mam ci co§ nie- zmiernie wagnego do powiedze- nia. I nagle przeprasza, bo ktos jest u drzwi wejseciowyeh. Za- dzwoni do mnie pdznie}. Czekam, nie wryehodze z do- mu i to ‘pdzniej’ nadchodzi za kilka dni. Gorzej jest, jeSli ‘na pdznie]’ odkilndamy naprawde wane sprawy. Péznie] moze by eza- sami ‘zapoézno’. Jesli mamy cas zrobic, zréb- my teraz, Wiem z whasnego do- Swiadezenia, «Ze odpisujac na serdeezny list z Polski, obieca- lam wysytke zlecenia Pekao. Nie zrobitam tego natychmiast i narazitam swych bliskich na dlugie oezekiwanie. Mam kilka innych. stow, kto- rvch staram sie nie naduzywac, jak: zawsze i nigdy. Ale naj- pierw chee sie wyleczyé od nad- kéw i kupujacych. Czego iam nie byto! Od artystyeznych wy- robéw ze skory i miedzi, po ru- piecie i starzyzne, od owocdw i warzyw, po korzenie i specja- ly, ktérych zapach zalegal cala okolice, a 2 ktérych usypane byly kopezyki réznych rodza- jéw, koloréw i aromatdw. Kraw- ey szyli ubrania a dgieci trzy- malty im nici, stosy Swiezo upie- ezonego chleba, lezaly obok ry- by i miesiwa. Raz po raz thum sie roztepowal, by przepusci¢ tragarza z ogromnym tadun- kiem albo karawane Kobiet tasz- ezacych na grabiecie kupe gale- zi i drew na opal. Ogladaliémy garnki, talerze i skére. W kon- eu kupilismy puf skdrzany 2z ayrafy. Julek, obchodzacy akurat swoje imieniny, byt przestra- szony tym bliskim kontakliem z masa ludzka ciekawag obcych, nachalna, rozkrzyezang a przy tym obszarpana i wynedznialg. Stwierdzit bez Zenady, Ze sie bak Afryki. Odprawiwszy przewodnika o- beszlismy miasto opedzajae sie ened emecan sacitnanete? “poatteneNeRRNS. on cera) 6. 7 sie na terenie Hiszpanii Skorze- ny zoreinizowal sie¢ pod kryp- tonimem ,,.Die Spinne” (pajak) kiérej celem bylo niesienie po- moey bylym czionkom SS i wu lntwianie im ucieezek z Nie- miee, ieeehaehie do patstw ‘Do kofea zycia Skorzeny po- gosta} nieztomnym, fanatyez- nym nazista. BezpoSrednio preed zgonem oSwindezy! on swym przy jaciotom, ig dumny jest 2 teto, ze dane mu bylo wiernie shizyé fuehrerowi i i oj- ezyenie. byé zapozno udywania stowa ‘pdénie}’. Przy odrobinie dobrych cheei, nie powinno to byé trudne. Moja poprawe wykazuje fakt, 2c wszystkie wagne zlecenia Pekao sq juz w drodze do Polski. PWIE BIBLIE - W Bibliotece Watykanskiej znajduje sie Biblia grubosci dwéch stop, a obok lezy Bi- blia zbligona wielkoSciq do pudetka zapaiek. Przewodnik oprowadzajacy po komnatach biblioteki za- trzymuje sie przed stolem, gdzie znajdujq sie kontrastu- jace rozmiarami ksiegi i wy- jaSnia: »la wielka ksiega za- wiera wszystko, co Ewa kie- dykolwiek powiedziata do Adama". Po wymownie)sze] przerwie dodaje: »A to ma: elupefka ksiageczka zawiera wszystko, co Adam rzekt do Ewy i * = od przekupniéw i przewodni- kéw. Pod wieezér tym samym rozklekotanym autobusem wré- ciligsmy do Ceuty. Na polu wolv oraly prastara socha. Wéréd towarzyszy podrézy przewazali noszgcy , burnusy pasiaste 2 kap- -turem, ale nie brakto elegan- téw czy raczej elegantek, kté- rym spod okrycia wyzieraly jedwabne sukienki. Kontrola paszportowa znowt byta chao- tyezna. Widocznie trzeba byto daé urzednikowi coS w tape, 4 skorogmy tego nie zrobili, ka- gano nam tak dilugo ezekadé, az nam autobus uciekt. Na ezezes- cie od granicy kursowaly juz dobre hiszpanskie autobusy. Kiedy opuSeiwszy Ceute ply- nelismy z powrotem w poswia- cie ksiezyea gadat do nas Cal- deron-Stowacki: JAKOZ MIASTO OWE I dzisiaj w pieknosé roz zkwita cause: enema, == aatannone: = wommmnoeatunncesh encom me atte I wieerny opdr stanour \ morze ee A z Hiszpania az przez gada, | . Florian Smieja —- oto 4 angielskie stowa okreslajace Royal Bank Jegli odwiedzisz jeden z oddziatéw Royal Bank przekonasz sie jak pomocni i przyjozni sq tam ludzie. Od przeszto stu lat pomagamy fu- dziom gospodarowaé ich pieniedzmi. Dlatego potrafimy doradzi¢, kaz- demu z naszych klientéw w joki sposdb ma korzystaé z naszych ustug, a. dlatego, ba kazdy cztowiek ma swoje rézne, indywidualne potrzeby. Jeden ze sposobow w jaki pomagamy, sq nasze specialne konta oszczed- nosciowe —- Bonus Savings Accounts. Dajq one dobraq stope procen- towq a pozatem oszczedzasz swe pieniadze bo nie ma czekdéw, ktdre moglyby cie kusi¢ do wydawania. To zacheca cie do oszezedzania. Oczy- wiscie mozesz odejmowae swe oszezednosci odwiedzajgc po prostu oddziat naszego banku. Ktokolwiek w najblizszym ciebie Oddziale Royal Bank moze podac ci wiecej szczegdtow na temat Bonus Savings Accounts & RH eae ¥ are eee pte. . aed “a ET Ros 5 af Wey, te tn s i, innych ustug, ktére mozemy ci. ‘zoofiarowat, Kiedy nas odwiedzisz . przekonasz sie dlaczego w Kj BAN s yo -RECREATI ON. | : > DA kazdym jezyku znani je-_ Al fulbank | stesiny jako Konadyjski nPO-