“Zwiazkowiec” (The Alliancer) Printed and Published for every Tuesday and Friday by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED akikolwiek | tecany ‘generale de Gaulle, to juz ‘dzisiaj rmozna stwierdzic bez Sts ars Ronayks | ‘. Puc gyn Mak Edtordin KRanadzie 37.0) Zagranieg — Roczna 88.00 | Pein Kanadele se Pétrocina 54.59 dziestego. Jego zagadkowose | Kwartalna $2.50 Pojedynczy numer 15¢ wynikala w duze) mierze z ‘bardzo luznych formutowan 'tez polityeznych. jak naprzyk- dad jego pow iedzenie 9 “Bue. ‘opie ojezvzn', ktore nigdy mie z zastato doktadnie zaanali- | zy Polonit ontarysskie) - oo “ tak nalezy 8 sprawe postawit zowane, albo o “Europie od | wiekiem /AUantyku po U ral” aly ism eronie i omaw' ano ja na ‘lamnae he “Ds "iazkowea". 1, de ki ofiejalne prowineji nie szczedzity zachety, deklaruiae na. ‘prey ielaby takiego roawiaza-_ lezvte pozycje. Kongres — jak wolno prs ypuszezaé — zajely, nia, a zatem skurczenia sie do, by? wainie}szymi zagadnieniami, gdyZ nie zainteresowal sie Bratic europe |skich, Spor: | iv, most de Gaulle’a wynikala | "Po kilkul etnie} przerwie, znowu z inicjatywy prywatne], przede wszvstkim z tego. ze wh sprawa wyplynela na forum polonijnym. Oddzwiek byl tym. -ostatnich latach zaezat jakbyv | razem wiekszy, ale znowu organizacje nie uznaty za stosow-- ‘realizowaé polityke sprzecz-| ne przejaé inicjatywy wi swoje rece. co naturalnie maz polityka, od kiérej] za-. zapewniloby jej nalezyte poparcie. Jednym 2 zasadnicaych czat iz ktére] wvszedi. Jego i-. argumentéw przeciwko projektowi budowy domu byt nie nicjatywy nosily charakter | tylko iniejator ile fakt iz zbidrka na ten cel zmniejszviaby | ‘chaotveany a ozywiane byty wplywy na Fundusz Wieezvsty. Oficjalne caynniki polonijne | niewatpliwi je duchem odtwo- wypowiedzialy sie wiec przeciwko inicjatywie, ale niejako— Tzenia dawne} Francii, Fran. | CZASOWO. ied potegi militarne) i potegi- Wolno wiec bylo przypuszeza¢. Ze po ostaleeznym zakon- kulturalnej, Te wvsitki nie eveniu urocaystosci milenijnyeh Kongres Polonii Kanady +j-| powiodly sie de Gaulle’owi, skie] oraz organizacie catonkowskie pode} img ini¢jalywe bu- albowiem spoteczenstwo fran-. dowy Domu dla os6b starszych wzglednie publicznie uzasad- ‘cuskie dnia dzisielszego nie; nia iz taki dam jest zbedny i dlatego nie nalezy prowadzi¢ ma jug ambicji dni Napoleo- | podobnej akcji. | na i marzy przede wszystkim n 'o dobrobycie materialnym. talo sie jednak inaczej. Nie zabrano w tej sprawie glo- ° , anes su natomiast odcieto sie od upartego propagatora tego; Istnieja punkty zbiezne mie- | planu, uwazajac go za nieodpowiedniego. Ani stowa jednak day de Gaullem a Pilsudskim. na temat samego projektu. Diaczego? Czyzby w Polonii nie Podobnie jak Pitsudski, tak i byfo ludzi starszych, ktorzy chcieliby ostatnie lata swego Zy-,de Gaulle wprowadzil do cla spedzi¢é w gronie rowieSnikow, pod nalezyta opieka? ‘Franeji typ dyktatury, ktory #2 oficjalnych danych statystyeznvch wynika iz stale imogna by nagwat paternall- warasta jlosé osob starszych wiekiem. Prowincje, samorzady, | styeznym i kdad} przede wszy- instytucie charytatywne buduja coraz to nowe, obszerniejsze domy. Nigdzie nie stolja one puste. Buduje sie apartamenty dla “starszych obywatell” dysponujacych odpowiednimi srad- kami materiainymi. Liezne grupy etniczne posiadaja wlasne domy dla swoich starcéw. Zrozumiate bowiem jest, ze wola przebywaé wSréd swoich. Czesto nie posiadaia dostateczne} znajomosei jezyka angielskiego wzglednie francuskiego a przede wszystkim pragna | kultywowaé swoje zwyczaje i oby- ezaje a tego nie da sie W domu ogéInym. ku, ktére juz zapomniato 0, ‘Ontaryjskic Ministerstwo Ushug Socjainych i Ustug Ro-ldawnej glorii — w naszym dvinnyeh —~ jak. ni ledawno informowalismy — nee do or Wwypadku 0 stawie Polski Ja-! | stkim nacisk na odbudowanie | ‘Fodobnie jak Pitsudski, de: Gaulle interesowat sie wielki- | mi liniami politvki, a proble-| my ekonomiczne bviy mu Pilsudski, dziatat w Srodowis- | wato juz tesknot za dawnvmi rrubiezami Rzeczypospolitej, a Pitsudski w duzej mierze’ po- zostat osamotniony, ze swoja "wile wspaniate} przesztosci. ne! ~~ = ale 0 ‘sroreg innyeh spraw,, jak orvanlbowanié ‘spotkath, eytek kulturalnych itp. Chodzi o to, aby ludzie w. star- ‘iulso be ardzp, greek .asaiepinien nie ; male: ‘li sie poza zbednymi, eS Proku 1920 ziawia sie w Warszawie przydzielony do francuskie] misji wojsko- wej miody oficer francuski — de Gaulle, i patrzy z bliska na ‘przykiad wojny ruchomel, ‘kiéra w jego umy$le 2wigzata sie slusznie 2 wizja przyszie] wojny. De Gaulle pisze pdz- nie] ksiazke, w ktore] odma- lowuje taktvke przyszte] woj- weedy a nadal uczestniezyé we zveiu a oubliceny m, feet w in- ne} i bardzo ograniczonej. formie. olonia jest najliczniejszq w Ontario. Jest ona — poza Manitoba — ‘hajstarsza i zaréwno jeSli chodzi o czas o- siedlenia jak i wiek jej eztonkéw. Mozna by jeszeze dodac, ze jest najzamozniejsza. Polonia ta hojnie popierala szereg ak- cji spoteeznych i dlatego tez wolno przypuszezac, ze mie be-| dzie inaczej pdy wystapi sie z konkretnym projektem budowy Domu dla starszych wiekiem eztonkow Polonii. _ Iny — wojny ezolgéw i blyska- Ale akeja taka, jak to slusznie iz naciskiem podkresla | \wiegnyveh uderzen. Nikt we prezes Instytutu Dobroezynnosci w Montrealu p. Franciszek |ppancii nie trudzi sie aby Krakowski — posiadajacy w tej sprawie bardzo duze doSwiad-| sonié te ksiazke i zastoso- ezenie — musi byé podjeta przez powazne organizacje, ktore wae ie} nauki do armii fran- udziela odpowiednich petnromocnictw ludziom cieszaeym si¢ | wich ej, kiéra pozostawata w autorytetem i mirem w spotecznosci polonijne}. letargu 1918 roku. Kongres nie moze jednak nadal tylko sta¢ na uboczu i] yy adoksem, ge id “mieé za zte’. Skoro uwaza iz taki dom jest zbedny to wi] °° paracoksem, 26 I ee nien zlozvé oSwiadezenie, ale musi ono bye podmurowane wojny ezolg6w podejmuje écistymi, doktadnymi danymi. Stowa nie wystarcza. praysay W198 Francji, Niem- 5999599599 9S SVOG IPO POF SOOO DODO OOD OO Zeszyty Histo ryczne Apel do Czytelnikéw 0 szycie — ukazywaly sie dwa a dla getta Warszawy przedsta- | mwiekszenie iloSci prenume razy do roku — znajdowata;wia w zwieztym, Jasnym i u- ratoréw Zeszytow Historvez-|sie co najmnie}] jedna rewela- dokumentow anym artykule: nych nie spotkal sie — nie-jcyjna pozyeja. ‘Adam Ciotkosz. prostujac. stety — z nalezvtvm odzewem | Numer 15 “Zeszytéw Histo- falsze, oszustwa i oszezerstwa W numerze 15 Redakeja pona-|ryeznych” otwiera... Stefan poniektoryeh autorow | zvdow- wiaige avel podkreSla, Ze “co|Zeromski. Relacta pt. ‘Na! Skich, angielskich i niemiec- najmnie] bez podwoienia ilo-|plebanii w Wyszkowie” ze: ‘Rich. $ci prenumerat nie bedziemy |zbioru “Inter Arma”. Ot63 Ze-| Ciotkosz pisze. Ze redakeja w stanie kontynuowaé tego !romski znalazt sie w Wvszko- londyiskiego “Observer'a” i wydawnictwa, tym bardzie}. iwie nreyoadkowe w 1990 row: niemieckiego “Vorwaecrts” ze obeena svtuacia w Polsce ijdrodze do oddzialéw woisko- | lodméw ‘ily wydrukowania | w Europie Wschodn, naktada lwych podezas wojny z ZSRR.isprostowan na temat stosun- na nas coraz wieksze obowigz- |W probostwie tvm byta siedzi- | ‘ku AK do powstania w get- ki", ba “rewolueyjnego radu” ice”, Ninieiszy moj artykut— Upadek “Zeszvtéw Historv-|zlozonego z dr. Juliana Mar-|Pisze — ma na celu przekaza- a eenvch” stanowitby bardzo |chtewskiego, Fellksa Dzier-jnie praw dy praysziym histo- : wielka strate, gdvz ukazuia|Zviskiego i Feliksa Kona. TY kom obeym, wSréd ktéryeh | sie tam materiatv. kiére co | Ksiadz opowiadat swoim go- Na pewno znajda sie ludzie — naimniel przez ditudi okres|Sciom, wéSrdd ktiérych — bvli Jak na ludzi nauki przystato | ezasu nigdzie nie beda moelv | gen. Haller i ambasador Fran- |-~ nieuprzedzeni, ludzie dob- pvé ogtoszone. Chodzi z jed-|cii Jusserand. 9 swoich roz- re} woll. nej strony o wszelkiego ro-|mowach z troika dvenitarzy | Peter Raina, Hindus, wy- dzaiu dokumentv dotvezace|komunistveznveh. Zeromski:kladowea na Uniwersytecie nainowszvch dzieléw Polski al— na tym tle — wspomina,Warszawskim, przebvwal w z drugiel o wspomnienia i re-;swoie dawne svotkania Zz, Polsee od 1962 do 1967 r. W lacie zaréwno wielkich posta-| Marchlewskim i Konem. 2a-| 1964 rv. zaczat zbieraé mate- ci. jak i obserwatoréw oraz o-| znaczajac iz “Feliksa Deier- | ay do biografii Gomulki. | sob vostronnych. Wrecz rewe- | Zyiiskiega mam szezeScie nie Zabiegat bezskutecznie o roz- oe lacvine dane 0 dziatalnosci | znaé osobicie. Nigdy nie by-;mowe z nim i po dhugich sta- | Polski Podziemnej, komdrek |tem w promieniu jeco jurvs- raniach dotart do jego sekre- faczno$ci z Kraiem. o rozery-|dvkeli 1 clesze sie Swiadomo- ‘tarzy. Ueyskal ezesé doku- wkach politveznych i perso: | Scia, ig nigdy nie widziatem a- mentéw dotvezaeveh okresu. nalnvch w fonie rzadu RP ijni jego twarzy ani nie doty- | przedw ojennego, rozmawial z. kolach politveznych na emi-|kalem reki krwia obmazanej ,osobami, ktére w orémnych o | gracii zostaly opublikowane | po iokcie, ani nie styszalem kresach czasu wspdétpracowa- w “Zeszvtach Historyeznvch”, | wyrazdw, z jego ust wv cho- ty z Gomutka lub znaty go. | Ukazaty sie tam réwniez bar-|dzacych. Wyznaie, i to imie i Niedokenczony — manuskript | dzo interesujace przvezynki | do okresu povrzedzaigcego lobecnoSci, sprawia na mnic, rowi 9 stveznia 1967 r. na gra. odrodzenie Polski i do na- jobmierzie wrazenie dusznos| nicy kiedy zostat wrdalony z stepnego az do wybuchu woj-|ci i jakby torsji’. | Polski. Obszerny wyjatek 2. ny w-2039R8, WwW kuaiym 4 Ze! 4% FR Bacal Se re ra a ee OOS ee PR a Pg pe oNhthe Zagadnienie dostawy broni te] biografii Gomutki, ktéra: saga ate ap CN AIA CIR HEERISEEITPETESIETEE OET TTT OMS T ina sete pring SUMS Sipe See lectin et leet gee feces ERAS TRIN SS SATA SS ane ican einer nara a rinnas: cael eee ieee ai amin iain nanmna ame aaar amar aia ela eae eae aan bedzie osta-: wyrok histori o. obawy popadni¢cia w przesa- -bowiem uwazata, 'stworzenie Francuzow i prowadzenia da-. le] walki z nieprzyjacielem. - ‘Francia 'Gaulle’a, wiaSciwie obce. Podaobnie jak | ’ Snoleczenstwo |, sioniu do starszych wickiem. ‘Pod! kresla sie, te tie cho i polskie nokia 1920 nie ae z PoE OP al at ot ey i ze general Guderian, bhy- skotliwy taktyk drugiej wo)- ny ¢éwiezy czolgi niemieckie. ‘dostarezone Rosji wo ramach tajnego ukadu Reichswerv z urmia sowieckag ina polach Kosji opraco we chyba juz I wtedy swoje swietne pociag- spornych postaci wieku dwu-| niecia z roku 1941 1 péznie). tosja sowlecka zezwalala na. ‘tego rodzaju poligon niemie- icki wosamym sercu Ros}i, al- ze nauezy wiece) od Guderiana w dziedzinie taktyki. anizel miataby straci¢ na odcinku fajemnicy Ww miskowe} sie “nowej j rozprawy z Niemeami ‘Dawny bohater, marszalek Petain, podpisuje kapitulacje iwotym samym wagonie kole- ‘jowym pod Compiegne, gdzic iw roku 1918 generalicia nie- /miecka potozvia swoje podpi- sy pod dokument kapitula- | eyjns Wyda je sie, ze kleska Fran- eji jest catkowita. Ale oto kto- ‘regoS dnia, londyniska BBC hadaje apel de Gaulle’a o armii wolnych ¢ ‘Powstaje drugi — oSrodek - czynnego oporu i Francia s wraca do wojny, jakkolwiek strona prawna i legalna tego Bestu jest dla wielu racze] wat- ipliwa. Praypuszezalnie spra- wiedliwy historyvk powle, Ze do wydobycia sie 2 kleski musiala mie¢ i de eziowieka oporu j Petaina, eziowieka kapitula- ci. Petain w perspektywie hi- storil wychodzi na wielkiego patriote, ktory przez wole u autorytetu wladz naczelnych. ;|szanowania = sil biologicanyeh w Afryce. swego narodu godzi sie na, pietno zdraicy. nigdy nie daruje rozmaitych | uszezypliwoSci ze strony Roo- sevelta czy Churchilla. Juz) bardzo wezesnie de Gaulle da-| je do zrozumienia, ze nie jest! petentem Ameryki } Anglii! : od tej ‘chwilh zaczyha ‘sie’ ale parinerem sojuszu_j,Ze (Francia domagat sie bedzig, irownouprawninia “a t Saree, tte Se tect eke Se iret eae scy, Ww ktérych zytach ptynie krew polska obchodza_ dzis uroczyscie 178 rocznice u- chwalenia Konstytucji 3 Ma- ja. Dziwne moze sie wydaé, dlaczego wlaSnie sposrdd tvlu wielkich wydarzenh w naszvch dziejach, tylu zwvcieskich wojen, przemian spoteczno- politveznveh, stala sie Kon- stytucja 3 Maja. w pelni Swie- tem narodowym Polakow. Wielkosé Konstytucji 3 Ma- ja, lezy przede wszystkim w je] wazne]j roli, jaka spelnila stajac sie w6wezas pregra- SCOOP LLIA ukaze sie niebawem w jezyku angielskim w Londynie, dru- | kuje Raina w “Zeszytach Hi- istoryeznych”. Jest to pierw- ‘S$za —- oparta o autentyezne -materiatvy -—— proba biografii Ww ladystawa Gomutki napisa- i na przez cudzoziemea, kt6ry | ispedzit okoto 5 lat w Polsce. W dziale “Powstanie war- iszawskie w obeych oezach” | publikowano dziennik dziatan (9 armii niemleckiel, wvjatkil' swspommnien marsz. Rokossow- skiego oraz sprawozdanie spe- [cialnego korespondenta “Li-| teratuno}] Gaziety” N. Mara. W dziale “Wspomnienia” |zanotowac trzeba przede wszystkim obszerne fragmen- ly pamietnika Lestawa Jure- wieza na temat stosunkow w ‘rodzinie mieszane} polsko - u- | Kraitiskie} ina tym tle sto- /Sunkow miedzy obu naroda- smi w okreslonym czasie j imiejscu a mianowicie w bar- dzo niedalekie}] przesztosci. Dale} wi tymze bogatvm | ‘“Zeszveie Historveznvm” na- | stepuiace pozycje: EDWARD | PUACZ: Sprawa graniec Pol. Ski ow i ukladach miedzy PKWN a ZSRR, DAWID KLIN: Dwudziesta roeznica likwidacii PPS. WITOLD; SW ORAKOWSRI: Nieznane listy rosviskie Jézefa Pilsud.| iskiego, STEFAN WOJTOM.!. SKI: Weygand - Rozwadowski » nazwisko, wymdéwione w mej. kKsiazki skonfiskowano auto- -~ 1920, TADEUSZ NOWAC. Ki Z ostatnie] polki, PIOTR | WANDYCZ: Odezwa riadu _tymezasowego z marca 1917 a ‘interwencja angielska, oF aa cay 7 Re Gaulle nigdy rie daru-| y je Petainowi poddania |° sie Niemcom, podobnie jak | * pot o-| “Ody do miodosci’, im ukiadzie pokojowym. De! pelny juz tvtul do slawy — Gaulle jest istotnie bardzo |ugode z Niemcami. Wydawalo trudnym parinerem, a Win- |sie, ze de Gaulle po rozw iaza. | ston Churchill wsrad : neanyeh bivskolliwsch powie- dzie do ofensyvwy dypiomaty: dzen mia} takze i perie w po- cane] ma terenie Enropy i ze: staci powledzenia, “ze ze | prayezyni sie do stworzenia Zz. wazystkich kravzy jakie nosil uropejskiej W spolnoty Gospo- —gyciu—najeiezszy byl krayz darczej poteznego jotaryiiski”, Dla de Gaulle'a gospodarczego, a potem ¢zy- cryvz Lotarsnai byt wiasnie | sta logika faktow -—— narve- symbolem podniesienia sie dzia politveznego. Europa o-. Francii z kleski i nie darm 0 czekiwata od de Gaulle’a nazywano go Joanna D'Arc wikich spodniach. posunieé, De Gaulle mial niezwykle swoich przemowieniach _ sine poczucie misji i swojego krvzysie algierskim. narodu i swoje} wlasnej. Ale dent Francji zapowiadal wick j tutaj napotvkamy na sprze- ce t * tvm bardzie}, ze w swoich iniu wezia algierskiego prici- narzedzia. wlasnie dalekosieznych | po, prezv- iz znajduje POA OS EAE RERRRE RRR: Peter en ro tt Hee: mn ” separ" y MIECZ Rzadkiego odkrycia doko. nat rolnik ze wsi Silniczka’ ‘pod Radomskiem. lreneusz ‘Eoécianski. Odkryl on ludz-. kie szkielety oraz zelazny miecz i naczynie gliniane. Miecz ten prawdopodobnie , pochodzi z czasow Bolestawa_ Chrobrego, Le Ae in nes Pe eee tae: 7 tej epoki zachowalo sie | miezmiernie mato przedmio: | tow, Uezeni spodziewaja eie, sie tam cmenta-' rzysko z tego okresu. ka inicjatywe europejska ze. eqnosé, gdvz w rozmowach to. strony swojel olezvzny. Za URODZINY NA MORZU ezonveh z Andre Maalus. a mast tego mielismy do czy. . ces - Batory’” pr oravtoczonvech wi “Anti-Me- nienia z prébami o charakte- Gd) Stefan Batory prze- pPZN OO ee canine sg decay byt wiecej nig polowe swe] moirs” tego autora, de Gaul. Tze mieskoordynowanym = — le wyznaje. Ze jednostka nie probami od Moskwy po Ame- ma nadmiernie wielkiego Tyke Poludmowa. | ; wphywu na losy historii. Calta “sie linia politvezna Franc}, a iednak dzialalnogé de Gaul. stosunek Paryza do EWG na-