ROK UT.

MAJ (MAY) 1935.

ee SZY J.

~W majowem

[ clagn le iL Pa nie Salento

A piesn ognista peina wiary
Huczy jak fale wod spienione.

Ida tak dumni w bleskach stonca,
A w oczach zapat im sie zarzy.
ug kone a wiala a ag do Once.

Ida weiaz dalej moc ich rosnie

Nic tye h Zuchwa Ic6w nie powstrzyma.
J hardy okrzyk brami rozgtosnie,

Dia Smiatych zadnych przeszkod nie ma.

Dziwna to armja! Nie cezary.

Ani Atylle, w b6éj ich wioda,

I nie krélewskie ich sztandary,

Nie ksiadz Swiecona chracil Je woda.

Pod czerwonemi sztandarami
Idzic — 0 dziwo — wojsko nowe,
W swej wlasnej sprawie, oni sami,
Dali te godla — te bojowe.
| @
3-cl

Z dniem 3-go Maja zwiazata legenda narodo
Wit po wieczne czasy dazenia naprawy ustro-
ju Rzeezypospolite). Wprawdzie sprawa ta wy
stepowala kilkakrotnie w dziejach Polski zaréw
no w liters aturze, Jak 1 Ww aye. spoltycz, mem, a
le nigdy 1
stronne xO wyra: UZu, fal Ww S Veaetttat 3-2"
ja 1791 roku. Wtedy. kiedy Polska — po mee W-
szym rozbiorze — byla juz w= obliezu upat dtsu,
znalazto sie grono ludzi, majacych poezucie od
ipowledzialnoseci za panstwo 1 onl to, przez pron
towna naprawe Rzeczypospolite), postanowili u-
ratowaé wolnosé 1 niepodlegtose.

Byty to czasy ciezkie i niezwylde. Wieze dale W
okét Polski wyrastaly silne mocarstwa absolut-
tne, ktoremi twardo rzadzili ich wladey. Jed yn ie
w Polsce kroéla i rzadu nikt stuchaé nie cheiat, a
a krol i rzad nie mieli sily by do postuszenstwa,
praymusic. Sejmy nie dochodzily do skutku, a
jesli sie nawet zebraly, to nie cheialy uchwe Jaé
podatkow na niezbedne wydatki pan atwowe, at
by} pusty, wojska potrzebnege
niebylo. Wszedzie szerzyta sie bezk arnosé, ] ean:
wola, zwiaszeza wobec stanow “nizszych” t. zw.
mieszezanstw a i chlopéow.

W takich warunkach zebrat sie w r. 1788 sejm,
ktéry obr: Ss zZ przerwami, az ezterv lata i od
potomnosei otrzymal praydomek “wielkiego”. Z
poczatku byt on réwnies przewlekly i beznadzie}-
ny, jak sejmy poprzednie i w niczem nye zapowia-
dal jakichs wiekszych przemian. Wielkim wysil-
kiem udato sie przeprowadzié jedynie kilka waz-
nych: uchwal, miedzy niemi zas: decyzje 0 podwyz
szeniu sily zbrojnej Rzeczypospoliasj do stu tysie-
cy ludzi, co na owe czasy byto wiekiem zwycies-

Dziwna to armja! Rzekt Bicz Bozy,
Gdy szedi na Romy kwietne bionie,

Nie wzejdzie trawa, ni kwiat horzy,
Gdzie stapia Hunéw moich konie.

Gdzie hufce przejda zas czerwone,
Tam kwiat wyrasta wnet uroczy,
Niwy tam cudnie umajone

Tam kwiat wolnoSci neci oczy.

~O! dziwna armja! — armija Swieta,
Ona nie idzie sliaé zniszczenie,
‘Leez tepi¢ chwasty — targaé peta,
I ploszyé nocy grozne cienie.

Armja postepu 1 swobody,

Co rzuca wieSci nam radosne,
Zwiastuje przyszte Swiata gody,
Po ciezkiej zimie — cudna wiosne.

W majowem stoncu |Snia sztandary
J ciagna putki nie zliczone,

A piesn ogniste] pelna wiary,

Huezy jak fale wod spienione?

twem. Ale do reformy ustroju byto jeszcze dale-
ko. :

Tymezasem w drugim roku obrad Sejmu Uztero
letniego, dokonaly sie w Swiecie nie zwykle wazne
wydarzenia. We Francji stan trzeci t. zw. miec-
szczanstwo wywolalo rewolucje, kt6ra obalita kré
la, i przestarzaly ustr6j spoleczny, oraz polityez-
ny 1 wywiesila sztandar wolnoégci, r6wnoSci i bra-
terstwa. W “Deklaracji praw eztowieka i obywate
la’, uchwalonej przez Zgromadzeni Narodowe

— Francja rewolucyjna wyzwolita cztowieka, znio

sla roznice stanowe i przyznata catemu narodowi
prawo stanowienia o sobie.

Drugiem, nie mniej waznem wydarzen; xem bylo
ogtoszenie w tymze samym roku 1789 Konstytucji
Stanéw Ziednoczonych Am. Pétn. Worawdzie nie
byto woéwezas takich Srodkéw tacznosci ze swia-
tem, Jakie mamy dzisiaj, i wiadomosci dochodzity
no dtugiem okresie ezasu, w formie przewaznie ba.
lamutnej — ale mimo to wptvw ideji Rewolucii
Francuskiej, a nawet Stanéw Zjednoczonych A. P.
by} nie maly. Zwlaszeza Francja rewolucyjna w
w duzym stonniu wplyneta na uSwiadomienie So-
bie przez Swiatlejszvch politvkow, koniecznosci
gruntownej przebudowy ustroju i aycla & aporsenne
£0.

weazlil eee meszowie: ea ‘Stan! Tate howakl —
marszatek sejmu, J. U. Niemcewicz. literat. przy-
jaciel KoSciuszki. Stanistaw i Ignacy Potoccy —
tworcy nowe] szkoly i kilku innych. Z ezasem

welagnieeto. do tego grona takze samego kréla —
Stanistawa Augusta Poniatowskiego. W cronie ta

kich ludzi, stanowiacych znikoma mniejszose sej
mowa, opracowano DRS konstytucji_ 1 powzieto