eqitth GEOL LULL T ef CO OL LCC EEE EAP ET CET Sue PAPE E ITE " esses ance tet TLS i shi pen nie. byt Polakiem, J erzy | Rozwadowski ‘Stolieg. “uroczej nly feraiay- war- mitiskiej, usiane} setkami je- ‘gor, ‘aséw i wreosowisk, jest 1i- ezacy przeszio 80.000 qnieszkati cow Olsztyn, do ktérego dojez- kiem Mikolaja Kopernika po o puszezeniu Gdafska. “Kraina ta, bedgaca dzis obsza- rem wytezZonego rozwoju gospo- kulturalnego, od a darczego i dawna du opiewana byla przez lieznyech poetow i pisarzy, od- dajacych jej, chwytajacy za serce czar. To wlasnie, jedyne w Polsee, gniezdéqg sie stynne 2 popularne] piosenki kormorany, hedace jak gdyby. nieoficjalnym jej godtem, w plerwszym raze dzie Olsztyna. Przez ziemie te widd) prazed wiekami stlak naszago wielkie- _ go Astronoma. Dzié my nim we- drujemy. Oczywiscie wiadze miejskie Olsztyna z plelyemem przecho- wuja wszystkie, pozostale pa miqtki, zwigzane z pobytem w nim i dzialalnoSciq Mikolaja Kopernika. Zeromadzone sq one Ww Muzeum Mazurskim, zawiera- jacym nieprzebrana flosé innych eksponatéw, dotyezacyeh histo- rii ziem mazurskich, przez wie- ki opiérajgeych sie germaniza eji, ktérej ostoja byty tu laty- fundia pruskich junkréw gniazda zakamieniatej niemezy- 2ny, prace] z nieublagang kon- wabeeeone ‘sekwenejg “nach Osten”, -Muzetim to miesei sie womu rach wyi jatkowo starannie za- konserwowanego zamku, poche- dzacego z XIV wieku, przebudo- wywanego nastepnie na prze- strzéni dwéch stuleci. 26 ggromadzonych, staryeh dokumentow, inkabunaléw i in nyeh eksponatéw wyrainie wi dag, jak wielkg role-odegral tu yw utrzymaniu. polskoSci. Mikotaj Kopernik. Siedziba jego w la- , tach” 1516—1519 i nastepnie ‘po ~ krétkiej © (1520-1521 byt wlaénie ten ‘za- -przerwie wo ookresie mek. - Pelniace funkeje admini- | stratora z ramienia Kapituty. osadza on. na roli lieznych, pol- skich chtopéw, z zwalniajac wielu % nich od obowlazku patiszezy- any, zakiada wwsie, tepiae wszel- kie naloty germanizmu i utwier- ‘dasjqe ludnoSé w polskoSel. - Potétkte -pergaminy,. nadania Sit ze— dokumenty | Z Awiszacymi; wosko- 2 emia: . wymi - ‘pieczeciami, najlepieji, ZB daja kdem ‘germatiskiej, “utrzy- “mywanej 2 uporem: propagan- dzie, twierdzacej, iz Kopernik lece Niem- com. Buje z treéci. ich wezyst- kich 1 nie tylko jego’ polskesé, ale $4 one poza tym: niezbitym do woden bezkompromisowej jego walki z zalewem germanizacii, usibujace}. glemie te. ma zawsze oderwae, od: Polski. To “whasnie, w 7 sty _dania tajemnie Weszechéwiata. ~ diamy w. naszej_ wedréwee szla- Kiego Astronoma- f eyrulika’ — tak, podéwezas zwano_ Tekarzy Zz darem polko-kenedyiskim é , Polski (3) | 7 “7 wielki Astronom, utrudzony , co dzienng praca, poswiecat prae- gaczone na odpoczynek Ll wy tchnienie po niej noce na ba- Waskimi schodkami idziemy jego gladem z komnaty, w. kté- rej mieszkat, do wiezyezki, 2 ktérej preed prawie pieciuset lat} wrrok jego wybiegal w roz- gwierdzong miliardem gwiazd granatowg konttle nieba. Wyda- ie sie, iz echo jego krokéw brzmi jeszcze w ciezy na scho dach i zamiera echem pod wr sokimi sklepleniami zamko- wyeh igh. — Jest reecza wprost niezro- gumiata — mowi nasz przewod- nik — w jaki sposdb zawalony dosiownle praca Konernik mégt mnajdowaé czas i sily, by i w dzieii dokonywaé swych nauko- wych badat. Bo tak byé prze- cieZ musialo. Najlepszym tego dowodem jest zegar sloneezny. jaki patistwo widzicie. Z pozo- staiyech zaviskow wwenika, 12 do konstrukeji jego Mistrz postu giwat sie systemem ruchomych zwierciadel, umleszcezonych przez niego na zewngirz okien i przy ich pomocy tavanych pro- mieni stonecenych. W ten spo- s6b konstruowat on ten instru- menteczasomierz, On wlaSnie> sluzyt mu nastepnie jako tabela nomiaréw w badaniach tajemnic obrotéw .naszej Ziemi i planet wokét Storica. Przechodzimy nastepnie do izby kopernikowskiej, znajduja- cej sie w obrebie Zamku, z niej za do obszernej sali, w ktérej odbywaly sie posiedzenia Kapi- tuly. Posiada ona utrzymane w stylu gotyckim — wspaniale wprost sklepienia krysztafowe. bedgce bezeennym unikatem owezesnego budownictwa. Zamek olsztynski obwiedziony jest -starannie grekonstruowa- nymi. murami. obronnymi. - UU stép. ich, na calej dhigoéci wid: - nieja giebokie fosy wypeinione wodg, nie dajace dostepu sztur- minjacym knechtom krayzackim i ezyniqce Olsztyn twierdza nie do. adobycia. Haniebna kleske ponidst tu wiasnie w 1521 roku Albrecht. Hohenzollern, ktéry pomimo . Sciggniecia potegnych sit. ze wstydem musiat od oble- “Obrotiea ‘zamku byt. Mikotaj Kopernik — ‘tente. wiaénie Panic ‘porem: premlanowywany przez Niemcow, na swego aiomka- Ko- pernik —~ najwiekszy wrdg ger: manizmu i goracy patriota -Pol- ski. Za ten wspaniaty ezyn. krdl Zagmunt Stary mianuje go ina- stepnie komisarzem .Ziemi War mitskiej.. ‘Do dzis stawe jego imienia szumiq spokojnie piyng nur Ww jakimkolwiek spoteczerstwie. tam edna zani- aja przywileje grup mniejszosciowych, zanika tokie demokracja. Obowiazkiem kazdego w Ka- - " adzle Jest ochrona praw. grup. mniejszosciowych “zapewnienie wszystkim naszym. obywatelom - spoecznotet wolnel. od eyskryminagii, uposie- _ dzer pases Ww swym 5 zobowigzaiiiu do realizowania polityki “mozaiki kulturowej” = tywny- pod: kierownictwem_ Roberta Stanfielda bedzie wprowa nal Przedfosenie Parlamentowi projektu ustawy wielokulturowej”, , prawo do’ seaman teal : mu : Kanadyjczykowi _ Nastepnym elapem organizo- wanej dla nas przez kierownic- two-urocezystosel wedréwki j.ob- jazdu: zwiazanych z iyciem i . | dzialalnoScig Mikotaja_ Koperni ka miejse jest Lidzbark. an alk owe wezystkich < tych miast, tak i w nim znajduje sie stary, pleezolowicie odrestauro- wany zgamek,. Najpiekniejszq jego czeselq skladowg™jest wielka, recepey)- na sala. Wspaniale sklepione je] gotyekie tuki wyrastaja z wy niosiyh Scian, zawleszonych ge sto znakamf herbowymi- oraz portretami wszystkich, najwy? szych dostojnikéw Kapituly ‘Warmitskiej. Na pierwszym planie widnieje wSrdéd nich do- skonale zachowana podobizna wychowawey i mistrza Koperni- ka biskupa Watzenrode, Hozju- sza..} Ignacego Krasickiego. Swinderg ore najlepie] o tym, ze zawsze, pomimo zabordéw cig gnacyeh sie przez wieki, ziemie te byhy i na zawsze juz pozo stana polskie. —- Zamek ten -— objasnia przewodnik —- powstal w 1950 yoku. Byt on budowla, ktéra nwyciesko odparia nie jeden na- pod. Pomimo iz z zalozenia byt on fortyfikacjq, nie zaniedbano nadaé mu charakteru wyjatko- wo harmonijnego architektoni- cenie, rzucajaceg o, jak sami panistwo mozecie to zauwaiyé przepiekna, nigdzie chyba in- dzie] niespotykana gre Swiatel -Zamek nie jest jedynym, god- nym obejrgenia, cennym zabyt- kiem historyeznym Lidzbarka: Innymi sq Wysoka Brama, po- chodzaca z XIV wieku, neogoty- tyeki koScidl I siynna oranzeria | biskupa Krasickiego, w ktérej wystawial on za czaséw pano- wania Stanistawa Augusta swe siynne “teatrum’. Wszystkie te zabytki dobitnie éwiadezq nie tylko o polskosei miasta, ale réwnoczesnie i io tym, iz byt on ‘gawsze krzewiclelem polskiej kultury na ziemiach warmin- skich. | Kopernik. przy byt do Lidzbar- ka po otrzymaniu nominacji na -komornika i sekretarza réwno- . czeénie swego avuja — biskupa Watzenrode. Od pierwszego mo-- mentu- ten doswiadezony | pasterz 7 wtajemmiczaé: zactat SWEgo sio- strzetica “we “wezelkie’” arkana’ wielkie}. polityki i dyplomacji Niezaleinie od tego miody Mi kotaj tu wiaénie rozpoczyna. sta- + wiaé swe pierwsze kroki jako le: karz, nie zaniedbujge swych stu- diéw astronomicanych. Zajmo- ~wanhy przez niego kompleks pa- ru izb stale wypetniat Hum cho- ie spieszacych don Po pora- 2 . Gdy priebywa sie w tych ni RANCUSKIE — przebywa W nich nadal. Trzeba tu tei dodaé, iz ten ~ pols Leonardo | da Vinci by! siclem - i ‘padaczem ‘preyrody. z lieznych, pozostatych po nim. bezeennych -pamigtek, nagroma- dzonych w Lidzbarku, widaé to wyraznie. Symbolem tych jego. zamilowan i studiéw jest kwiat ‘Ronwalil, bedaey motywem | wie- lu jego podobiza, ktére + zacho- - Ww aly sie. do dzis, kwiatu tak popularnego - -w lasach otaczaja-_ eyeh niegdy$ zwartym murem ieleni zamek } zarastajacym ‘ob- szemne sady, zalojone przez Mi: “ $trza wokdét niego, .schodzace malowniczymi tarasami do iy- ny 1 Symsarni, oblewajgeych miasto. Wydaje sie, 12 duch Ko- pernika nadal przebywa w sta- rych, zamkowych murach. I Ze tye. Pedlate w nich wiecznie. Ministrowie wired Prasy Etniczne| Stowarzyszenie Prasy Et- niczne) Ontario zorganizowa- to konferencje prasowa, na ktéra zaprosito 7 ministrow z Ontariu celem oméwienia spraw zwiazanych z polityka wielokulturowosci. Zwotanie jej uznano za celowe po spec: jalnej] konferencji partii kon- serwatywnej, na ktdrej] p. Stanfield przedstawif sw6j program wielokulturowosci. Na spotkanie przybyli mi- nistrowie: Sharp, Macdonald, Stanbury i Haidasz a z powo- du innych obowiazkow nie mogli zjawié sie ministrowie: Munro, Andras i Gray. Min. Haidasz, odpowiedzialny 2a polityke wielokulturowoéel, sugerowal zaproszenie libe- ralnych kandydat6éw na. po- st6w w okregach etnicznie zroznicowanych:. Konferencje zagait prezes Stowarzyszenia V. Mauko kie- rujac jednoezesnie pod adre- sem ministro6w pytania w zwiazku z programem wielo- kulturowoéei_ p. Stanfielda. Zarowno na‘ ten temat, jak i pégniej na wiele innych ak- tualnych, zabierali gtos wszy- scy wymienieni ministrowie a niektére ich wywody uzu- petniali inni zaproszeni gos- cie. ae Min. Sharp dowodzil, ze_ wobee tego iz obecne wybory zostaly wywolane przez opo- aycje zrozumiale jest iz p. Stanfield ma réine gotowe programy, plany itp. To sa_ howiem jego wybory. Rzad natomiast szereg spraw o kto- rych moéwi opozyeja miat na swoim warsztacie, ale nie mo- gly zostaé zrealizowane wtaé- nie z powodu przedwezesnych “wyboréw. Odnosi sie to za- _pewne. do wszystkich spraw. Przeciez szereg projektéw u- staw wniesiono na porzadek wplynae przysztosei. | Min. . Haidasz. astrzegajac_ sie iz. spotkanie. nie-ma cha-. rakteru _konferencji wybor- czej] przedstawil w zarysie os- wo niedalekiej” tainie akeje departaméntu | ci. Wskazal | na ‘wielce interesujaca mie- wielokulturowosci. dzynarodow3. wystawe reko- dzielnictwa w Science Centre ee fale rzeki Lyny, omywajace ‘skich, -sklepionyeh spomieszeze- w Toronto, na ktéra Rzad Fe- | ae niach, Wy fale sie, ze » duch wiel- : co | Scone DLA KANADYSCZYKOW -Partia’ Postapowe- -konserwatywna (The Progres- sive Conservative Party) nie Popiera programu asymilacji kultur, ktére jakby wymieszane w ko- tle zespalajq sie w iedna is kazdy Kanadyjczyk wnosi <1 powinno sie daé mu ws ns mu to umoiliwié. catosé. Uwazamy, ze. ze soba coé. swoistego. a zelkie mozliwosci aby: : read postepowo: konserwa- | dzat w zycie nastepujqce punkty: _ ' ktéra gwarantowaé bedzie kaide- ae a 1 Ieg0. odiebinech tradyeji f eu ufuresiveh. pe odbedzie sie w Ottawie pierw- szy Wielokulturowy festiwal, na ktérym wystepowaé beda zarowno rdgne grupy tanecz- ne | wokalne jak i odbywat sie beda wystawy artystyez- ne, folklorystyczne itp. Be- dzie to wielka impreza o bar- dzo bogatym ji rézgnorodnym | programie. W ramach uniwersyteckie- g0 programu wielokulturo- wosci wykladaé bedzie na Carleton University w Otta- wie o grupach etnicznych dr Aleksander Matejko, profesor socjologii University of Al- berta, pani profesor Nancy Schmitz wykladaé bedzie na uniwersytecie w Moncton, Croley kan Stephen Roman, Mees lioner pochodzenia stowackie- 8 go, wielki przemysilowiec i fi- § nansista, prezes Swiatowej or- | ganizacji Stowakéw, kandy- duje po raz drugi z ramienia_ Partil tywnej w Metropolii Postepowo-Konserwa- w jednym z okregéw Toronto. W_ po- przednich wyborach manda: tu nie uzyskal mimo oczywi- écie bardzo silne] akeji pro- | pagandowe]. W ezwartek 13 bm. Stowa- rzyszenie Prasy Etnieznej] On- {ario zaprosilo p. Romana na § konferencje prasowa. Zapro- szono réwniez p. J. Marks, } kandydatke 2 okregu Spadina. Spotkanie prasy etnicanej zp. Romariem byto jak naj}- bardziej uzasadnione, nie tyl- ko z powodu jego pochodze- nia, ale jeszcze bardzie) z po- wodu jego aktywnoSci na od- cinku spolecznym ji polityez- nym. Okazywat zawsze duze gainteresowanie problemami etnieznymi oceniat i docenial role organizacji etnicznych | prasy etnicznej. New Brunswick a prof. Sa-— muel Sidlofsky na wydziale socjologii i studiéw wtoskich University of Toronto. Obok tej wymiany profesorskiej przéwiduje sie w.roku akade- mickim 1974-75 szereg wy- kiadéw pogwieconych proble- matyce etniczne] na uniwer- sytetach w Quebec oraz pro- wingjach zachodnich. Min. Haidasz zakomuniko- wal dalej iz w biezacym ro- ku ukaze sie seria znaczkéw -pocztowych dla podkreslenia wielokulturowego charakteru Kanady. Pierwszy znaczek z tej] seri wartosci 8 centéw ukaze sie 28 sierpnia br. dla ‘uczezenla osadnictwa menno- nitow W Manitobie. ' Uzasadniajge polityke Rza- du Federalnego ministrowie — ~~ Ww oOdpowiedzi na liczne pytania —- wreez osSwiadezyli iz obiecanki wyboreze opozy- cji, przede wszystkim p. Stan- fielda, nie maja pokrycia. Pos. Caceia zabierajac kilka- krotnie. gios wskazywal na sprzecznosei Ww programo- wych wypowiedziach P. Stan- _ obrad. Izby, inne: jeszcze. Mmia- “Yielda. ; ; _ dy . ‘Kazdy zasluguje | na to | deralny dak t dotacje. ww ‘hipeu | Wi czy ot rzymates swoj Etobicoke ts Aby powstrzymac inflacje musimy ograniczyé a rzadowe wydatki’’! | W dniu 8 LIPCA| GLOSUJCIE NA -POSTEPOWYCH KONSERWATYSTOW konserwatywna - . Prezes Stowarzyszenia V. Mauko witajge go jako przy- jaciela prasy. etnicznej} i ore- downika, skierowal od razu kilka zasadniezych — pytan, ktére stanowily pdznie) trzon odpowiedzi p. Romana. Za- rowno ta-plerwsza wypowiedz jak i nastepne odpowiedzi na dalsze pytania byty nacecho- wane szezeroscia, bramiaty prawdziwie, pozbawione byly oprawy propagandowé) For- Przekona sie o tym, Sis ecwatywny! § mulowat j postulaty” Mysoce nlepopularne, gdy chodzi- pewne zagadnienia sospodar. = cze i spoteczne, jak np. po- | moe dla pafistw afrykanskich Se oi Ameryki Pid. ubezpieczen _ spotecanych. Na pewno Pp. Stanfield nie odwazylby sie spraw stawiac tak jasno. ~Trudno bylo oprzeé sie wra- geniu ig p. Roman jest zbyt- nim idealistg w polityce. gdy przejdzie do praktyki. Roz- czaruje sie wéwezas jak nie- jeden przed nim. Ograniczy- my sie do wymienienia p. Waltera Gordona, b. minist- ra skarbu w rzadzie Lestera Pearsona. W odrdznieniu od p. Ro- mana p. Marks data popis ta- niej, ptytkie} propagandy. Byla tak wymowna, taka 2de- cydowana obroficzyni proste- go eztowieka, wszystkich grup etnicznych, taka oszez¢- dna, zapobiegliwa, tak Wwy- mownie wystepowala = pr2e- ciwko rozrzuinogei Oltlawy, przyznawaniu dotacji niegod- nym grupom. -Fatalnie D -temarmieta pieknos¢ Naktadem wydawn. *Stock” ukazala sie ksigzka stynnego malarza: Salvadora Dali “Visa- ges eaches” (“Ukryte ‘twarze’). Autor zorganizowat konferencje prasowg na paryskim sztueanym lodowisku. Mistrz praybyt w towarzy- stwie... pojemnika ksieZycowe- go w ksztaleie celuloidowej kap- suly, w ktérej znajdowala si¢ piekna, ezarnowlosa dziewczy- na, ubrana w ezerwony kostium kapielowy. Nieszezesniezka trze- sia sie *z zimna, na co Dali nic zwracat uwagi. ‘Dziennikarze, tlumnie zebrani ma konferenoji, sprobowali rze- eazy, uwazanej dotad za niemoz- liwa;-speszenia malarza i anwu- szenia go do milezenia... Oka- zato sie, ze nie jest to weale ta- kie trudne, jak sadzono. Zacze- lo sig dak, Jak wszystkie wystg- pienia Salvadora Dali — opo- ~ wiadak oszalamiajqace historie majgcée zadziwié dziennikarzy. Po. pewnym ezasie wpadii na po- myst — po kaidym zdaniu mis- trea, gdy dla wiekszego efektu - » pawheszat na chwile. tos, pada- | Oto co Ontario robi aby dopilnov lo pytanie: “Diaczego?”. 1 ota — Dali milki, zaklopatany, tego bowiem nie przewidzial nie miat przygotowanych odpowie- azi. ‘Kanferencja, na kiére] moéwi to sie o wezystkim, poza ksig?- ka, zakoficzyla sie szybko, Dali odszedi obragony. Uwolniono wowezas przemaranieta brunet: ke i zaproszono jq do baru, aby uratowaé pried zapaleniem pluc. Komitet wycieczkowy ZPwK Biuro Komifetu Wycieczko: wego Zwiazku Polakow w Ka nadzie, 1475 Queen St. W., Toronte, Ont., tel: 531-4444 otwarte jest: we wtorki od godz, 12 do 5 po pol., w srody ed 10 rano do |] i od 3 po pol. do 7 wiecz., w piatki od 10 rane do 1 po pol. i od 2 po pol. do 6 wiecz., w soboty od 10 rano do 1.30 po pol. > W inne dni i sorizinach drwonié * SANAB2E 2. ae res ws otrzyma¢ moiliwie najlepsze wyksztalcenie : ia. ‘sza nse posiaddjgcym odpowiednie kwalifikacje - Kanady; ezykom i uznanym imigrantom Ww optacaniu kosztow ich wyzszego _wyksztatcenia. Pomoar uzalezniona jest od ich potrzeb nie od akademickich s osiggniec Pozyczki-sa bezprocentowe do _ -6 miesiecy po ukonczeniu studiéw “4 dopiero wtedy zaczynajq sig sptaty. -. Zapomogi zazwyczaj n = w ogole sptacane. jie muszq by¢ Juz obecnie dwoje z kazdych pieciu : - studentéw ontaryj skich uniwersytetow dzielnicowych kolegiéw otrzymuje przez akq czy inng forme pomocy ‘interesujesz sie jaki fede = 2 : fe deste pny, . sig ° ey 7 he :