Zyczenia 2 MAMA LEE MEME GN a S 4 ¢ SERDECZNE ZYCZENIA WESOLYCH SWIAT BOZEGO NARODZENIA I DUZO SZCZESCIA I POMYSLNOSCI \ v NOWY M ROKU Sau _ : e * Zawsze éwieie pieczywo a <— an 7 te * tite aos chleb, ciasta, forty, bulki, rogaliki. 370'2 College St. Toronto, Ont. Tel. 922-2595 eux “aa HE® wae pat) as J a a ll le lal a a el a lal lel a el a ee ees #,4,4,4,8 NAJSERDECZNIEJSZE ZYCZENIA SWIATECZNE I NOWOROCZNE ZASYLA MONTORO MOTE Wlasciciel ZOLTANIECKI e=7e=: ne @e>7 © 4274 Kingston Rd. — West Hill, Ont. + 9% a a Fad ot, vf i af, ae a a”, Pd a ro cae of at, et, “ at Pd Pi e* o* o i ie ot 7, es at “* Pe PJ Pa et yf Cn 7 er {Or ‘ 3@ O & oH — WESOLYCH SWIAT BOZEGO NARODZENIA I SZCZESLIWEGO NOWEGO ROKU SKEADA JAN KRUZEL ZAKLAD KRAWIECKI Specjalnoseia szycie garnituréw wedlug najnow- szej mody i najlepszych materiaiow. PRASOWANIE I CZYSZCZENIE ODZIEZY 2783 Dundas St. W. — Toronto, Ont. Tel. 767-6493 @ ZSO Zs mn m ae /, Ps “Gs Oz ~% oe ae . 7 ‘ean ~ Vidi eda LEMME AID og st 1 e WESOLYCH SWIAT BOZEGO NARODZENIA | SZCZESLIW eee NOWEGO ROKU 2Z¥C2Y . wit oe a ZO - Roncesvalles Bakery ck Appetizer 3 razy. dziennie Swiezy chieb j “clasta, specjalnosé torty weselne i urodzinowe. Importowane towary z Polski i europejskic 173 Roncesvailes Ave. Tel. 535-7143 BE OPP POGOe 8 ty. & ee a . ‘ e Swe ag. oe “7ec7es des ; Lf IP a ty oe Na Swigta i Notey Rok moc serdecznych zyezen DENISON HARDWARE Wiase. Henry Kowalishyn oe eae ae si + ww of ge Bo q te Najwiekszy slowianski sklad z farbami, narzedziami, przyrzadamj i zabawkami. 482 Queen St. W. —Ss Toronto, Oné. Tel. 366-1447 #4 fotos Pa oi e **, >”, Pod Ps 8 Pos ra ~ o* oe, at, Pid .o rm Ps Pi af, fy o® of >", Fall Pog ee ne, Pod >”, at a a4 -WESOLYCH SWIAT BOZEGO NARODZENIA 1 SZCZESLIWEGO NOWEGO ROKU zasyta wszystkim Klientom i cate} Polonii } Kinal’s Adelaide Auto Body & Reperujemy karoserie i malujemy. G3@ 75 Z5® Mi 8@ Hk 18 OZSO ZS onsen @2z@ - Robota gwarantowana. ) Adelaide St. WwW, - Tel. 366-3828 MLAS LALA ALIA A AALS WESOLYCH SWIAT. _ BOzEGO. NARODZENIA I DuzO SZCZESCIA W NOWYM ROK U z Tecate | Yes y Leo BD cisclaniemoneniende exe Teofil ‘Seaa” Do ostatnie] chwill nie by to wiadomo, czy Mickiewicz zje- dzie do Wilna na swieta Bo- ~zego Narodzenia, aby dzien swych imienin, jak to mial w zwyczaju, spedzié w gronie fi- lomackich pravjacidl. Oczekiwano go tu z nie- ‘clerpliwoscia -—- nie tylko 2z przyjacielskiej] potrzeby, lecz iz waznych powodow polity- cznych. | Rok 1822, pamietny ukaza- niem sie pierwszego tomu poezji Mickiewieza, zarazem byt rokiem kleski dla wilen- skich konspiratoréw, ktorzy “musieli decydowac o przyszlo- sei Hicznych potajemnych or- ganizacji. Wlasnie wiosna spa- div na nich pierwsze przesla- dowania, ktére byly prolo- giem nieszczes¢ roku nastep- nego. I chociaz ominelo ich jeszcze wiezienie dzieki zycz- liwosel i patriotvzmowi czion- kow komisji sledezej, zlozone} tym razem wylacanie z profe- sorow wilefiskie] wszechnicy, to jednak ich tajna dzialal- nosé wyszla juz ezeSciowo na jaw. W mieszkaniach Mickie- wieza, Zana 1 Lozinskiego przeprowadzono rewizje, a ich samych oddano pod nad- zor szezegolny. Palono tedy w pospiechu poufne listy, rapor- ty i sprawozdania. “WsSrdéd ta- kich atakow — pisal wowezas Jozef Jezowski, wieloletni prezydent Towarzystwa Filo- matow — musielismy sie le- kac; brat brata unikaé po- ezal”, Najbardzie] energiczny z calego grona — Stanislaw Ko- zakiewiez, doSwiadezony kon- spirator, umySslat ratowae to, co sie jeszeze uratowac zdola. Wiece}], pragnal organizacje adrodzi¢ i ulepszyé je] dzia- falnosc. Wzgledy bezpieczen- stwa wymagaly, geby zebranie stowarzyszonych pokry¢ oko- licanoseia obchodu imienino- Weg. Mickiewicz przebywat w Kownie. Kilka dni przed Swietami narzekal w liscie do Czeczota, ze jest chory, lecz — pewnie przynaglony — w tym samym liscie obiecywail sw] przyjazc na Swieta. “Po- wiese wioze” — pisal. Powie- scila —~ byla Swiezo ukonczo- na “Grazyna”. dak powiedzial, tak sie Sta- lo. Po drodze zatrzymal ‘sie w karezmie, gdzie poznat sie z ks. Antonim Moszynskim, ktéry “pierwsza° swoja znajo- mos¢ z Mickiewiczem” tak opisywal: “Ja jechalern z Wil- na do Poniewleza najetymi konmi, Mickiewicz jechal po- cezta z Kowna do Wilna, Chwi- ‘lowa byla to znajomos¢. Mic- kiewiez mial zwyezaj] zatrzy- mywae sie na krétko przy tej austerii, naprzdd dlatego, ze w nie] gospodynia byla nie- Stara jeszcze jakas kuzyna Tomasza Zana, kolegi i przy- jaciela Mickiewicza, po wtore, ze tu bylo wyhborne piwo to- wianskie i dowzogirskie”. Nie wiadomo, gdzie Mickie- wiez spedzil wigilie, ktora w roku 1822 obchodzono w so- bote 23 grudnia. W kazdym razie rankiem 24 grudnia, w niedziele, w dniu swych imie- nin, byl juz w Wilnie serde- cznie witany przez przyjaciodl. Tutaj zaprzataly go trzy sprawy: sercowa — z Maryla, potajemny przedruk pierw- ae BSA LPL | ce oa (> ae 7 © 4; DSR DOL PSE RSE on szego tomu poezji oraz przy- golowanie do druku drugiego i oczywiseie, sprawa filoma- cka. Imieniny pana Adama ob- chodzono w niedziele okolo godziny siddmej wieczorem W kamienicy Kukiewieza na uli cy Zamkowej. Uroczystose by- la bardzo osobliwa, gdvz mi- mo powagi sytuacji starano weglarzy wedhug szyfru Filo- matow. W eglarze chetnie wprowadzali swych adeptow do 162 wolnomularskich j dla- tego “droga do Wweglarstwa bya dia poety prosta i fat- wa". Cay wiec Mickiewicz by! wolnomularzem, czy byl we- glarzem’ Odpowiedz na te py- tania nie jest latwa, bo¢ brak dowodoéw udokumentowa- sie je] nadaé pozér swobod- nych. Istniela natomiast licz- nej kolezenskiej zabawy, a te- ne poszlaki. Jedna z nich jest mu celowl mial sluzyé i napi- masonskie powiltanie Mickie- sany tegoz dnia gartobliwy wicza przez Oleszkiewieza w wiersz Aleksandra Chodéki.. ustepie trzeciej czesci “Dzia- witajaey Mickiewicza jako dow”, bramiace w tekscie “Byronistow ksiecia’. Jak pierwotnym: “Witam cie Or- wynika z dochowanego ob- la i Booza znakiem". Powita- PAS Jk US TP SU 2 szernego elaboratu Stanista- wa Kézakiewicza, najezynnie}- szego uczesinika tej narady -—~ “nadeszly swieta Bozego Narodzenla, a z nimi ujrzano zgromadzajacych sie Filoma- ¢ tow. Byl to czas najlepszy do narad, obrania redzaju dzia- lania i praviecia pewnego Sys- temu”, Niestety, szezegodlowego przebiegu obrad nie znamy. Nie znamy rowniez pelnego skladu obradujacych. Wiado- mo jedynie, ze w naradach préez Mickiewicza, Chodzki i Kozakiewieza — bral rowniez udziat Jezowski wraz z Cze- ezotem. Zana nie bylo. Wiadomo rdéwniez, ze na zebraniu tym i na nastepnych naradach w czasie swiat Bo- zego Narodzenia zapadly brzemienne w skutkach u- chwaly. Filarecka zasade przyjazni odsunieto na plan dalszy, wysuwajac w= pracy nad miodzieza wyrazne cele narodowe i politvezne. Wy- pracowano nowe zasady pro- gramowe i organizacyjne, za- poczatkowano pelny rozw6j zespotow i kot filareckich. Jednoczesnie powolano do zy- cia Zwiazek Patriotyezny, or- ganizacie scisle spiskowa, zlo- zona z Bialych, najwyzej wta- jemniczonych, nieznanych o- gélowi ezlonkéw oraz Czer- wonych, Zielonych i Biekit- nych. Wstepujacy do Zwiazku skiadal przysiege wzorowana ha praktyce weglarskiej. O- swiadezal w niej: “Na swie- tosé religii, honoru, moralno- sci i cnoty przysiegam. a jesli- bym.przysiege naruszyl, nieth zemsta braci, topiac sztylet w sercu. moim, krwia zdrade . amyje, niech cieniom moim * nie bedzie pokoju, niech pro- ehy nie znajda przytuiku na ojezyste] ziemi”. Oczywiseie, pisemne sfor- mutowanie wszystkich zasad nastapilo pozniej]. W jednej z nich ezytamy: “Riedy idzie o spalenie wiezienia, nie kazdy moze wiedzieé o czasie zapa- lenia, nie kazdy moze nies¢ pochodnie; niechaj] jedni zno- szqa palne materiaty, drudzy powiekszaja zamieszanie, insi wybija kraty dla uwolnienia wiezniow; przyidzie na koniec i ten co podpali”. Nowe ustawy tworzone przez spiskowcdéw owiane sa wiee duchem karbonaryzmu i wolnomularstwa, od ktdrego nie stronil ten i ow z Filoma- tow. A jest rzecza dajaca wie- le do mySlenia, ze ukochany przez mlodziez Joachim Lele- wel, kiéry zy] w przyjazni z Mickiewiezem, by! w Wilnie naczelnikiem “zarzaecych sie”, nie mdwi wiec o logy, do kto- rej witajacy nalezal (Orla Bia- lego) 1 o stopniu w nie} pia- stowanym (Booz — ezelad- nik). Rzeezywiscie w sporza- dzonym przez St. Malachow- skiego-Lempickiego _— spisie ezionkow polskich 16z wolno- mularskich znajdujemy réw- niez nazwiske Jézefa Olesz- kiewicza z lozy Orzet Bialy. A eo do innycn poszlak, history- kowi Marianowi Kukielowi w konkluzji “nasuwa sie wnio- sek, ze bylobv raczej dziwne, edyby (Mickiewiez) najpde- nie} u sechviku 1822 r. nie zo- stal weglarzem (..) a to nie- watpliwie byloby polaczone z wprowadzeniem go, ezysto formalnym. do lozy wolnomu- larskiej, a moze réwniez do Towarzystwa Patriotycznego”. Tymezasem w oowym swia- tecznym okresie uwage Mic- kiewieza zaprzataly rdwniez sprawy osobiste i wydawni- eze. Pierwszy naklad plerw- szego tomiku “Poezji” pod ko- niec roku byl juz wyezerpany, a w slaraniach o druk nowe- go nakladu moga zajs¢ trud- nosci z powodu zaostrzenia kontroli drukow. WyjScie z trudnej] sytuacji znaiduje do- swiadezony w tego rodzaju sprawach drukarz Zawadzki. Najwieksza odpowiedzialnos¢ bierze na sieble, gdy radzi, by ksiazke “przedrukowac pod ta sama cenzura i z tymiz omylkami”. W rezultacie po- stanowiono omingé cenzure | fomik przedrukowano pota- jemnie, choé zwiekszono ry- avko przez. poprawienie bie- -déw plerwszego nakladu. Ta- jemnice przedruku (ukohiezo- | LATO oF Pad soot ee . ze, ‘przepedzi ja tedy z Boze val roku 1822 no go w roku nastepnym) Za chowano zgodnie z zyczeniem poety, ktory ostrzegal Czeczo- ta, by w clagu drukowania nikomu arkuszy nie pokazy- wal, tym bardzie] nie dawal (“prosze wiec 1 zaklinam o najwieksza tajemnice’ — pi- sal). | Jednoczesnie przygotowy- wano do druku tomik drugi. Cenzorem tego tomu byl z ra- mienia wladz uniwersyteckich Lelewel, ale i on musial ostu- dzaé temperament miodego poety. Przyjaciel Mickiewicza i liberal, bal sie jednak na- zwania w ‘“Grazynie” Zakonu “psiarnia krayzakow”, duchowni. Mickiewicz jednak nie ustepowal. Po dtigich rozwazaniach agodzit sie Lele- wel ina “psiar nie", ale radzit oslabic czyms to wyrazenie. Tak tedy, po krakowskim tar- pu -—- do “psiarni’ dodano praypisek: “Czytelnik niech uwaza, ze to jest glos pogan- ski przeciw Rycerstwu Nie- mieckiemu uzyty". Lieznym — 2 uwagi na cen- zure —- zmianom rzeczowym ulegly “Dziady”. Ale i bledy w przepisywaniu i w korekcie daja sie Mickiewiczowl mocno we gnaki, a najbardziej] za- bawnym przykladem jest “sprawa Haliny’, ktora iry- towala poete juz w_ czasie swiat. Kiedy mu po wyjezdzie przyslal Czeczot korekte do Kowna — poete ogarnal gniew na widok Haliny w “Dziadach". “W formie ésmej — pisat do Czeczota — jest: wezcie Haline pod rece. Niech diabli wezma te Haline. Bylo tam dziewezyne. Przepisy- waez, nie wyezytawszy, odmie- nil. Ja przybieralem sie po- prawic i widze, zem zapom- nial. Jesli mozna popraw na mitos¢ boskg: dziewezyne, lub: pasterke; co mnie tam za Halinal’: Halina denerwuje réwniez Czeezota. Odpisuje: “Otdz masz za swoje, hultaju auto- rze, ze nalegany tyle razy, pomimo tylu praypomnien, nie chciale$ pilnie tak dlugo traymanych przeczyta¢ ma- nuskryptéw {i dokladnie po- prawic’. I wyznaje, ze i on Haliny cierpiec nie moze, cz . je do ‘tego imienia jakas odra- “Dzia- (Dokonczenie na str. 16) bot to SIO 6 Sens istnienia . (Dekonezenie ze str. 14) w owym stawianiu jednostki ludzkiej na piedestale, ponad przyrode i Boga. Jest w tym zarazem takze i nieuzasad- niona wiara w nieograniczo- nos¢ ludzkich modliwoScei. Historia uezy nas pokory, nic tak wlasnie jak historia nie okazuje znikomosei jednostki ludzkie] w jej nieustannych zabiegach o pozostawienie po soble czegos trwatego. Sens istnienia jest oczywi- scie kwestia mnie] lub bar- dziej swiadomego wyboru. Jeden woli zatraci¢ sie w ma- such, ale jednoczesnie nie wdaje sobie zawezasu dose sprawy ze masy sq Z reguly manipulowane przez organi- zacje na tyle potezne, ze moga mase ludzka zniewolic. Drugi hotduje ideatowi jed- nostki wolnej] i rzekomo co- raz bardzie} wyzwalajacej sie spod wszelkich wiezdw. Moina na to powiedzieé, ze przeciez ciemiezcami jestes- my sami dla siebie i natogi osobiste nie sq czyms wiele mnie] zniewalajacym anizeli przymus z zewnatrz. Trzeci przyjmuje idee Boga i stara sie wspdtdziata¢ z nim w u- stalaniu duchowo-spolecznego porzadku spraw doczesnych. Sa zatem rézne mozliwosci wyboru sensu istnienia. Cata rzecz abysmy ten wybor do- konywali swiadomie i odpo- wiednio ustosunkowywali sie wobec iycia, a jednoczesnie byli dostatecznie tolerancy]- ni w stosunku do innych, ktorzy roézniqg sie z nami Ww wyborze. Aleksander Matejko LSA ESA TEA EATS SALSA LPL Serdeczne zyczenia Wesolych Swigt 1 &z sktada czesliwego Nowego Roku “Mieczyslaw Marchlewicz Insurance Agency Lid. _SZYBKA, RZETELNA i FACHOWA OBSLUGA. -UBEZPIECZENIA WSZELKIEGO RODZAJU. _ Tel, 233-3302 or 239-2694 S 70 HUMBERVALE BLVD. dl RECEEMEIWaGO-A NOWEGO RORY EGNTO 18, ONT. GMS META 1s MS i es SA TS DSM USI TN SUPA NSM TN isn: 2YCZENIA RADOSNYCH SWIAT BOZEGO NARODZENIA - : a nde Fo onze orrenre Pe, 0s dil ih ena Gants 4 7 wm > ies ON FPA ASAE FP Pa Pel oat Wesotych Swiqt Bozego Narodzenia OxKO MK KLO HHO KO MEO MAO TAO KHON rt % %) PPOs ex Os OAs O27 0270 SV ex @S7Os7r mn SO: - 4" * i Szezesliwego Nowego Roku sktada swoim Klientom i catej Polonii _ Mohawk Furniture Ltd. Wielki wybor réznego gatunku mebli do kazdego. pokoju w domu. 137 Roncesvalles Ave. Tel. 537-1442 | Toronto 3, 2448 Danforth Ave, — Tel. 699-4444 . ‘Torento 13 Otwarte kaidege dnia od 9 rano do 9 wiecr. Soboty do 6 wiecx. . (9 CCLOCBGGBYO POGGIO # + " Wesolych Swigt Bozego Narodzenia t Szczesliwego Nowego Roku eyezy . M. Witer’s, Meat Market & Grocery ¢ Paniom polecamy codziennie Swiese miesa. Wy- borowe kietbasy, balerony, salcesony, szynki, drob, grzyby, Sledzie, delikatesy i pieczywo. W pigtki i soboty dwa razy dziennie Swieze kietbasy wlasnego wyrobu. Ceny niskie. Obstuga rzetelna. 500 Queen St. WwW. — Tel. 368-9204 Ate przy kosciele sw.- Stanistawa) ad ass aL aad a a LLCPLLPPL LLL IPELALLE OG < MOC NAJSERDECZNIEJSZYCH ZYCZEN SWIATECZNYCH I NOWOROCZNYCH 7 sktada . PARNES CLOTHING CO. “Ubrania.- oe -Plaszeze ~ Smokingi _Szyiemy na miare, Zz wlasnego: lub naszego materialu. _Kazde. zamowienie gwarantowane. 706 Guess St. West — Toronto 3, Ont. i ‘hele 366-2025 | AAO MAME %, Motes 6S « ‘Nowy Rok: ‘moc serdecznych’ ayczen MARGIS PHARMACY | Dostarczamy. wszystkie. lekarstwa do domu przez eaty dzien. 408 Roncesvalles Ave. _ (6a! Howard Park Ave) Oz Ons Ou we tts 7 7 te fon @ me £7 Orr er Y, e Be es << omen: OZ x --§35-031 2 | totes tt nets Loe te! SDP ~ ayzena Swiqteczne i Noworoczne sktada FRED DOMINELLI BP Res cceg red motory kanadyiskie ‘i réwnlez i europe|skie. © Oe Ju St. W. — Tel. "366-2673 FOS" oe oot Soe 4 Gs CRATES EE 2YCZENIA WESOLYCH He Ebert tag hatch NOWEGO ROKU oo “swoim mm. Rientom 4 i calej Polonit ue ee Oxs0xxs ox es ae a a - " ex ‘ F